Dewiza: Solus Cum Deo Solo | |
Pełna nazwa | |
---|---|
Nazwa łacińska |
Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae |
Skrót zakonny |
OSPPE |
Wyznanie | |
Kościół | |
Status kanoniczny |
instytut życia konsekrowanego |
Założyciel | |
Data założenia |
1215 |
Data zatwierdzenia |
1308 |
Przełożony | |
Strona internetowa |
Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (potocznie paulini, łac. Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae, skrót zakonny: OSPPE) – zakon założony w roku 1215 (tak podaje Annuario Pontificio) lub 1225 na Węgrzech przez bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia. Nazwa zakonu wywodzi się od św. Pawła z Teb, pierwszego uznanego przez Kościół katolicki pustelnika, a także przez wszystkie Kościoły apostolskie. 13 grudnia 1308 italski franciszkanin kardynał Gentilis de Monte Florido, legat papieża Klemensa V, nadał zakonowi w imieniu Stolicy Apostolskiej regułę św. Augustyna, a rok później zatwierdził pierwsze zakonne konstytucje[2].
Celem zakonu jest kontemplacja, modlitwa, pokuta, upowszechnianie kultu maryjnego oraz sprawowanie sakramentu pokuty i pojednania. Zawołanie zakonu brzmi: „Solus cum Deo solo” (sam na sam z Bogiem).
Zakon składa się w większości z polskich braci i ojców zakonnych, którzy są obecni we wszystkich prowincjach paulińskich na świecie. Zarząd generalny paulinów znajduje się w Polsce przy ul. o. Augustyna Kordeckiego 2 w Częstochowie[2].
Kapituła Generalna Wyborcza 4 marca 2020 roku dokonała następujących wyborów:
Zarząd Generalny Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika[1] | ||
Funkcja | Zakonnik | |
Generał zakonu | o. dr Arnold Chrapkowski | |
Wikariusz generalny – I definitor | o. dr Michał Lukoszek | |
Definitorzy (Dyskreci) | II definitor | o. Ryszard Dec |
III definitor | o. Piotr Łoza | |
IV definitor | br. Bernard Kluczkowski | |
Prokurator generalny przy Stolicy Apostolskiej | o. prof. dr hab. Bazyli Degórski | |
Administrator generalny | o. Marek Moga | |
Sekretarz generalny | o. Bartłomiej Maziarka |
Kadencja Definitorium trwa 6 lat.
Herb paulinów nawiązuje zawartymi na nim symbolami do tradycji podanej przez św. Hieronima opisującej dziewięćdziesięcioletni pobyt św. Pawła na pustyni.
Element herbu | Nawiązanie do tradycji pustelniczego życia św. Pawła (według podań) |
palma daktylowa | św. Paweł Pierwszy Pustelnik wytwarzał ubranie z jej liści |
owoce tego drzewa stanowiły pożywienie dla świętego | |
kruk z bochenkiem chleba w dziobie | ptak ten codziennie przynosił połowę chleba świętemu |
lwy | dwa lwy wykopały grób dla św. Pawła, w którym pochował go św. Antoni |
Paulini zostali sprowadzeni do Polski przez Władysława Opolczyka z Węgier w latach 1367–1372[2].
Obecnie najbardziej znane klasztory paulinów w Polsce znajdują się w Częstochowie na Jasnej Górze oraz na Skałce w Krakowie. W Polsce ma swoją siedzibę także Kuria Generalna – naczelna władza Zakonu, na której czele stoi Generał Zakonu. W Żarkach Leśniowie znajduje się klasztor nowicjacki Zakonu. Zakon posiada też własną uczelnię: Wyższe Seminarium Duchowne Zakonu Paulinów, znajdujące się przy klasztorze na Skałce w Krakowie[2].
W 2006 zakon ojców paulinów otrzymał nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej[3].
