Turi | Xususiy kompaniya |
---|---|
Tarmogʻi | Avtomobil sanoati |
Egasi | KrAZ Xolding kompaniyasi |
Qachon asos solingan | 1946 |
Hududiy xizmati | Butun dunyo boʻylab |
Mahsulot(lar)i | Yuk mashinalari |
Vebsayti | www.autokraz.com.ua |
KrAZ (ukraincha: Кременчуцький автомобільний завод , Kremenchutskiy avtomobilniy zavodi, Kremenchuk avtomobil zavodi, AvtoKrÁZ yoki AvtoKrAZ) — Ukrainaning Kremenchug shahridagi yuk mashinalari va boshqa maxsus avtomobillarni, xususan, ogʻir yuk koʻtaruvchi yoʻltanlamas modellarni ishlab chiqaradigan zavod.[1] Zavod butun mamlakat boʻylab bir nechta boshqa zavodlarni birlashtirgan xolding kompaniyasi sifatida tashkil etilgan va Moliya va Kredit moliya-sanoat guruhining sanoat qanotiga aylangan.
KrAZ 1945-yil 31-avgustda Transport yoʻllari xalq komissarligi Kremenchukda mexanik koʻprik zavodini qurish uchun order berganida tashkil etilgan. 1946-yilda zavod poydevoriga birinchi gʻisht qoʻyilgan va keyingi sakkiz yil ichida Dnepr, Moskva, Dnestr, Volga va Daugava daryolarida foydalanish uchun umumiy uzunligi taxinan 27 kilometr boʻlgan 600 ga yaqin koʻprik ishlab chiqarildi. 1956-yilda zavodda gʻalla oʻrish kombaynlari va boshqa qishloq xoʻjaligi mashinalari ishlab chiqarish yoʻlga qoʻyildi. Kremenchug kombayn zavodi oʻz faoliyatining dastlabki ikki yilida 11 mingta qishloq xoʻjaligi mashinasi ishlab chiqardi.
1958-yil 17-aprelda Sovet Ittifoqi Kommunistik partiyasi Markaziy Qoʻmitasi ogʻir yuk mashinalari ishlab chiqaradigan zavodni qayta qurish toʻgʻrisida qaror qabul qildi[2]. Ogʻir yuk mashinalari ishlab chiqarish Yaroslavl motor zavodidan (YAZ) oʻtkazildi. Birinchi ikkita KrAZ-222 samosvallari 1959-yil 10-aprelda import qilingan qismlar va butlovchi komponentlardan yigʻildi[3] va 1961-yilga kelib zavod Argentina, Afgʻoniston, Bolgariya, Xitoy, Hindiston, Vyetnam kabi dunyoning 26 davlatiga 500 dan ortiq texnikalarni eksport qildi.
1968-yil 30-dekabrda KrAZ asosiy yigʻish zavodida 100 000-yuk mashinasi konveyrdan chiqdi[3].
1971-yil 26-yanvarda KrAZ besh yillik rejani muddatidan oldin bajarganligi va yangi yuk mashinalari modellarini muvaffaqiyatli ishlab chiqqanligi uchun Lenin ordeni bilan taqdirlandi[2]. 1976-yil 15-yanvarda zavod nomi "AvtoKrAZ" ga oʻzgartirildi.
1984-yil 30-aprelda KrAZ asosiy yigʻish zavodida 500 000-yuk mashinasi yigʻildi[4].
1986-yilga kelib KrAZning yillik ishlab chiqarish hajmi 30 655 ta texnikani tashkil etdi.
1990-yilda KrAZning yillik ishlab chiqarish hajmi 27 667 yuk avtomobilini tashkil etdi. 1991-yil KrAZning yillik ishlab chiqarish hajmi 25 094 yuk avtomobilini tashkil etdi[5].
1993-yil mart oyida KrAZ asosiy yigʻish zavodida 750 000-yuk mashinasi yigʻildi[6].
KrAZ 1996-yil iyun oyida xolding kompaniyasi sifatida roʻyxatdan oʻtkazildi. 1996-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 1 919 yuk avtomobilini tashkil etdi[7].
1999-yilda KrAZni xususiylashtirish jarayoni boshlandi. 1999-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 827 yuk mashinasini tashkil etdi.
