Ulica Nowogrodzka w Warszawie
Filtry, Śródmieście Południowe
Ilustracja
Ulica Nowogrodzka przy ul. Kruczej, widok w kierunku wschodnim
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Długość

2,1 km

Przebieg
ul. Bracka, ↑ ul. Mysia
światła 190m ul. Krucza
410m ul. Parkingowa
światła 510m ul. Marszałkowska
670m ul. Poznańska
810m ul. J. Pankiewicza
905m ul. św. Barbary
980m ul. E. Plater
światła 1220m ul. T. Chałubińskiego
1660m ul. W.H. Lindleya
pl. S. Starynkiewicza,
skwer A. Grotowskiego
1700m pl. S. Starynkiewicza
2115m ul. Koszykowa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ulica Nowogrodzka w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ulica Nowogrodzka w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Nowogrodzka w Warszawie”
Ziemia52°13′37,3″N 21°00′14,7″E/52,227028 21,004083
Multimedia w Wikimedia Commons
Ulica Nowogrodzka przy ul. Marszałkowskiej
Ulica Nowogrodzka przy ul. Emilii Plater

Ulica Nowogrodzka – ulica w dzielnicach Śródmieście i Ochota w Warszawie.

Historia

Jest jedną z najstarszych warszawskich dróg narolnych[1]. Została wytyczona w drugiej połowie XVIII wieku na potrzeby utworzonej tam jurydyki Nowogrodzkiej, od której pochodzi nazwa ulicy nadana w 1770[2]. W tym samym roku na wysokości obecnej ul. Raszyńskiej została przecięta okopami Lubomirskiego[1].

W 1781 na terenie należącym do misjonarzy z kościoła św. Krzyża założono cmentarz Świętokrzyski[1]. W 1870 pomiędzy obecnymi ulicami Emilii Plater i Chałubińskiego otwarto Ogród Pomologiczny[1].

W drugiej połowie XIX wieku przy ulicy znajdowały się składy wełny należące do Banku Polskiego[3]. W czerwcu na placach należących do Banku odbywały się targi wełny[4]. W końcu XIX i na początku XX wieku ulica zabudowana została eklektycznymi i modernistycznymi kamienicami. W latach 1897−1901 na terenie dawnego folwarku świętokrzyskiego między ulicami: Nowogrodzką, Koszykową i obecnymi Lindleya (wtedy Żelazną), Oczki (Wspólną) i Chałubińskiego (Teodory) wzniesiono kompleks Szpitala Dzieciątka Jezus, przeniesionego tam z placu Wareckiego[5]

W 1927 przy ulicy uruchomiono Elektryczną Kolej Dojazdową, której przystanek końcowy znajdował się między ulicami Poznańską i Marszałkowską[6].

W latach 1928–1933[7] na działce położonej między ulicami: Nowogrodzką, Poznańską i św. Barbary wzniesiono modernistyczny Gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego zaprojektowany przez Juliana Putermana-Sadłowskiego i Waldemara Radlowa (konstrukcja – Stefan Bryła). Był to pierwszy w Polsce budynek o stalowej konstrukcji szkieletowej[8].

W kamienicy pod nr 15 w czasie II wojny światowej mieściła się restauracja Bar Podlaski, lokal Nur für Deutsche. W 1943 stała się ona celem dwóch zamachów przeprowadzonych przez Gwardię Ludową[9].

W czasie powstania warszawskiego była silnie bombardowana, a odcinek pomiędzy Marszałkowską i Kruczą stanowił linię frontu do kapitulacji powstania[3]. Znaczna część zabudowy została zniszczona[10]. W październiku 1945 roku w katastrofie uszkodzonej w czasie wojny kamienicy zginęło 7 osób[11].

W 1957 roku zlikwidowano przystanek Warszawa Marszałkowska EKD[12], przenosząc przystanek końcowy na odcinek znajdujący się między ulicami ulicami Chałubińskiego i Emilii Plater (Warszawa Chałubińskiego WKD)[13]. W 1963 roku został on zlikwidowany, a linię kolejową przeniesiono do wykopu linii średnicowej[13].

Ok. 1960 przy ul. Poznańskiej wzniesiono siedzibę Rady Narodowej Warszawa-Śródmieście (obecnie siedziba Urzędu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy)[10].

Ważniejsze obiekty

Obiekty nieistniejące

Przypisy

  1. ↑ a b c d Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 138.
  2. ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 168. ISBN 978-83-62189-08-3.
  3. ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
  4. ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 151.
  5. ↑ Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 219.
  6. ↑ Magda Szymańska (oprac.): Warszawa zapamiętana. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2018, s. 116. ISBN 978-83-66068-01-8.
  7. ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 198.
  8. ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 57. ISBN 83-60350-00-0.
  9. ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 313, 385. ISBN 83-06-00717-4.
  10. ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 139.
  11. ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 99. ISBN 978-83-280-3725-0.
  12. ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 13. Nowogrodzka-Nowomiejska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2007, s. 15. ISBN 978-83-88372-35-3.
  13. ↑ a b Historia EKD/WKD. [w:] Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. [on-line]. [dostęp 2022-09-26].
  14. ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 195, 196. ISBN 83-912463-4-5.
Kategorie