Mazwi anoti ndaramo, huraramo kana hupenyu (life) anotaurwa pamusoro pezvinhu zvakacherechedzwa kuti: zvinorarama; zvinotsvaga kudya; zvinoberekana; zvinokura kana kukwegura uye zvinofa. Pane zviitiko zvitanhatu zvinotsawuranisa zvinhu zvipenyu nezvinhu zvisina upenyu. Zviitiko izvi zvinowanikwa muzvinhu zvose zvine hupenyu asi hazviitike pazvinhu zvisina hupenyu.Kuva nehupenyu kunotaridzwa nezviitiko zvinosanganisira:

• Kutsvaga chokudya.
• Kushandudza simba kubva kumhando imwe kuenda kune imwe.
• Kurasa tsvina dzemuviri.
• Kubereka vana.
• Kusamhuka nekunhadzirisa nhengo dzemuviri. Apa kureva kukura miviri.
• Kufambisa mishonga inodiwa nemuviri.

Izwi rokuti ndaramo rinoshandiswa zvakare kutaura chinonzi safety kuEnglish apa kurevera Kati zviri kuitwa hazvina njodzi, hupenyu hwevanhu hunochengetedzwa. Nokumwe kutaura tingati rudekaro!!!

Mamwe Mazwi

• Hupenyu, kurarama, kupona (life) zvinoreva nguva yekurarama kwemunhu, mhuka kana chimwewo chinhu chine hupenyu .
• Adhamu wakapona makore zana nemakumi matatu (130), wakabara mukororo: After Adam lived 130 years he fathered a son ... (Genesis 5:3 Bhaibheri reChiNdau).
• Kune zita remhuri rinonzi Mupona.

Mitauro yeBantu

• VaKongo, VaLenje neVaNyungwe vanoti moyo (life). VaChewa vanoti umoyo (life, constitution, soul).
• VaBemba neBaila vanoti bumi (life) kureva hupenyu. VaTonga vanoti buumi kana maumi (n. life, health) kureva hupenyu.
• Yao inoti umi (n. life) kureva hupenyu. VaKabwa neVaIkizu vanoti -menya (dwell; live) kureva kugara.
• VaLozi vanoti bupilo (n. life) kureva hupenyu. Vanobva vati -pila (v.t. to live) kureva kurarama. VaVenda vanoti vhutshilo (n. life - no plural).
• Tiriki inoti khumenya (live, dwell, stay at a place) zvichireva kugara panzvimbo. Maconde inoti ulama kana umi (life).
• Swahili, neDigo vanoti uzima (1. life, vitality; health, vigor, energy; 2. full development; 3. maturity; adulthood; 4. completeness, perfection; 5. existence, reality).