Solaris Alpino (też: Solaris Alpino 8,6 lub Solaris Urbino 8,6) – model niskopodłogowegoautobusumiejskiego klasy midi produkowany w latach 2006–2018 przez polskie przedsiębiorstwo Solaris Bus & Coach S.A. w Bolechowie-Osiedlu koło Poznania. Model ten był najkrótszym z rodziny Solaris Urbino i został skonstruowany z myślą o operowaniu na liniach o niewielkich potokach pasażerskich przebiegających przez wąskie, górskie drogi lub wąskie ulice osiedlowe lub centrów miast. Od początku był oferowany jako III generacja autobusów z rodziny Urbino, a jego produkcję zakończono wraz z wycofaniem autobusów tej generacji z oferty producenta. Na jego bazie powstały modele niskowejściowe Urbino 8,9 LE oraz Urbino 8,9 LE electric.
Historia
Geneza
W 1994 r. Krzysztof Olszewski założył spółkę Neoplan Polska, która stała się polskim przedstawicielem niemieckiego producenta autobusów Neoplan. W ofercie przedsiębiorstwa znajdowały się głównie modele niskopodłogowych (co było dużą nowością jak na ówczesny rynek autobusów miejskich w Polsce) autobusów miejskich z rodziny Neoplan Metroliner, m.in. N4009, N4016, N4020 i N4021[1]. W 1994 r. Neoplan Polska wygrał przetarg na dostawę 72 autobusów dla MPK Poznań, w związku z czym została podjęta decyzja o budowie w podpoznańskim Bolechowie-Osiedlu fabryki autobusów, którą otwarto w 1996 r[1][2][3]. W 1999 r. przedsiębiorstwo rozpoczęło niezależnie produkować autobusy pod marką Solaris. W oparciu o doświadczenie z budowy poprzednich konstrukcji zaprezentowano pierwszy, prototypowy autobus Solaris Urbino 12. Jeszcze w tym samym roku rodzinę autobusów miejskich rozszerzono o model 15-metrowy oraz 18-metrowy, a w 2000 r. pierwszy autobus klasy midi – produkowany do 2002 r. Solaris Urbino 9[3]. Szybko przedsiębiorstwo Solaris przejęło znaczną część udziału w rynku autobusów miejskich w Polsce. Od 2002 r. produkowano II generację autobusów miejskich z rodziny Urbino, jednocześnie zastępując model Urbino 9 przez Urbino 10. W 2005 r. do produkcji weszły modele Urbino III generacji[1][3][4].
Solaris Alpino
W 2006 r. przedsiębiorstwo Solaris rozszerzyło swoją ofertę autobusów klasy midi o mniejszy w stosunku do Urbino 10 model o długości 8,6 m nazwany Solaris Alpino. Jego oficjalna premiera miała miejsce podczas targów Transexpo w Kielcach w październiku 2006 r[5]. Autobus konstrukcyjnie został oparty na III generacji autobusów miejskich z rodziny Solaris Urbino i taki też otrzymał design zewnętrzny, jak i wewnętrzny[6]. Wykorzystano jednostkę napędową Cummins o pojemności 6,7 l i mocy 250 KM. Główną różnicą konstrukcyjną jest węższe nadwozie autobusu, które mierzy 2400 mm, a nie jak w przypadku pozostałych modeli 2550 mm. W połączeniu z niewielkim rozstawem osi i dużym kątem maksymalnego skrętu osi przedniej pozwoliło to na uzyskanie dużej zwrotności pojazdu – zewnętrzna średnica zawracania wynosi 15,8 m, o około 2,2 m mniej niż w przypadku Urbino 10. Z kolei mały zwis przedni i tylny pozwolił na zwiększenie kątów natarcia i zejścia do 8° zamiast 7°, jak w przypadku pozostałych modeli Urbino[4][6][7].
