![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
storczyk samczy |
Nazwa systematyczna | |
Anacamptis morio (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase Lindleyana 12: 120 1997 [3] |
Storczyk samczy, s. samiczy[4] (Anacamptis morio (L.) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae)[3].
Zwarty zasięg występowania obejmuje Europę i ciągnie się od południowej części Wysp Brytyjskich, północnej Hiszpanii, południowych wybrzeży Skandynawii i Estonii po europejską część Rosji, a na południu po wybrzeża Morza Śródziemnego. Zasięg występowania obejmuje ponadto Algierię i Maroko w Afryce Północnej oraz w Kaukaz i część Azji Zachodniej (Cypr, Liban, Iran, Syria, Turcja)[6].
W Polsce występował na około 300 stanowiskach (z tego w Karpatach ok. 70), jednakże ostatnie badania terenowe (do 2008 roku) potwierdziły jego występowanie tylko na około 60 stanowiskach (z tego w Karpatach na kilkunastu). Najwyżej położone stanowisko znajduje się na wysokości 1100 m n.p.m. na Hali Śmietanowej w Beskidzie Żywieckim (Pasmo Policy)[7].
Bylina, geofit. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty zwabiają owady imitując swoją budową kwiaty roślin nektarodajnych, jednak roślina nie wytwarza nektaru. Kwiaty zapylane są przez owady, głównie przez trzmiele. Zawiązuje owoce w średnim stopniu[9]. Może występować również samozapylenie[7]. Rośnie w suchych zaroślach, naturalnych łąkach i w świetlistych lasach (głównie w grądach), na miejscach otwartych lub częściowo zacienionych, często na zboczach[10]. Liczba chromosomów 2n=36[11]. Najwyżej w Polsce położone stanowisko znajduje się na Hali Śmietanowej w Paśmie Policy (1100 m n.p.m.). W Szwajcarii dochodzi do wysokości 1950 m[7].
Tworzy mieszańce ze storczykiem błotnym, cuchnącym, męskim i kukułką szerokolistną[11]. Zróżnicowany na sześć podgatunków[12]:
W Polsce gatunek podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Kategorie zagrożenia gatunku:
Istnieje szereg przyczyn, które spowodowały tak znaczne zmniejszenie się liczby stanowisk tego gatunku w Polsce. Są to: zmiana stosunków wodnych na jego stanowiskach, zaorywanie łąk i pastwisk, wysiewanie nasion traw, nawożenie, zbyt intensywny wypas, zalesianie oraz zabudowa stanowisk. W wyższych partiach górskich przyczyną jest zaniechanie wypasu i sporadycznego nawet koszenia, co powoduje zarastanie jego stanowisk[7].