2001-yilda "Mega-Motors" deb nomlangan Ukraina-Germaniya qoʻshma korxonasi tomonidan zavod aksiyalari bloki sotib olindi.
2003-yilda KrAZ Rossiya va Vyetnamda avtomobil yigʻish zavodlarini ochdi. 2004-yilda zavod Iroqqa 2200 ta KrAZ rusumli avtomashinalarni yetkazib berish buyurtmasi bilan taqdirlandi. KrAZ sifat nazorati uchun ISO 9001:2000 sertifikatini oldi.
2006-yil 27-yanvarda KrAZ asosiy yigʻish zavodida 800 000-yuk mashinasi yigʻildi. Oʻsha yilning oktyabr oyida KrAZ "Eng dinamik 100 ta kompaniya" reytingi natijalariga koʻra sof foydaning oʻsishi boʻyicha eng yaxshi rivojlanish surʼatiga ega 100 ta Ukraina kompaniyalari orasida birinchi oʻrinni egalladi.
2007-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 4 206 yuk mashinasini tashkil etdi.
2007-2008 yillardagi moliyaviy inqirozdan soʻng, avtomobillarga buyurtmalar keskin kamaydi, chunki hodisa Ukrainaga jiddiy taʼsir koʻrsatdi, zavod minimal quvvat bilan ishladi. 2009-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 280 yuk mashinasini tashkil etdi.
2010-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 1 002 yuk mashinasini tashkil etdi.
2011-yil 23-avgustda KrAZ-5233 "Spetsnaz" Ukraina armiyasiga taqdim etildi.
2013-yilda kompaniyaning yillik ishlab chiqarish hajmi 891 yuk mashinasini tashkil etdi.
Ukraina hukumati yangi harbiy mashinalarga katta buyurtmalar berdi. Chegara qoʻshinlari, Milliy gvardiya va armiya yangi KrAZ zirhli yuk mashinalarini qabul qilishlari rejalashtirilgan. Bundan tashqari, KrAZ Streit Group Kanada mudofaa firmasi bilan Cougar va Spartan zirhli mashinalarini ishlab chiqarish uchun hamkorlik qildi. Mudofaa vazirligi qoʻshimcha 40 ta buyurtma berish imkoniyati bilan jami 21 ta Spartanga hamda 20 ta Cougarga buyurtma berdi[8].
Kiyev mustaqillik kuni paradida bir nechta Streit Groupning Spartan BTRlari koʻrinish berdi, bu esa buyurtmaning qisman bajarilganligini koʻrsatdi[9].
2014-yil noyabr oyida Ukraina hukumati 1 200 ta mashina va 200 ta bronetransportga buyurtma bergan edi. Shartnoma qiymati 1 milliard grivna (64 267 360,00 dollar) edi[10].
2021-yil 19-may kuni KrAZ AQSh quruqlik qoʻshinlari Pudratchi qoʻmondonligini ogʻir yuk koʻtaruvchi KrAZ 4x4 avtomobillari va ehtiyot qismlari bilan ta’minlash boʻyicha uch yillik shartnoma imzoladi.[11]
2022-yil 6-noyabrda prezident Vladimir Zelenskiy hukumati kompaniyani milliylashtirish uchun harbiy holatni qoʻlladi. "Urush holatida mamlakatimiz uchun zarur boʻlgan bunday qadamlar amaldagi qonunlar asosida amalga oshirilib, mudofaa sohamizning dolzarb ehtiyojlarini qondirishga xizmat qiladi". Ukrain hukumati, shuningdek, dvigatel ishlab chiqaruvchi Motor Sich, energetika kompaniyalari Ukrnafta va Ukrtatnafta va transformator ishlab chiqaruvchi Zaporojtransformator kompaniyalarini ham davlat nazoratiga oldi[12][13].
Shassilar asfaltlangan va tuproqli yoʻllarda foydalanish uchun turli xil kuzov uskunalari bilan jihozlash uchun moʻljallangan.
№ | Ishlab chiqarilgan yillar | Xususiyatlari | Surati |
---|---|---|---|
1 | 1959-1967 yillar | </img> | |
2 | 1965-1994 yillar | </img> | |
3 | 1979-1993 yillar | </img> | |
4 | 1992-yildan beri | </img> | |
5 | 2011-yildan beri | </img> |
Yuk mashinalari
Zirhli transport vositalari
MRAP S