Ten artykuł od 2023-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon ((Dopracować)) z tego artykułu.
Wydalanie moczu u bydła domowego
Zobacz multimedia związane z tematem: Wydalanie

Wydalanie, ekskrecja (łac. excretio ‘wydalanie’) – proces fizjologiczny polegający na usuwaniu z organizmu zbędnych, szkodliwych lub będących w nadmiarze metabolitów (głównie azotowych) oraz wody i elektrolitów (osmoregulacja), w celu utrzymania homeostazy[1].

Strategie usuwania metabolitów azotowych z organizmów zwierząt różnią się w zależności od środowiska, w którym żyją. Głównym produktem ubocznym rozkładu białek jest toksyczny dla organizmu amoniak. Z uwagi na swoją dobrą rozpuszczalność w wodzie, u większości zwierząt wodnych (zwierzęta amonioteliczne) jest wydalany w formie niezmienionej (z uwagi na dużą dostępność rozpuszczalnika). Ssaki (zwierzęta ureoteliczne) przed wydaleniem przekształcają amoniak w słabiej rozpuszczalny (oraz mniej toksyczny) mocznik, co pozwala im zredukowanie ilości wody wydalanej wraz z metabolitami. Zwierzęta, które bardzo oszczędną gospodarkę wodną (zwierzęta urikoteliczne), takie jak: gady, ptaki i owady, przed wydaleniem przekształcają amoniak do nierozpuszczalnego w wodzie (oraz nietoksycznego) kwasu moczowego[1].

Poszczególne grupy organizmów różnią się mechanizmami wydalania. U większości protistów niestrawione resztki ulegają egzocytozie. Nieliczne z jednokomórkowców wykształciły wyspecjalizowane organella (np. wakuole orzęsków). Rośliny usuwają metabolity przez aparaty szparkowe. Zwierzęta wytworzyły wyspecjalizowane komórki (komórka płomykowa, wędrujące albo magazynujące nefrocyty), narządy i układy wydalnicze o stopniu zaawansowania zależnym od typu (np. protonefrydium u płazińców, metanefrydium u pierścienic, cewki Malpighiego u stawonogów, nerki u kręgowców). Wrotki żyjące w wodzie wydalają azotany i fosforany dostępne dla glonów i makrofitów. Zwierzęta wytworzyły wyspecjalizowane komórki (komórka płomykowa, wędrujące albo magazynujące nefrocyty), narządy i układy wydalnicze o stopniu zaawansowania zależnym od typu (np. cewki Malpighiego u stawonogów, nerki u kręgowców).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Encyklopedia Audiowizualna Britannica: Biologia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 148–149. ISBN 978-83-60563-11-3.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]