Xadicha bint Xuvaylid (555/556— 620/621) – Muhammad s.a.v ning birinchi xotini. U beva qolgan boy ayol boʻlgan. Muhammad alayhissalom avval Xadicha onamizning savdo ishlarini boshqarganlar, keyinchalik unga uylanib, uning mablagʻlari bilan savdogarlik qilganlar. Xadicha onamiz Muhammad alayhissalomga koʻp gʻamxoʻrlik va mehribonlik koʻrsatganlar. Muhammad (S.A.V)ning paygʻambarligiga birinchi boʻlib ishongan va Islomni qabul qilgan. U Muhammaddan toʻrt qiz, uch oʻgʻil koʻrgan. Avvalgi ikki turmushidan ikki oʻgʻil, bir qiz koʻrgan, lekin ular haqida maʼlumot uchramaydi.
Rosulullohning Ibrohimdan boshqa barcha farzandlari Xadicha r.a dan tug'ilgan.
Rosululloh va Xadicha onamizning farzandlari:
- Qosim (598–601)
- Zaynab r.a (599–629)
- Ruqayya r.a (601–624)
- Ummu Kulsum r.a (603-630)
- Fotima r.a (605–632)
- Abdulloh (611-615)
Xadicha r.a haqida hadislar
- Abu Hurayra r.a rivoyat qiladilar:"Jobroil alayhissalom Rosululloh sallolohu alayhi va sallamning huzurlariga kelib:"Yo Rosulolloh, Xadicha sizga bir idishda nonxurush (yo taom yo sharbat) olib kelyapti, agar (yana) kelsa unga parvardigoridan va mendan salom ayting, hamda unga bashorat qilingki, uning uchun jannatda shakarqamishdan bir uy hozirlab qo'yilgan bo'lib, unda na tashvish, na mashaqqat bor dedilar." (Imom Buxoriy "al-jomi as-sahih")
- Imom Muslimning "Sahihi muslim kitobida Oisha onamiz rivoyat qilgan hadisda Rosulolloh Oisha onamizga "Men Xadichaning muhabbati bilan rizqlanganman" deb aytadilar.(Ya'ni, Xadichaga bo'lgan muhabbat qalbimga rizq qilib berilgan degani.)
- Hazrati Ali r.a rivoyat qiladilar : "Men Rosulolloh s.a.v ning : "(Dunyo ahli) ayollarining (o'z zamonasidagi) yaxshisi Maryam bintu Imrondir, (mening ummatim) ayollarining yaxshisi esa ( mo'minlar onasi) Xadichadir" - deb aytganlarini eshitdim". (Imom Buxoriy "al-jomi as-sahih")
- Oisha r.a rivoyat qiladilar : Men o'zim Xadichani ko'rmagan bo'lsamda Rosululloh s.a.v ni u ayoldan rashk qilganchalik boshqa hech bir ayollaridan rashk qilmaganman. Chunki u zot Xadichani ko'p eslab hamda tez-tez qo'y so'yib, go'shtini uning dugonalariga yuborib turardilar. Men u zotga:"Siz uchun go'yo dunyoda Xadichadan bo'lak ayol yo'qdek!" - dedim. U zot:"Darhaqiqat, Xadicha (fozila) edi, (oqila) edi. Undan mening farzandim bo'lgan edi" dedilar". (Imom Buxoriy "al-jomi as-sahih")
- Oisha r.a rivoyat qiladilar:" Xadichaga jilva qilgan baxt hech bir ayolga jilva qilmagan! Alloh taolo jannatda Xadicha uchun muhtasham uy hozirlab qo'ygani haqida Rosulolloh s.a.v ga bashorat qilishni buyurgan." (Imom Buxoriy "al-jomi as-sahih")
- Ishoq ibn Ibrohim rivoyat qiladirlar: «Mening bir oshnam Abdulloh ibn Abu Avfodan: «Janob Rasululloh Ka’baga kirdilarmi?» - deb so‘rabdir. Shunda ul: «Yo‘q»,- deb javob beribdi. O’sha oshnam Abdulloh ibn Abu Avfoga: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam Xadicha xususinda nima deganlar, so‘zlab bering!» - debdi. Abdulloh ibn Abu Avfo: «Janob Rasululloh, Xadichaga uning uchun jannatda shakarqamishdan qurilgan uy atab qo‘yilganini va unda g‘amu tashvish hamda mashaqqat yo‘qlig‘ini aytib, xursand qilinglar, deganlar»,- degan». (muttafaqun alayh)
- Ammor raziallohu anhu rivoyat qiladilar : "Men rosululloh s.a.v. ni va u zotning yonlarida (musulmonlardan faqat besh bandani (Bilol, Zayd ibn Horisa, Omir ibn Fuxayra, Ubayd ibn Zayd al-Habashiyni), shuningdek ikki ayolni (Xadicha va Ummu Aymanni) va Abu bakrni ko'rdim." (ya'ni islomning dastlabki vaqtida musulmon bo'ganlar guruhi mazkur kishilardan iborat edi) (Imom Buxoriy "al-jomi as-sahih")
- Imom Muslimning "Sahihi Muslim" asarida Oisha onamiz rivoyat qilgan hadisda Rosululloh Xadicha onamizning vafotlariga qadar Xadicha onamizdan boshqa ayolga uylanmaganligi aytiladi.
Rosululloh va Xadicha onamizning turmush qurishlaridan 25 yil o'tib Xadicha onamiz vafot etadilar. Xadicha onamizning qabrlari Makkadagi muallot qabristonida
Otasi: Xuvaylid ibn Asad ibn Abduzullo
Xadicha raziallohu anho "Mo'minlar onasi" nomini olgan birinchi ayol. Islomda u Asiya, Maryam va uning qizi Fotima bilan bir qatorda toʻrtta „Kamolotga erishgan ayollar“ dan biri sifatida muhim ayol timsolidir.[3] Muhammad alayhissalom Xadicha onamiz bilan 25 yil davomida bir nikohli turmush qurganlar.
Islom paygʻambari Muhammad va uning rafiqasi Xadicha binti Xuvaylidning ajdodlari
575 yilda vafot etgan Xadichaning onasi Fotima binti Zaida [4] Qurayshning Amir ibn Luay qabilasidan[5] va Muhammadning onasining uchinchi amakivachchasi edi[6][7].
Xadichaning otasi Xuvaylid ibn Asad savdogar[8] va rahbar edi. Baʼzi maʼlumotlarga koʻra, u vafot etgan v. 585-yilda soxta urushda, lekin boshqalarga koʻra, Xadicha 595-yilda Muhammadga turmushga chiqganida u hali tirik edi.[9][10] Xuvaylidning Ume Habib binti Asad ismli singlisi ham bor edi[11].
