Brom
Seleniom – Brom – Kripton
Cl Br I Taolenn beriodek
Niver atomek	35
Rummad kimiek	Halogen
Strollad	17 (halogenoù)
Trovezh	4
Aozadur elektronek	[Ar] 3d10 4s2 4p5
Niver oksidadur	-1, +1, +5
Tredanleiegezh	2,96
Skin atomek	114,5
Tolz atomek	79,904
Ur voutailhad Brom

Un elfenn gimiek eo ar brom ; Br eo e arouez kimiek, 35 e niver atomek ha 79,904 e dolz atomek. Un halogen eo ar brom, evel holl elfennoù ar strollad 17.

Un dourenn ruz-gell flaerius eo ar brom ; pistrius, mougus ha tagus eo e aezhennoù, ha gouest eo da leskiñ kroc'hen an dud.
En dour-mor e vez kavet, hag en dour-sall danzouar, e stumm strinkennoù diliv par d'an holen (NaCl) a zebromp.
Gant Stadoù-Unanet Amerika (en Arkansas) e vez kenderc'het un drederenn (1/3) eus brom ar bed. Sina hag Israel a zeu war o lerc'h, heuliet gant Jordania ha Japan. Un nebeud brom a vez kenderc'het ivez en Ukraina, Alamagn, India, Spagn ha Turkmenistan. War-dro 460 000 tonennad a vrom a voe kenderc'het e 2011. ^[1]

Istor

Gant ar c'himiour alaman Karl Jacob Löwig e voe dizoloet ar brom e 1825, e dour unan eus stivelloù e gorn-bro. Daleet e voe embannadur e gavadenn pa glaskas tennañ splet eus e gavadenn evit tapout ur garg a gimiour en Heidelberg.
Gant an apotiker gall Antoine Balard e voe dizoloet ivez ur bloavezh war-lerc'h, e 1826, e ludu bezhin bet dastumet e paludoù Montpellier. Muride a voe an anv bet dibabet gantañ evit an elfenn nevez, diwar al latin muria, "dour-sall", hag a-raok hini K. Löwig e voe embannet e labour. En embannadur e kemmas an anv muride : brôme e voe an anv nevez, diwar an henc'hresianeg βρωμος bromos, "flaer".

Perzhioù

Kimiek

• Un oksider eo ar brom.
  
• Haloù bromidenn a ro ar brom pa vez lakaet e darempred gant ur metal, dindan levezon an dour dreist-holl.
• Disliverioù kreñvoc'h eget dour Javel (NaClO) eo ar c'henaozadoù brom.
• Ur c'hementad bihan a vrom a c'hall bezañ dileizhet en dour, hogen dileizhus-tre eo ar brom en dileizhuzennoù bevek evel trenkenn aketek (CH₃CO₂H) ar gwinêgr, ar sulfidenn garbon (CS₂), an tetraklorometan (CCl₄) hag an alkooloù alifatek.

Izotopoù

Daou izotop stabil zo d'ar brom (⁸⁰Br) : ⁷⁹Br ha ⁸¹Br.
Skinizotopoù zo d'ar brom ivez, pa 'z anavezer ur 25 anezho ; berr eo o hanter-vuhez (2 376 devezh d'ar muiañ, hini ⁷⁷Br).

Arver

• Tremen an hanter eus brom ar bed a vez arveret da genderc'hañ kenaozadoù evit fardañ danvezioù da herzel ouzh an tan.^[1]
• Heverennoù evit talariñ, c'hwezh-vat, ha louzeier evit ar yec'hed a vez fardet gant brom.
• Livuzennoù ha dilouezerioù a vez fardet ivez.
• Gwezhall e veze arveret a-builh da fardañ ur c'henaozad plomek evit ar c'hefluskerioù helosk diabarzh.
• Daoust d'ar binvioù-luc'hskeudenniñ bezañ niverel hiziv an deiz e vez implijet c'hoazh el luc'hskeudennerezh arc'hantek.
• Louzeier enep an amprevaned graet diwar vrom zo bet implijet degadoù-pad ; berzet int bremañ abalamour ma vez atomoù brom o vezañ distaget dindan levezon bannoù an heol, ha fall-tre int da geñver gwiskad ozon aergelc'h an Douar.

Notennoù