Odwodnienie hipertoniczne – zaburzenie gospodarki wodnej, w którym dochodzi do niedoboru wody w organizmie, przebiegające z podwyższoną molalnością płynów ustrojowych, czyli ich hipertonią.

Przyczyny

• pobór niewystarczającej ilości wody u osób nieprzytomnych lub z zaburzeniami połykania
• utrata wody ubogiej w elektrolity, co zdarza się przy hiperwentylacji
• utrata hipotonicznych płynów w moczówce prostej
• nadmierna diureza osmotyczna występująca w przypadku hiperglikemii doprowadzającej do glukozurii

Objawy

Objawy są zależne od stopnia odwodnienia komórek ośrodkowego układu nerwowego oraz szybkości narastania odwodnienia:

• uczucie silnego pragnienia;
• znaczna suchość błon śluzowych oraz skóry, doprowadzająca do utraty sprężystości skóry, tzw. „skóra plastelinowata”;
• splątanie, omamy zależne od stopnia odwodnienia komórek OUN;
• tachykardia;
• oliguria;
• hipertermia.

W związku z hipertonią płynów ustrojowych, powstaje gradient osmotyczny, który pogłębia odwodnienie wewnątrzkomórkowe i dlatego ten typ odwodnienia doprowadza do większego stopnia odwodnienia komórek niż w odwodnieniu izotonicznym. W badaniach dodatkowych stwierdza się hipernatremię oraz podwyższenie stężenia kreatyniny.

Leczenie

Leczenie polega na podawaniu drogą doustną płynów niezawierających elektrolitów (na przykład niesłodzona herbata), a w przypadku konieczności uzupełnienia płynów drogą pozajelitową stosuje się płyny hipotoniczne (0,45% roztwór NaCl). Niedobór wody w organizmie, a więc objętość płynu do przetoczenia wyznacza się ze wzoru:

${\displaystyle niedobor\,wody={\frac {stezenie\,aktualne\,sodu-stezenie\,docelowe\,sodu}{stezenie\,docelowe\,sodu))\cdot masa\,ciala\,[{\text{kg))]\cdot 0{,}6}$

Zobacz też

• odwodnienie hipotoniczne
• przewodnienie hipertoniczne
• przewodnienie hipotoniczne
• przewodnienie izotoniczne