Zabytkowe miasto Ras z monastyrem Sopoćany^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Serbia
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, III
Numer ref.	96
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1979 na 3. sesji
Położenie na mapie Serbii Stari Ras
43°07′41,99″N 20°24′56,02″E/43,128330 20,415560
Multimedia w Wikimedia Commons
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Stari Ras także Ras – pierwsza stolica wczesnośredniowiecznego państwa serbskiego Raszki.

Miasto, położone przy zbiegu rzek Raška i Ibar, usytuowane było niedaleko granicy z Cesarstwem Bizantyńskim, co zapewniało dogodną pozycję do wymiany handlowej^[1]. Ras pozostawał głównym ośrodkiem państwa serbskiego do XIV wieku, kiedy to Milutin przeniósł stolicę do Skopje^[1].

Do dnia dzisiejszego zachowały się następujące budowle^[1]:

• twierdza Gradina z IX w.
• cerkiew św. Piotra z IX w. – świątynia wzniesiona w miejscu dawnego cmentarza Ilirów i bazyliki wczesnochrześcijańskiej, na planie koła z czterema apsydami, przykryty kopułą opartą na czterech filarach, wnętrza zdobią XIII-wieczne freski; siedziba biskupa Raški
• Đurđevi stupovi z XII w. – monaster ufundowany przez wielkiego żupana Raszki Stefan Nemanię, łączy style romański i bizantyjski, obecnie w częściowej ruinie
• Sopoćani – monaster ufundowany przez króla Stefana Uroša I, wzniesiony w 1260, wnętrza zdobią freski w stylu bizantyjskim