Apeui Mantam wɔ Ghana anafoɔ fam na ɛka Mantam dunsia (Tete na ɛyɛ du) a ɛwɔ Ghana no ho. Apuei Mantan ne Lake Volta bɔ hyeɛ wɔ apeui fam, Bono East Region ne Asante mantam wɔ atifi fam,Asante Mantam wɔ atɔe fam. ɛne Mfinfin mantam ne Nkran Mantam bɔ hyeɛ wɔ atɔe fam. Akanfoɔ ne nnipa dodoɔ a wɔ wɔ Apuei Mantam no mu na kasa ahorɔw a wɔka wɔ mantam no mu ne Akan, Ewe, krobo ne Brɔfo kasa. Apuei Mantam Ahenkurow ne Koforidua .Apeui Mantam yɛ beaɛ a Akosombo dam no wɔ na ɛhɔ na anyinam Ahoɔden a yenya no fa kese no fi. Apuei Mantam asase no kɛse yɛ kilomita no 19,323 a egyina hɔ ma ɔha mu nkyekyem 8.1 wɔ Ghana nsase mu.
Mfirinwuma a ɛma Anyinam ahoɔden wo akosombo no mu gu ahorɔw miensah; Black Volta, White Volta ne Red Volta. Akosombo mfirinwuma no nam Gulf of Guinea de ko gu Atlantic OceanNhwɛsoɔ:Wide image
Wɔtee Achiase mansin no fii Birim Atifi mansin nhowɔ ɔgyefo da a ɛtɔ so 22, afe 2019 mu. Afram Plains mansin no mu akyɛ mienu a wɔn de foforo ne Kwaku Afram Plains Atifi mansin a ne kuropɔn ne Donkorkrom. Kwahu Afram Plains Atifi mansin no kuropɔn ne Tease. Akuapim anafo mansin , Akim Apueɛ mansin, Kwahu atɔe mansin ne Brim mfinfin mansin a ɛyɛ foforɔ kora yɛ ade a wapegya wɔn mu ayɛ wɔn amansin akɛse. Amansin afoforo ne Akyemansa mansin ne Kwahu apuei mansin. Manya Krobo mansin yɛ ade a w'akyɛm mienu ayɛ no Lower manya Krobo mansin ne Upper Manya krobo mansin
Amansin dodoɔ a ɛwɔ Apuei mantam yɛ ade a wɔn dodoɔ mu akɔ soro fri 21 akɔ du 26.
Amansin a ɛwɔ Apuei Mantam | |||
---|---|---|---|
# | Amansin | Ahenkuro | Nnipa dodoɔ |
1 | Akuapim Atifi mansin | Akropong | 136,483 |
2 | Akuapim Anafoɔ mansi |
Aburi | 37,501 |
3 | Akyemansa | Ofoase | 97,374 |
4 | Asuogyaman | Atimpoku | 98,046 |
5 | Atiwa | Kwaben | 110,622 |
6 | Ayensu | Coaltar | 77,193 |
7 | Brim mfinfin mansin | Akim Oda | 144,869 |
8 | Brim atifi | New Abrim | 78,907 |
9 | Brim anafoɔ | Akim sweduru | 119,767 |
10 | Denkyembour | Akwatia | 78,841 |
11 | Brim apuei mansin | Kibi | 167,896 |
12 | Fanteakwa | Begoro | 108,614 |
13 | Kwaebiberem | Kade | 113,721 |
14 | Kwahu Afram Plains Atifi | Donkorkrom | 102,423 |
15 | Kwahu Afram Plains Anafoɔ | Tease | 115,812 |
16 | Kwahu Apuei | Abetifi | 77,125 |
17 | Kwahu Anafoɔ | Mpraeso | 69,757 |
18 | Kwahu atɔe mansin | Nkawkaw | 93,584 |
19 | Lower Manya krobo | Odumasi Krobo | 89,246 |
20 | New-Juaben Mansin | Koforidua | 183,727 |
21 | Nsawam Adoagyire Mansin | Nsawam | 86,000 |
22 | Suhum mansin | Suhum | 90,358 |
23 | Upper Manya Krobo | Asesewa | 72,092 |
24 | Upper West Akim | Adeiso | 87,051 |
25 | Akim Atɔe mansim | Asamankese | 108,298 |
26 | Yilo Krobo | Somanya | 87,847 |
Total | 2,633,154 |
Nnipa Titiriw a wofi Apuei Mantam | ||
---|---|---|
# | Ɔmani | Kurow |
1 | Nana Akuffo-Addo | Kibi |
2 | Yaw Boakye Yiadom | Akyem Apuei Mansin (Akyem-Maase,Bunso) |
3 | George Boateng | Nkawkaw |
4 | Dr. J. B. Danquah | Kibi |
5 | Samuel Wilberforce Awuku-Darko | Suhum |
6 | Frederick W. K. Akuffo | Akropong |
7 | Thomas Teye Partey | Krobo Odumase |