Placówki Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika w Polsce[4] | |||
Lp. | Placówka | Diecezja | Uwagi |
1. | Jasna Góra w Częstochowie | częstochowska | Główne Sanktuarium paulińskie, siedziba generała |
2. | Skałka w Krakowie | krakowska | Wyższe Seminarium Duchowne Zakonu |
3. | Leśniów-Żarki | częstochowska | Nowicjat pauliński |
4. | Bachledówka[5] | krakowska | Sanktuarium bł. kard. Stefana Wyszyńskiego |
5. | Biechowo | gnieźnieńska | |
6. | Brdów | włocławska | |
7. | Częstochowa (Kościół św. Barbary) | częstochowska | |
8. | Leśna Podlaska | siedlecka | |
9. | Łęczeszyce | warszawska | |
10. | Łódź | łódzka | |
11. | Łukęcin | szczecińsko-kamieńska | |
12. | Mochów-Pauliny | opolska | |
13. | Oporów | łowicka | |
14. | Skórzewo | poznańska | |
15. | Stara Błotnica | radomska | |
16. | Świdnica[6] | świdnicka | |
17. | Toruń | toruńska | |
18. | Warszawa | warszawska | |
19. | Wągrowiec[7] | gnieźnieńska | |
20. | Wielgomłyny | częstochowska | |
21. | Wieruszów | kaliska | |
22. | Włodawa | siedlecka | |
23. | Wrocław | wrocławska |
Mężczyźni po maturze oraz po każdych studiach świeckich mogą zostać kapłanem zakonnym, zwanym też ojcem zakonnym. Aby osiągnąć ten cel, obowiązkowe jest dalsze kształcenie zwane formacją zakonną[2]:
Mężczyźni bez wykształcenia średniego i matury, a także legitymujący się takim wykształceniem lub wyższym, lecz niechcący przyjmować święceń kapłańskich, mogą zostać dożywotnio braćmi zakonnymi. W tym celu odbywają następujące etapy szkolenia[2]:
W junioracie, kandydaci na braci zakonnych, wykonują wszystkie obowiązki, konieczne do właściwego funkcjonowania klasztoru, takie jak: zakrystian, opiekun refektarza, kucharz, zaopatrzeniowiec, elektryk, realizator dźwięku w Radiu Jasna Góra, sprzątacz i wiele innych prac, w zależności od posiadanych kwalifikacji przed wstąpieniem do zakonu oraz predyspozycji[2].
Aby zostać klerykiem zakonnym, konieczne jest odbycie okresu wstępnego, nowicjatu w charakterze nowicjusza, określanego też mianem brata zakonnego. Czas ten polega na odizolowaniu kandydata na kleryka od osobistych i telefonicznych kontaktów z rodziną i dotychczasowymi przyjaciółmi. Nowicjusz może pisać listy, które podlegają cenzurze. W czasie trwania nowicjatu nowicjusze spotykają się ze swoimi bliskimi tylko jeden raz, w dniu obłóczyn. W okresie nowicjatu każdy piątek jest dniem, w czasie którego nowicjuszom nie wolno rozmawiać ze sobą. Dzień ten kończy się wspólną ceremonią, drogą krzyżową. W czasie pobytu w nowicjacie bracia wykonują wszystkie prace w przyklasztornym gospodarstwie rolnym: pracują m.in. na polu przy kopaniu ziemniaków, przy hodowli świń. Wykonują też prace w przyklasztornym ogrodzie kwiatowo-warzywnym. Okres spędzony w nowicjacie ma na celu wyrobieniu sobie przez kandydata opinii o słuszności swojej decyzji zostania zakonnikiem. Jest to też okres, w którym starsi zakonnicy oceniają przydatność kandydata do życia w zakonie[2].
Poza Polską klasztory zakonu paulinów znajdują się w Wielkiej Brytanii, na Białorusi (Korelicze i Homel), w Chorwacji, w Czechach (Ostrawa), na Łotwie (Windawa), w Niemczech, na Słowacji, na Ukrainie, na Węgrzech, we Włoszech, w Hiszpanii, a także w Australii i w Stanach Zjednoczonych, w Rumunii.
Po inwazji Rosji na Ukrainę paulini musieli w 2022 r. opuścić klasztor w Mariupolu, który został przekształcony w siedzibę władz tzw. Donieckiej Republiki Ludowej. Pozostali jednak w klasztorach w Kamieńcu Podolskim, Satanowie, Browarach i Różynie[8].
Paulini prowadzą misje w Południowej Afryce i w Kamerunie.
Za granicą istnieją następujące prowincje i vice-prowincje:
Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika dał Kościołowi 1 kardynała, 2 arcybiskupów i 12 biskupów[16].
Obecnie żyje trzech paulinów-biskupów. Są nimi:
Jedynym kardynałem z Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika był Chorwat Jerzy Utiešenović, ustanowiony w 1551[16].
Przynależność do Konfraterni Zakonu Paulinów zależy od decyzji Ojca Generała; godność ta jest przyznawana za wyświadczone dobrodziejstwa lub ścisły związek z Zakonem. Inną przyznawaną godnością jest tytuł Przyjaciel Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika.
Do Konfraterni zostali przyjęci m.in.: