Pirat (łac.pirata z gr. πειρατής peiratēs[a]) – przestępca prowadzący rozbój na morzu lub nabrzeżu, przy wykorzystaniu statku lub łodzi. Najczęściej celem ataków piratów padają inne statki.
Pirat często mylony jest z korsarzem, który prowadził legalne działania wojenne w imieniu władcy na podstawie listu kaperskiego.
Już w starożytnej Grecji i Rzymie piraci byli traktowani jako wrogowie rodzaju ludzkiego (łac.hostis humani generis)[7][8].
Najbardziej znanymi piratami byli piraci berberyjscy, a także japońscy, atakujący wybrzeża Chin. Rozkwit piractwa przypadł na XVI–XVII w., kiedy różni awanturnicy atakowali statki hiszpańskie, przewożące zrabowane w Ameryce Południowej złoto i srebro do ojczyzny.
Epoka ta została z czasem wyidealizowana dzięki książkom, filmom hollywoodzkim i grom komputerowym. Opowieści o piratach charakteryzują się specyficzną atmosferą, powtarzającymi się wątkami galeonów hiszpańskich, ukrytych skarbów do których prowadzi tajemnicza mapa, raf koralowych, dzikich dżungli Karaibów czy czarnej flagi z białą czaszką i piszczelami, tzw. Jolly Roger.
Oprócz piractwa o charakterze typowo bandyckim, nastawionego na zyski prywatne piratów, rozwinęła się również oficjalna, zinstytucjonalizowana forma piractwa, chroniona przez władców państw, a często i przez konkretne miasta nadmorskie.
Do statków pirackich, na których pływano na terenie Morza Karaibskiego w XVI, XVII i XVIII w., zaliczyć należy (w kolejności od najmniejszego do największego):
pinasę – mały okręcik, zwykle wykorzystywany jako eskorta;
slup – większy, bardzo zwrotny, chętnie eksploatowany przez piratów;
bryg – statek średniej wielkości, najczęściej kupiecki;
Stanowczą walkę z piractwem władze państw morskich podjęły na początku XVIII wieku. Zwykle wieszano ich publicznie na szubienicy. Kapitan William Kidd zawisł na stryczku w 1701. Problem piractwa istniał nadal na przełomie XVIII i XIX wieku, stając się m.in. jednym z głównych tematów polityki zagranicznej nowo utworzonych Stanów Zjednoczonych. Piractwo na wybrzeżu berberyjskim (Afryka Północna) i częste ataki na amerykańskie statki stanowiły argument za ściślejszą strukturą polityczną państwa. W odpowiedzi na zagrożenie pirackie utworzono też United States Navy. Na początku XIX wieku doszło do dwóch wojen berberyjskich. Casus belli stanowiła działalność piracka małych państw północnoafrykańskich[9].
Obecnie wody Atlantyku są wolne od piractwa, jednak na niektórych akwenach (gł. Azja Południowo-Wschodnia czy wybrzeże Somalii) żegluga w dalszym ciągu nie jest w pełni bezpieczna.
W maju 2000 roku odnaleziono wrak polskiego jachtu Sadyba u wybrzeży Somalii. Nigdy nie odnaleziono Krzysztofa Zabłockiego, samotnego podróżnika. Według źródeł somalijskich był ofiarą piratów[11].
W 2008 roku odnotowano już 26 pirackich napadów, głównie w okolicach Somalii, między innymi:
Luty 2008: piraci porwali holownik duński Svitzer korsakov z załogą brytyjsko-rosyjską. Za statek został zapłacony okup w wysokości 700 tysięcy dolarów[12]
4 kwietnia 2008 został porwany luksusowy jacht francuski Le Ponant przez somalijskich piratów wyposażonych w nawigację GPS i telefony satelitarne. Porwanie to zostało dokonane dla okupu. 9 kwietnia z francuskiej bazy wojskowej wypłynął okręt wojenny d’Arc i przy pomocy sił powietrznych zakładników udało się odbić 11 kwietnia2008 roku.
20 kwietnia 2008 roku: piraci zdobyli abordażem i następnie uprowadzili hiszpański trawlerPlaya de Bakio. Okup wyniósł 1,2 mln dolarów[13].
27 maja 2008: porwano statek Amiya Scan z załogą rosyjsko-filipińską.
W czerwcu 2008 Stany Zjednoczone zaproponowały pomoc swojej floty w ściganiu piratów Tajlandii oraz Malezji. Oba państwa nie zgodziły się na działania na ich wodach terytorialnych[15].
12 listopada 2008: Rosyjski okręt „Nieustraszymyj” wspólnie z brytyjską jednostką „Cumberland” uniemożliwił piratom uprowadzenie duńskiego transportowca na wodach Zatoki Adeńskiej
W dniach 4–6 kwietnia2009 r. uprowadzono łącznie 5 statków pochodzących z Wielkiej Brytanii, Tajwanu, Niemiec, Francji oraz Jemenu
8 kwietnia porwano duński statek Maersk Alabama pływający pod banderą amerykańską. Załoga odparła atak, ale uprowadzono kapitana Richarda Phillipsa, obywatela amerykańskiego. 12 kwietnia kapitan został odbity przez oddział Navy SEALs. Był to pierwszy zarejestrowany przypadek ataku piratów na statek amerykański w XXI wieku.
Film o piratach (The Pirate Movie), reż. Ken Annakin, wyst. Kristy McNichol, Christopher Atkins, Ted Hamilton, Bill Kerr, rok produkcji 1982 (znany głównie z czołówki Song of Victory wykorzystywanej w programie „Morze” emitowanym w latach 80. i 90. w TVP)
Piraci z Karaibów: Skrzynia umarlaka (Pirates od the Caribbean: Dead Man’s Chest), reż. Gore Verbinski, wyst. Johnny Depp, Geoffrey Rush, Keira Knightley, Orlando Bloom, rok produkcji: 2006.
Piraci z Karaibów: Na krańcu świata (Pirates of the Caribbean: At World’s End), reż. Gore Verbinski, wyst. Johnny Depp, Geoffrey Rush, Keira Knightley, Orlando Bloom, rok produkcji: 2007.
Piraci z Karaibów: Na nieznanych wodach (Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides), reż. Rob Marshall, wyst. Johnny Depp, Penélope Cruz, Geoffrey Rush, Ian McShane, rok produkcji: 2011.
Kapitan Phillips – film przedstawiający niebezpieczną wyprawę Phillipsa.
Bóg wojny - hongkoński film przedstawiający wojnę przeciwko Wakō, rok produkcji: 2017.
Piraci - w poszukiwaniu cesarskiej pieczęci
Anti japanese hero Qin Jiguang.
Seriale
Piraci – amerykański serial telewizyjny, sezon 1-4 emitowany w latach 2014–2017 przez stację Starz oraz Canal+ w Polsce.
↑Wzmianki widać już w poematach homerowych: Mówcie, co wy za jedni? Skąd morzem płyniecie? Czy dla handlu, czyli też błądzicie po świecie, Ot tak sobie, łotrzyki [ληιστῆρες], postrach tych wybrzeży, Narażający głowy własne dla grabieży? (Odyseja, księga III, 71 – 74, tłum. Lucjan Siemieński). Podobnie Co za jedni? I skąd tu morzem przybywacie? Czy za kupią? Czy szczęścia na morzu szukacie Niby morskie łotrzyki, co to słoną wodę Prują sobie na zgubę, a drugim na szkodę? (księga IX, 252 – 255).
.JPG)
