Urbino
Comune di Urbino
Pogled na centar grada i Palazzo Ducale
Pogled na centar grada i Palazzo Ducale
Pogled na centar grada i Palazzo Ducale
Koordinate: 43°43′N 12°38′E / 43.717°N 12.633°E / 43.717; 12.633
Država  Italija
regija Marche
provincija Pesaro i Urbino
frazioni Ca' Mazzasette, Canavaccio, Castelcavallino, La Torre, Mazzaferro, Pieve di Cagna, San Marino, Schieti, Scotaneto, Trasanni
Vlast
 - gradonačelnik Franco Corbucci (PD)
Površina
 - Ukupna 228 km²
Visina 451
Stanovništvo (2006.)
 - Grad 15.373[1]
Vremenska zona UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj 61029
Pozivni broj 0722
Službene stranice
www.comune.urbino
Karta
Urbino na mapi Italije
Urbino
Urbino
Urbino na karti Italije

Urbino (za antike znan po svojim latinskim imenima Urbinum Hortense[1] i Urvinum Mataurense) je grad u talijanskoj provinciji Pesaro i Urbino u regiji Marche od 15.373 stanovnika.[1] (2006. godine).

Urbino je od ranog srednjeg vijeka značajan grad, a od renesanse sjedište istoimenog vojvodstva, tako da je već od 1506. sjedište univerziteta.[1] Značaj je imao sve do 17. vijeka kad je bio poznat po proizvodnji majolike.[1] Nakon tog je počeo stagnirati, jer se našao izvan glavnih prometnih pravaca, u brdima Apenina, taj hendikep mu je s druge strane donio i sreću da je zadržao dobro očuvanu strukturu srednjovjekovnog grada. Pa je upravo zbog svog izvrsno očuvanog historijskog centra, uvršten 1998. na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi[2]

Geografija

Urbino leži na nadmorskoj visini od 451 m, na obroncima masiva Apenini, u Centralnoj Italiji, udaljen oko 25 km sjeverozapadno od provincijskog centra Pesara i Jadranskog mora.

Historija

Urbino su osnovali Umbri u predrimskom razdoblju. Nakon njih gradom su vladali Etruščani, Kelti i Gali. Pod vlast Rima dolazi u 3. st. pne.

Skromni rimski gradić Urvinum Mataurense ("mali grad na rijeci Mataurus") postao je važno vojno uporište tokom Gotskih ratova u 6. vijeku kada ga je 538. osvojio rimski general Belisarius od Ostrogota.

Urbino 1689. god.

Urbino dolazi u vlasništvo crkve u 9. vijeku, kada ga je kao feud poklonio Pipin Mali, a od 12. vijeka je vlasništvu porodice Montefeltro. Upravo pod njima grad počinje doživljavati svoj najveći procvat, jer postaje prijestolnica Vojvodstva Urbino (1474.-1616.). Najslavniji iz dinastije Montefeltro je bio Federico III. da Montefeltro, vojvoda Urbina od 1444. do 1482. godine, izrazito uspješan kondotjer, vješt diplomat i entuzijastičan sponzor umjetnosti i književnosti. Na njegovom dvoru je Piero della Francesca pisao naučna djela o perspektivi, a Francesco di Giorgio Martini napisao svoj Trattato di architettura ("Traktat o arhitekturi") dok je Rafaelov otac, Giovanni Santi, napisao svoja poetska viđenja umjentika svog doba. Federicov sjajni dvor je, prema opisima u djelu Il Cortegiano ("Dvorjanin", Baldassare Castiglione), postavio standarde modernog evropskog "vladara".

Od 1626. do 1860. je u vlasništvu papa (prvi Urban VIII.) kada postaje dio Kraljevine Italije.

Znamenitosti

Historijski centar Urbina
Svjetska baština – UNESCO
 Italija
Registriran:1998. (22. zasjedanje)
Vrsta:Kulturno dobro
Mjerilo:ii, iv
Ugroženost:no
Referenca:UNESCO
Portret Federica III.
(Piero della Francesca, 1492.)
Duždeva palača
Renesansni atrij Duždeve palače

Najveća atrakcija Urbina je Palazzo Ducale (Duždeva palača) iz 15. vijeka u kojoj je danas muzej Galleria Nazionale delle Marche s jednom od najvažnijih kolekcija renesansnih slika na svijetu. Ova palača vojvode Federica da Montefeltra (građena od 1466. do 1472.), velikog humanista i najvećeg vojskovođe svoga doba, o kojoj postoji nepodijeljeni sud kao o remek-djelu renesansne arhitekture, je jedino dokumentacijom dokazano dovršeno djelo dalmatinskog arhitekta Luciana Laurane (Lucijana Vranjanina). Kroničar urbinskog dvora Giovanni Santi (Raffaelov otac) palaču je nazvao božanskom, a ne ljudskom građevinom. Dvorište palače proglašeno je jednim od arhitektonski i cjelovito estetski najutjecajnijih talijanskih djela. Iznimnost urbinske palače još više dolazi do izražaja u usporedbi s ranorenesansnim palačama koje joj neposredno prethode, poput firentinskih palača Medici-Riccardi (Michelozzo) i Palača Ruccelai (Alberti i Rossellino) — jednostavnih kvadratičnih formi s centralnim dvorištem u naslijeđenoj srednjovjekovnoj strukturi, za razliku od urbinskoga grada sagrađenog u obliku palače, samostalne prostorne kompozicije novovjekovne palače i renesansnoga grada.

Utvrdu Albornoz (lokalno znana kao La Fortezza), izgradio je papinski legat Gil de Albornoz u 14. vijeku[3]. Kada je 1507.-1511. godine, vojvoda Della Rovere nadogradio gradske zidine, okružio je njima ovu utvrdu i od tada je ona dio gradskog parka.

Tu se nalaze i palače: Albani (Palazzo Albani) iz 17. vijeka, Palača Odasi (Palazzo Odasi) i palača Passionei (Palazzo Passionei), ali i Univerzitet (osnovan 1506.), te Rafaelova kuća i spomenik iz 1897. godine.

Crkve

Katedrala

Slavni stanovnici

Privreda

Današnji Urbino je prije svega grad koji živi od turizma i od svog starog univerziteta,[1] kao i od brojnih stranih studenata koji dolaze učiti talijanski upravo u Urbino.

Gradovi prijatelji

Panorama grada
Panorama grada

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Urbino” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 3. 5. 2013. 
  2. ↑ „Historic Centre of Urbino” (engleski). UNESCO. Pristupljeno 4. 7. 2013. 
  3. ↑ Prema nekima, izgradio ju je njegov nasljednik kao papinski legat Urbina, Anglico Grimoard (1367.-1371.)[1] Arhivirano 2005-05-06 na Wayback Machine-u

Vanjske veze

Urbino na Wikimedijinoj ostavi
Kategorije