69°14′25″N 19°13′35″E / 69.24028°N 19.22639°E
Balsfjord kommune | |||
kommune | |||
Utsyn mot Balsfjord kyrkje
| |||
|
|||
Land | ![]() | ||
---|---|---|---|
Fylke | Troms | ||
Adm.senter | Storsteinnes | ||
Areal | 1 496 km² | ||
- land | 1 443 km² | ||
- vatn | 53 km² | ||
Folketal | 5 571 (1. januar 2024) | ||
Målform | Bokmål | ||
Ordførar | Laila Johannessen (Sp) | ||
Kommunenr. | 5532 | ||
![]() Balsfjord kommune 69°18′17″N 19°12′13″E / 69.304722222222°N 19.203611111111°E | |||
Wikimedia Commons: Balsfjord | |||
Nettstad: www.balsfjord.kommune.no | |||
Balsfjord kommune (nordsamisk Báhccavuona suohkan, kvensk og finsk Paatsivuonon komuuni) er ein fjord- og landbrukskommune i Troms fylke.
Balsfjord grensar i nord til Tromsø kommune, i aust til Storfjord, i sør til Målselv, og over fjordane i vest til Senja kommune.
Kommunen ligg på begge sidene av Balsfjorden, og det meste av Malangshalvøya høyrer til kommunen. I søraust strekker kommunen seg nesten til svenskegrensa.
Balsfjord kommune blei oppretta i 1860, då han blei skild ut frå Tromsøysund kommune. Kommunen hadde då 3610 innbyggarar. I 1871 blei Malangen skilt ut som eigen kommune. I 1875 blei eit område med 7 innbyggarar overført til Balsfjord frå Lyngen kommune. I 1904 blei eit område med 5 innbyggarar overført frå Balsfjord til Målselv kommune. 1. januar 1964 blei Malangen slått saman med Balsfjord igjen, men ein del av gamle Malangen kommune, med 118 innbyggarar, og ein del av gamle Balsfjord kommune, med 2 innbyggarar, blei samtidig overført til Målselv kommune. Eit ubebygd område blei òg overført til Storfjord kommune. 1. januar 1966 blei også Sørelvmo krins overført frå Balsfjord til Målselv kommune.
Malangen i den vestlege delen av kommunen var eigen kommune fram til 1964.
Kommunen er dominert av dei to fjordane Balsfjorden og Malangen. Rundt fjordane er slake, fruktbare lier som gir gode forhold for jordbruk.
Dei sørlege delane av kommunen, mot Målselv, har mange store vatn: Sagelvvatnet, Josefvatnet, Indre og Ytre Fiskelausvatn, Takvatnet (nordsamisk Dávkajávri) og Fjellfrøsvatnet (nordsamisk Geatkejávri).
Austover fører Balsfjordeidet over til Storfjord. Nord for dette eidet ligg dei sørlegaste fjella i Lyngsalpan (nordsamisk Ittugáddi) der den 1505 meter høge Piggtinden står på grensepunktet mellom Balsfjord, Tromsø og Lyngen kommunar. Heilt i søraust ligg Tamokdalen (nordsamisk Dápmotvuovdi) omkransa av dei massive fjella som er karakteristisk for Indre Troms.
Dei høgaste fjella i Balsfjord er:
Folketalsutvikling for noverande Balsfjord kommune frå 1910:
1910[5] | 1.12.1920[6] | 1.12.1930[7] | 3.12.1946[7] | 1.1.1951[8][9] | 1.1.1961[8][9] | 1.1.1971[8] | 1.1.1981[8] | 1.1.1991[8] | 1.1.2001[8] | 1.1.2010[8] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
5106a | 5430a | 6105a | 7419a | 7485a | 7275a | 6734 | 6973 | 6319 | 5742 | 5515 |
a Dette talet omfattar Naveren og Målsnes, som var del av gamle Malangen kommune fram til kommunesamanslåingane i 1964, då dei blei overførte til Målselv kommune. Dette området hadde då 118 innbyggarar. Det omfattar òg garden Skogli ved Heia, som var del av gamle Balsfjord kommune fram til 1964, då det blei overført til Målselv kommune. Dette området hadde då 2 innbyggarar. Det omfattar òg Sørelvmo krins, som blei overført til Målselv kommune i 1966. Dette området hadde då 131 innbyggarar.
