Szybka Kolej Miejska w Warszawie – system kolei aglomeracyjnej łączący centrum Warszawy z jej przedmieściami i niektórymi satelickimi miejscowościami[4]. Wraz z Metrem Warszawskim, tworzy szkielet komunikacji miejskiej w Warszawie, uzupełniony przez Warszawską Kolej Dojazdową oraz połączenia Kolei Mazowieckich. Przewoźnikiem obsługującym linie SKM jest Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o.
Historia
Przed II wojną światową
Pierwsze próby stworzenia systemu SKM w Warszawie miały miejsce przed wojną. W 1937 zelektryfikowano węzeł i wprowadzono kursy podmiejskie z częstotliwościami typowymi dla tego typu systemów. 15 grudnia 1936 uruchomiono sieć trakcyjną na linii do Otwocka i Pruszkowa, 22 maja 1937 oddano do użytku zelektryfikowany odcinek Pruszków – Grodzisk – Żyrardów, a 15 grudnia 1937 uruchomiono pociągi elektryczne do Mińska Mazowieckiego. Zastosowano tabor przystosowany do wysokich (węzłowych) peronów (powojenne serie PKP – EW51 i EW52).
Po II wojnie światowej
Po wojnie zbudowano drugą nawę tunelu średnicowego. W okresie gospodarki planowej linię średnicową znacznie rozbudowano i zmodernizowano, a nowy tabor typów 1B/2B, ASEA i 3B/4B (serie PKP EW53, EW54, EW55) także był przystosowany do wysokich peronów, a liczbę drzwi zwiększono.
W 1963 oddano do użytku nowoczesną stację Warszawa Śródmieście (w miejscu zburzonego Dworca Głównego) i przystanki Warszawa Ochota, Powiśle oraz Stadion, a także osobny tunel dla pociągów dalekobieżnych.
W 1975 zbudowano w nowym miejscu Dworzec Centralny. Od czasów stanu wojennego i pogłębionego przez niego kryzysu społeczno-gospodarczego system podupadł, zmniejszyła się częstotliwość kursowania pociągów. Niekorzystny wpływ na poziom świadczonych przez kolej usług miały także przemiany ustrojowe, pod koniec lat 90. XX wieku kolej regionalna w Warszawie obsługiwała poniżej 1% realizowanych podróży, składy wysokoperonowe zastępowane były przez „uniwersalne” typu 5B/6B (seria PKP EN57), a rozkład jazdy nie przystawał do lokalnych potrzeb. Jedyne wówczas wyprodukowane zespoły wysokoperonowe (serie PKP EW58 i EW60) skierowano do Trójmiasta, gdyż Warszawa nie była postrzegana jako miejsce, gdzie komunikacja kolejowa ma jakieś znaczenie.
XXI wiek
Dopiero pod koniec 2002 r. padła propozycja eksperta eksploatacji i ekonomistów transportu (m.in. R. Wodzickiego i A. Fularza), by system SKM zorganizować jako przedsiębiorstwo oddzielne od kolei państwowej PKP. Chodziło o zniwelowanie różnic taryfowych między PKP i ZTM. W ulotce Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjnego w Warszawie i referacie na konferencji we Wrocławiu na temat zintegrowanego transportu R. Wodzicki przeciwstawił się (luty-kwiecień 2003) projektowi wydzielenia linii średnicowej jako „kolejki typu metro”. W następstwie, A. Fularz na zorganizowanej wówczas konferencji prasowej przedstawił rozwiązania organizacyjne spotykane w stolicach Europy oraz zaproponował strukturę organizacyjną dla warszawskiej SKM.
Obecnie system SKM jest jednym z ważniejszych środków komunikacji aglomeracyjnej, a jego znaczenie ciągle rośnie. Postępują jego włączanie w system transportu miejskiego Warszawy oraz integracja kolejowej komunikacji aglomeracyjnej przez włączenie do niej ruchu regionalnego. Komunikacja kolejowa jest najszybszym środkiem komunikacji w aglomeracji osiągając prędkość handlową około 40 km/h.
Rozbudowa sieci
Ta sekcja wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji.Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w
przypisach źródła informacji.Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w
dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon
((Dopracować)) z tej sekcji.
Piaseczno
Dyrektor ZTM informował w maju 2011 roku, że prowadzone są działania, mające na celu otwarcie linii SKM do Piaseczna. Uruchomienie linii w tym kierunku było wtedy przewidywane po stworzeniu przez PKP PLK możliwości zawracania składów w Piasecznie[6]. Jednak pod koniec 2016 roku, podczas spotkania z udziałem władz samorządowych i mieszkańców w Urzędzie Gminy Piaseczno, przedstawiciel ZTM zadeklarował, że z przyczyn leżących po stronie zarządcy infrastruktury, PKP Polskie Linie Kolejowe, uruchomienie połączeń SKM w tym kierunku będzie możliwe najwcześniej w 2021 roku[7].
Od 12 marca 2023 r. Linie S4 i S40 kursują oficjalnie z/do Piaseczna.
Lotnisko Modlin
Po otwarciu 1 czerwca 2012 roku stacji kolejowej Warszawa Lotnisko Chopina została uruchomiona linia S3. Linia ta miała zostać przedłużona w 2012 z Legionowa do portu lotniczego Modlin w Nowym Dworze Mazowieckim[6]. Połączenia te są realizowane przez spółkę Koleje Mazowieckie.
Nieporęt i Radzymin
Od 2 stycznia 2020 roku siedem par pociągów linii S3 zostało wydłużonych przez Nieporęt do Radzymina[8][9].
Ogólne plany
Obecnie realizowana jest rozbudowa systemu SKM, która polega na następujących działaniach:
- budowa nowych przystanków na istniejących trasach na obszarach gęsto zamieszkanych;
- remont istniejących zniszczonych przystanków, by je oddać do użytku po dziesiątkach lat nieużytku;
- przebudowa i budowanie nowych torów, by zwiększona liczba pociągów nie kolidowała z koleją regionalną i dalekobieżną;
- tworzenie nowych linii;
- zakup taboru do obsługi nowych linii.
Stan docelowy
Od około 2000 trwają dyskusje publiczne w prasie warszawskiej i urzędowe w ZTM i SKM na temat przyszłościowego wyglądu systemu SKM w Warszawie. Plany rozbudowy SKM (z października 2007[10], lipca 2008[11] oraz maja 2009[12]) przewidują powstanie nowych linii (lub przedłużenie istniejących) także do Grodziska Mazowieckiego, Mińska Mazowieckiego, Błonia oraz Wołomina.
.JPG)
.JPG)
.JPG)