Solaris Alpino został zaprojektowany głównie z myślą o rynkach krajów alpejskich i obsłudze tras prowadzących przez wąskie, górskie drogi. Z myślą o sprawnym pokonywaniu stromych wzniesień, pojazd wyposażono w stosunkowo mocną jednostkę napędową, jak na autobus o takiej masie własnej (8600–10 300 kg). Ponadto konstrukcja zaczęła być powszechnie wykorzystywana przez przewoźników operujących na trasach w ścisłych centrach miast lub przebiegających przez wąskie drogi osiedlowe. Z racji swoich niewielkich rozmiarów, Solaris Alpino jest przeznaczony do obsługi linii o niewielkich potokach pasażerskich[4][7].
Na bazie Solarisa Alpino powstał niskowejściowy model Alpino 8,9 LE (później przemianowany na Urbino 8,9 LE[8]) o długości 8,9 m i silniku w układzie leżącym pod podłogą w tylnej części autobusu, a nie stojącej wieży silnika, jak w Alpino 8,6[9][10][11]. W 2011 r. został na bazie Urbino 8,9 LE opracowany model Solaris Urbino 8,9 LE electric – pierwszy model autobusu miejskiego Solaris z napędem w pełni elektrycznym[1][4].
Po wprowadzeniu w 2014 r. do oferty pierwszych modeli nowej, IV generacji autobusów Solaris Urbino, kolejne modele były stopniowo zastępowane ich nowymi odsłonami lub – w przypadku niektórych z nich – wycofywane z oferty producenta[1][12][13]. W 2018 r. wycofano z oferty oba niskopodłogowe modele midibusów Solaris – zarówno Alpino 8,6, jak i Urbino 10[13]. Ten ostatni został zastąpiony przez nowy produkt Solaris Urbino 10,5[14], z kolei w miejsce Alpino pozostawiono w produkcji jedynie jego niskowejściowe odpowiedniki o napędzie konwencjonalnym i elektrycznym (Urbino 8,9 LE i Urbino 8,9 LE electric). Oba modele są nadal produkowane jako III generacja Urbino[8][15].
Konstrukcja
Dane techniczne autobusu miejskiego Solaris Alpino oraz Solaris Urbino 8,9 LE
1) Cummins ISBe4 184 kW (250 KM) Euro 4 2) Cummins ISB6.7E5 250B 180,3 kW (245 KM) Euro 5 3) Cummins ISB6.7E5 285B 209 kW (284 KM) Euro 5 4) Cummins ISB6.7E6 250B 187 kW (254 KM) Euro 6
1) Cummins ISBe4 184 kW (250 KM) Euro 4 2) Cummins ISB6.7E5 250B 180,3 kW (245 KM) Euro 5 3) Cummins ISB6.7E5 285B 209 kW (284 KM) Euro 5 4) Cummins ISB6.7E6 250B 187 kW (254 KM) Euro 6
Napęd autobusów Solaris Alpino opiera się na silnikach Cummins spełniających normy emisji spalin najpierw Euro 4, później zastąpione silnikami zgodnymi z normą Euro 5 i Euro 6. Silnik zblokowano z automatyczną skrzynią biegówVoith Diwa, opcjonalnie ZF Ecolife. W Solarisie Alpino zastosowano obie osie produkcji ZF, jednak autobus na tle pozostałych modeli z rodziny Urbino wyróżnia mniejszy rozmiar kół (22,5″) oraz opcjonalne zastosowanie opon supersingiel na tylnej osi napędowej w miejsce podwójnych. Nietypowym rozwiązaniem jest też opcja skrętu przednich kół nawet o 50°, co znacznie zmniejsza średnicę zawracania autobusu. W autobusie wykorzystano układ kierowniczy ZF Servocom. Autobusy wyposażono w systemy ABS, ASR i EBS, a także w hamulec ręczny, hamulec przystankowy oraz retarder skrzyni biegów. Za poziomowanie pojazdu odpowiada układ ECAS z funkcją przyklęku z prawej strony o ok. 70 mm i opcją podniesienia autobusu o ok. 60 mm[4][7].
