1815–1919 | |||||
| |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ustrój polityczny | |||||
Głowa terytorium |
burmistrz, ostatnia głowa terytorium Pierre Grignard | ||||
Powierzchnia • całkowita |
| ||||
Liczba ludności • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
Waluta |
Frank francuski (₣) | ||||
porozumienie w Aachen |
26 lipca 1816 | ||||
Aneksja na mocy traktatu wersalskiego |
Belgię | ||||
Religia dominująca | |||||
Neutralny Moresnet |
Moresnet (fr. Moresnet Neutre, niem. Neutral-Moresnet, niderl. Neutraal-Moresnet, esperanto Neŭtrala Moresnet) – istniejące w latach 1815–1919 terytorium sporne o powierzchni 270 hektarów (2,7 km²) położone między Prusami i Królestwem Niderlandów (późnej Niemcami i Belgią), 7 km na południowy zachód od Akwizgranu.
Neutralne terytorium Moresnet nie należało do żadnego z tych państw, stanowiąc w zasadzie niezależne państwo. Na północy granice terytorium sięgały aż do Vaalserbergu, tworząc tym samym punkt (czwórstyk), w którym spotykały się terytoria czterech krajów (Moresnet, Holandii, Belgii i Niemiec).
Neutralność terytorium była rezultatem braku porozumienia na kongresie wiedeńskim w 1815 r. między Prusami a Królestwem Zjednoczonych Niderlandów, do którego należała również współczesna Belgia. Obfitujący w bogactwa naturalne (rudy cynku) obszar został podzielony, fragment przydzielono Holandii, fragment Prusom, pozostawiając jednak część jako obszar neutralny. W 1815 r. terytorium neutralne miało 256 mieszkańców, w 1858 r. już 2575, w 1907 r. prawie 3800, a w 1914 r. ponad 4600[1]. W XIX wieku Belgia i Prusy wielokrotnie prowadziły bezskuteczne negocjacje na temat likwidacji trwałego prowizorium. W czasie I wojny światowej obszar był okupowany przez Niemcy i dopiero traktat wersalski z 28 czerwca 1919 r. przyznał Belgii władzę nad Moresnetem. Powtórna okupacja niemiecka miała miejsce w l. 1940–1944.
W 1908 r. główny lekarz kopalni rudy cynku, Wilhelm Molly, próbował na terytorium Moresnetu neutralnego ustanowić pierwsze państwo esperantystów[2].
Władzę nad regionem sprawował burmistrz.
Burmistrzowie Moresnetu
Obecnie region jest częścią niemieckojęzycznej gminy Kelmis w Belgii.
Moresnet trafił również na karty literatury polskiej. Mówi się o nim w powieści Władysława Zambrzyckiego „Kwatera bożych pomyleńców”.