Balsfjord kommune er delt inn i tre statistiske delområde (innbyggartal 2013):
Innafor kvar av dei tre grunnkrinsane finn vi dei ulike matrikkelgardane (gnr.) i Balsfjord.[10]
Kommunen har to tettstader:
E6 går gjennom kommunen. Frå Nordkjosbotn går E8 til Tromsø (73 km), han går òg austover mot Finland, med felles trasé med E6 frå Nordkjosbotn til Skibotn.
Rv 87 går frå Øvergård på Balsfjordeidet gjennom Tamokdalen til Øverbygd og Rundhaug i Målselv kommune og endar i Brandmo-krysset i Bardu der han møter E6.
Fv 858 går frå E6 i krysset ved Tømmerelvbrua, gjennom Storsteinnes og Meistervik, langs Balsfjorden til nordenden av halvøya, og vidare til Balsnesodden før han går gjennom Ryatunnelen til Kvaløya i Tromsø kommune.
Fv 7892 går frå Oldervik langs Malangen og Straumsfjorden tilbake og møter Fv 858 på Balsnesodden på nordenden av Malangshalvøya.
I 1981 gav Balsfjord kommune ut første bind av bygdehistoria si for åra fram til 1830.[11]
I 1991 gav Balsfjord kommune ut andre bind av bygdehistorie si for åra 1830-1920.[12]
2003-2011: Gunda Pauline Johansen (Arbeidarpartiet)
2011-2015: Ole-Johan Rødvei (Høgre)[13]
2015-2019: Gunda Pauline Johansen (Arbeidarpartiet)
Balsfjord er saman med Tromsø og Karlsøy medlemmar i Tromsø-områdets regionråd.[14]
Balsfjord kommune har følgjande skolar:[15]
I tillegg har kommunen også:[16]
Det er òg ein folkehøgskole i kommunen:
Det er i tillegg ein vidaregåande skole i kommunen:
Balsfjord kommune har ein godt utbygd pleie- og omsorgsteneste, med bl.a.
I 2018 var 82,4% av folket medlemmar i Den norske kyrkja, 5,1% var medlemmar i andre trus- og livssynssamfunn.[22]
Den norske kyrkja har fleire kyrkjebygg i Balsfjord:[23]
Balsfjord og Malangen menigheter har kontorstad på Storsteinnes.[24]
Balsfjord er ein del av Troms politidistrikt, Nord-Troms tingrett og Hålogaland lagmannsrett.
Dei viktigaste avisene i nærområdet er:
Balsfjord er den største landbrukskommunen i Nord-Noreg, og landbruk og tilhøyrande industri er dei viktigaste næringane i kommunen.
Kommunen seier det sjølv slik i "Strategisk næringsplan 2016-2025":[25]
Sysselsettingstala for 2018 viser at dei viktigaste næringane var desse:[22]
Sekundærnæringar | 747 |
Varehandel, hotell og restaurant, samferdsel, finanstenester, forretningsmessig teneste, eigedom | 676 |
Helse- og sosialtenester | 661 |
Undervisning | 241 |
Jordbruk, skogbruk og fiske | 192 |
Off.adm., forsvar, sosialforsikring | 131 |
Personleg tenesteyting | 66 |
Balsfjord folkebibliotek[26]
Fjæragalleriet[37]
Riksantikvaren har eit oversyn over kulturminne i Balsfjord i databasen Kulturminnesøk.[38]
Balsfjord Fjordmuseum og Våtmarksenter på Storsteinnes er ein del av Midt-Troms Museum.[39]
Aursfjordsaga, som er den einaste bevarte oppgangsaga i Nord-Noreg, er òg ein del av Midt-Troms Museum.[40]
Din Tur har i samarbeid med Balsfjord og Omegn Turlag sørgd for merking av 36 vandreruter i kommunen.[41]