Nadwozie i wnętrze
Podobnie jak pozostałe modele autobusów miejskich z rodziny Urbino, konstrukcja szkieletu Solarisa Alpino została wykonana ze stali odpornej na korozję, a panele boczne ze stali nierdzewnej oraz aluminium[7]. Stylistycznie autobus nie wyróżnia się spośród innych modeli Urbino III generacji – ma taki sam design ściany przedniej i przednich świateł z asymetryczną linią przedniej szyby poprawiającą widoczność kierowcy podczas podjazdu na przystanek, a także takie samo wzornictwo ścian bocznych czy ściany tylnej autobusu[4][2]. Wejście na pokład autobusu zapewniają dwie pary drzwi – przednie jednoskrzydłowe (ze względu na krótki zwis przedni) o szerokości 860 mm oraz środkowe dwuskrzydłowe o szerokości 1350 mm. Wysokość wejścia nad jezdnią wynosi ok. 320 mm, po zastosowaniu przyklęku 250 mm. Autobus ma nieco inny układ przestrzeni pasażerskiej w stosunku do dłuższych modeli Solaris, głównie ze względu na węższe nadwozie. Pojazd może przewieźć naraz maksymalnie od 46 do 60 pasażerów, w tym od 9 do 15 na miejscach siedzących. Przy drugich drzwiach znajduje się przestrzeń dla osoby niepełnosprawnej, a w drugich drzwiach zamontowano odkładaną ręcznie platformę dla osoby niepełnosprawnej[4][7].
Wentylację wnętrza umożliwiają uchylne okna, dwa wywietrzniki dachowe sterowane elektrycznie oraz dwukierunkowe wentylatory. Opcjonalnie dostępna jest klimatyzacja miejsca kierowcy oraz przestrzeni pasażerskiej. Ogrzewanie autobusu zapewniają grzejniki konwektorowe oraz 2-stopniowe dmuchawy. Dodatkowo zastosowano układ ogrzewania Spheros Webasto, opcjonalnie dodatkowy piec na biopaliwo Eberspächer[7].
Sprzedaż i eksploatacja
Dzięki swoim cechom konstrukcyjnym, Solarisy Alpino są wykorzystywane głównie na trasach przebiegających centra miast lub ich obrzeża, gdzie występują niewielkie potoki pasażerskie oraz często również wąskie, kręte ulice[4][7][16][17][18]. Koszt zakupu jednego Solarisa Alpino był na poziomie 700–900 tys. złotych netto[19][20].
Pierwszymi odbiorcami autobusów Solaris Alpino byli w 2007 r. w Polsce przedsiębiorstwo Necko obsługujące komunikację miejską w Augustowie oraz w Niemczech VBR Verkehrsbetriebe und Servicegesellschaft GmbH obsługujące połączenia na terenie aglomeracji monachijskiej[21]. W lipcu 2008 r. Solaris podpisał umowę z przedsiębiorstwem E.THE.L wykonującym połączenia miejskie na terenie Aten na dostawę 320 autobusów miejskich, w tym 100 szt. Urbino 18 i 220 szt. Alpino. Kontrakt ten był największym zrealizowanym w historii polskiego producenta. Dostawy autobusów rozpoczęły się w 2009 r. i zakończyły rok później[22][23]. Z kolei w Polsce najwięcej autobusów Solaris Alpino zakupili: MPK Poznań (26 szt. w 2011 r.) oraz Mobilis w ramach kontraktu na zlecenie ZTM Warszawa (23 szt. w 2009 r.)[18][24][13]. Ostatnie wyprodukowane Solarisy Alpino trafiły do MPK Tarnów w 2018 r. (5 szt.)[13][16].
↑Solaris Bus & CoachS.B.& C.S.A.Solaris Bus & CoachS.B.& C., Urbino i Alpino w stolicy Grecji, „Magazyn klientów Solaris”, 1/2010 (4), s. 18–19, ISSN1689-6067(pol.).