| |
| Charakterystyka | |
| Rodzaj sportu |
strzelanie do celu |
|---|---|
| Popularność | |
| Dyscyplina olimpijska |
od 1896 roku do dziś (z przerwami) |
Strzelectwo – ogół aktywności związanej z użyciem broni palnej lub broni pneumatycznej, zarówno bojowym, jak i sportowym, myśliwskim oraz rekreacyjnym. Czasem termin ten jest używany w odniesieniu do użycia innych typów broni zdolnych do miotania pocisków, zwłaszcza łuku i kuszy, choć w tym przypadku bardziej odpowiednie jest stosowanie terminu łucznictwo.
Mianem strzelectwa sportowego określa się dyscyplinę sportu polegającą na współzawodnictwie w strzelaniu ze sportowej broni palnej albo pneumatycznej do tarczy lub celów ruchomych.
Strzelectwo znalazło się w programie olimpijskim już podczas pierwszych igrzysk w Atenach 1896. Polacy zdobyli dotychczas cztery złote medale olimpijskie: Józef Zapędzki w Meksyku 1968 i Monachium 1972 oraz Renata Mauer w Atlancie 1996 i Sydney 2000.
Regulacją zasad w strzelectwie zajmuje się m.in. Międzynarodowa Federacja Strzelectwa Sportowego (ISSF)[1]. Poszczególne państwa mają krajowe związki strzeleckie. W Polsce jest to np. Polski Związek Strzelectwa Sportowego (dla ISSF)[2].
Nie oznacza to braku konkurencji przy wykorzystaniu innej broni palnej np. czarnoprochowej[3] (organizowane m.in. przez Bractwa Kurkowe), długodystansowej (zaczyna się od 300 m, gdzie kończy ISSF/PZSS, a dystanse sięgają ponad kilometra)[4], a także automatycznej (samoczynno-samopowtarzalnej według polskiej nomenklatury, np. akm)[5]. Współzawodnictwo toczy się również w dziedzinie tzw. strzelectwa dynamicznego, związanego z szybkim oddawaniem celnych strzałów do kolejnych celów, przemieszczaniem się pomiędzy kolejnymi miejscami oddawania strzałów, wymianą magazynków albo doładowywaniem broni. Regulacją zasad strzelectwa w tych dyscyplinach zajmuje się m.in. Międzynarodowa Konfederacja Strzelectwa Praktycznego (IPSC)[6].
Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje strzelań – z karabinów (w postawie leżącej, stojącej i klęczącej), z pistoletów (w postawie stojącej) oraz ze strzelb śrutowych do rzutków. Konkurencje można również podzielić ze względu na sposób strzelania. W konkurencjach dynamicznych zawodnicy oddają wiele jedno- lub kilkustrzałowych serii na polecenie sędziego (np. pistolet szybkostrzelny lub ruchoma tarcza). Z drugiej strony w konkurencjach statycznych zawodnicy mają dłuższy czas na oddanie kilkudziesięciu strzałów i sami narzucają sobie rytm strzelania. Przed każdą konkurencją zawodnicy oddają strzały próbne. W konkurencjach statycznych mogą zazwyczaj oddawać dowolną liczbę strzałów próbnych; ograniczeni są jedynie czasem jaki chcą poświęcić z całej konkurencji na próbne serie. W konkurencjach dynamicznych liczba strzałów próbnych przewidziana jest w regulaminie i oddaje się je na komendę.
Liczba strzałów w jednej konkurencji bywa różna i zależy od płci zawodników i wieku. Juniorzy i kobiety mają w wielu przypadkach zmniejszoną liczbę strzałów.
Dokładne informacje na temat każdej konkurencji można znaleźć w regulaminie Międzynarodowej Federacji Strzelectwa Sportowego dostępnym na stronie internetowej tej organizacji.
Do strzelania z broni długiej używa się specjalnego ubrania strzeleckiego. Składają się na nie: usztywniana kurtka, spodnie, rękawica na rękę, w której trzyma się broń, i specjalne buty. Wygląd i cechy każdego z elementów ubioru są dokładnie określone przez regulamin ISSF.
Wszystkie konkurencje pistoletowe odbywają się w pozycji stojącej. Nie jest przy nich potrzebny specjalny ubiór jak przy broni długiej. Często używa się jednak (tak jak przy strzelaniu z karabinu) przesłonek na oko, które nie uczestniczy w celowaniu. Konkurencje szybkostrzelne rozgrywane są bronią mieszczącą co najmniej 5 sztuk amunicji w magazynku i strzelającą w trybie samopowtarzalnym (tzn. można oddawać kolejne strzały jedynie ponownie wciskając spust, bez potrzeby naciągania zamka).
Przy strzelaniu do rzutków stosuje się strzelby śrutowe o kalibrze wagomiarowym nie większym niż 12 i o długości łuski nie większej niż 70 mm. Maksymalna naważka śrutu nie może być większa niż 24,5 g i musi być on wykonany z ołowiu lub stopu zatwierdzonego przez ISSF i mieć kształt kulisty. Celem są ceramiczne rzutki w kształcie dysku (średnica 110 mm, wysokość 25–26 mm, waga 105 g). Są bardzo kruche, tak aby rozpaść się przy najmniejszym kontakcie z ołowianym śrutem, na tyle jednak mocne, żeby wytrzymać wystrzelenie z dużą prędkością z maszyny miotającej. ISSF określa następujące konkurencje rzutkowe:
W konkurencjach olimpijskich na prestiżowych zawodach (olimpiada, mistrzostwa świata) rozgrywane są wersje konkurencji z finałem. Jest to dodatkowa seria, ograniczona przez czas dla wszystkich konkurencji: 75 sekund (wyjątkiem jest 50 m karabin postawa leżąc: 45 sekund), w której uczestniczy ośmiu najlepszych zawodników, a wyniki liczy się z dokładnością do 0,1 punktu. Zatem maksymalny wynik jaki można uzyskać w finale za jeden strzał to 10,9 punktu. Dzieje się tak gdy przestrzelina nie tylko zahacza o krawędź dziesiątki, lecz dodatkowo znajduje się w samym środku tarczy. Są dwa rodzaje finału:
W przypadku gdy więcej niż jeden zawodnik uzyska taki sam wynik, wyższe miejsce zajmuje ten, który strzelił w konkurencji więcej wewnętrznych dziesiątek. Przy równej liczbie wewnętrznych dziesiątek lepszy jest ten który miał lepszy wynik ostatniej serii (10-strzałowej). Jeżeli i ostatnia seria jest taka sama, to sprawdza się, ile zawodnik strzelił w serii przedostatniej itd. Wyjątkiem od powyższej reguły jest sytuacja, gdy dwóch (lub więcej) zawodników uzyskało wynik absolutny, czyli maksymalną liczbę punktów w danej konkurencji; w takim wypadku zawodnicy zajmują ex aequo pierwsze miejsce.
