Loukîz a : Noice

Li mariaedje, c' est èn assoçnaedje di deus grandès djins, classicmint èn ome et ene comere, ricnoxhou pal societé (estat u rlidjon u ambedeus). Ces deus djins la si metnut d' acoird po dmorer eshonne, et, å pus sovint, fé des efants et ls aclever.

Mwaissès piceures et motlî

Li mariaedje est disfwait på divoirçaedje.

Li vicaedje eshonne d' èn ome et d' ene kimere, come ome et feme, sins esse maryî si lome l' aclapaedje.

Li mariaedje, c' est eto li djoû ki cist assoçnaedje la cmince. Po çoula, les cis ki s' vont maryî on motoit dedja fiesti des acoirdances. On les a dvou eto abaner. Li djoû do mariaedje, å pus sovint, gn årè ene noice.

Des djins maryîs divèt aveur totes leus rlåcions sessuweles onk avou l' ôte. Si l' feme va avou èn ôte ome (u des ôtes omes), on dit k' l' ome est wiyinme (u coirnåd).

Sacwants sôres di mariaedjes

• sorlon li lwè
  • plin mariaedje ("kimon redjime").
  • mariaedje avou on contrat.
• sorlon li rlidjon.

Loukîz a : Imådjes so les Cmons

• • mariaedje catolike
  • mariaedje muzulman
  • mariaedje djwif
  • mariaedje boudisse
• sorlon les dujhances des societés.
  • mariaedje al saye (ki n' est nén on vraiy mariaedje)
  • mariaedje å ptit sacramint
  • mariaedje secsuwelmint neute (mariaedje gai, mariaedje lesbyinne)
  • mariaedje muzulman sins papîs (lomé orfi)
  • mariaedje avou dipus d' ene feme

Istwere do mariaedje.

• El Walonreye.

Li mariaedje rilidjeus esteut li seul k' egzistéve dizo l' ancyin redjime. Ci n' est k' avou l' redjime francès ki l' mariaedje civil kimince, et avou lu li divoice. Mins on n' a des statistikes pol divoice el Beldjike ki dispu 1866.

Li nombe di mariaedjes shût a pô près l' populåcion disk' a 1960. Après, gn a todi moense di mariaedjes, a cåze di novelès dujhances del societé (mariaedjes al saye, "racolaedjes").

E 2003, li nombe di mariaedjes n' estuet ki d' 40.000 el Beldjike, dabôrd k' i gn aveut a pô près 30.000 divoirçaedjes.

• Ôte pårt.

Dins sacwants payis d' Azeye, on fwait des mariaedjes tertos eshonne, sins totes les costindjes, po permete ås djonnes di s' maryî.

E Marok, li novele lwè sol famile et l' mariaedje di 2002 a candjî pår les obligåcions des maryîs, et a foirt rastrindou li nombe di mariaedjes.

Lwès sol mariaedje

• Li mariaedje dins l' declaråcion univiersele des abondroets des djins (årt XVI).
  • Si vite k' il ont l' ådje, l' ome et l' feme di tot l' minme kéne nåcionålité ou rlidjon sont libes di s' maryî et d' fonder ene famile. Onk come l' ôte, il ont les minmes droets å moumint et tot l' tins d' leu mariaedje come po l' divoice.
  • On n' pout maryî èn ome et ene feme s' i n' serént nén d' acoird.
  • Li nateure a fwait del famile li fondmint del societé et l' societé ossu bén k' l' Estat ont l' divwer del protedjî.

Dujhances a vey avou l' mariaedje

Dins bråmint des cminåltés, li mariaedje doet esse accepté des familes.

Cwand i n' l' est nén, e sacwants payis do Moyén Levant, çoula pout moenner a on moude d' oneur.