| Rabat | |
| الرِّبَاط | |
| Grad | |
 Mozaik grada
| |
| Država |  Maroko
|
|---|---|
| Regija | Salé-Zemmour-Zaer |
| Nadmorska visina | 53 m |
| Površina | 117 km2 |
| Stanovništvo | 577,827 (2014) |
| - Metro | 2,120,192 |
| Osnovan | 1146. |
| Vremenska zona | UTC+0 |
| Poštanski broj | 10000 |
| Pozivni broj | (+212)-534 |
 | |
| Veb-sajt: www.rabat.ma | |
Rabat (arapski: الرباط; tamazight: ar-Rabāṭ ili ar-Ribāṭje, što znači "Utvrđena palača"; francuski: Ville de Rabat; španski: Ciudad de Rabat) je glavni grad, političko i upravno središte, te treći po veličini grad Maroka. Uz Fes, Meknès i Marrakech, jedan je od četiri „kraljevska grada“ Maroka.
Rabat se nalazi na ušću rijeke Bou Regreg u Atlantski okean, oko 92 km od jugozapadno od Casablance i 280 km sjeveroistočno od Tangera, i pripada pokrajini Rabat-Salé-Zemmour-Zaer. S druge strane rijeke nalazi se, uglavnom stambeni, satelitski grad Salé, a s njim i obližnjim gradom Temara Rabat tvori metropolijsko područje s oko 1,8 miliona stanovnika.
Rabat su nedaleko od ruševina rimskog naselja Sala Colonia (koju su oko 250. god. Rimljani napustili i prepustili lokalnim vladarima[1]) izgradili kao tvrđavu Almohadi (12. vijek) u toku borbi sa Špancima. Treći almohadski sultan, Jakub al-Mansur (oko 1160. - 1199.), preselio je tu svoju prijestolnicu i nazvao je Ribat al-Fath (Pobjednička utvrda), iz tog naziva izvedeno je ime današnjeg grada, Rabat. On je podigao i veliki zid unutar kojeg se razvilo historijsko središte grada, Kazba Udaja i 1196. godine započeo izgradnju munumentalne džamije, koja je trebala biti najveća na svijetu, ali ju nije uspio dovršiti jer je u međuvremenu preminuo,[1] od nje je do danas ostao Hasnov toranj, poludovršeni minaret[2]. Od 13. vijeka počela je stagnacija Rabata jer je prijestolnica postao grad Fes. Nakon 1609. godine ujedinjeni gradovi Rabat i Salé, poznati kao Sale Jadida, postali su utočište velikom broju protjeranih andaluzijskih Maura iz Španije. Oni su 1627. godine osnovali zajedničku državicu poznatu kao Bou Regreg, koja je postala jedno od najjačih uporišta sjevernoafričkih Berberskih pirata koji su opasno ugrozili plovidbu uz afričku obalu, ali i po Mediteranu.
Sultan Ismail Ibn Šarif pokušao je 1672. godine smanjiti njihov profit visokim porezima i tako ograničiti njihovu aktivnost, ali je tek odlučna akcija evropskih pomorskih zemalja 1768. godine urodila plodom, tako da je ona gotovo prestala pred kraj 18. vijeka. Piratska država Bou Regreg se raspala 1818. godine, a Rabat je postao ponovno centar piratstva, zbog čega ga je 1829. godine bombardirala austrijska mornarica.[2]
Godine 1911. okupirali su ga Francuzi pa je od 1912. godine sjedište francuske kolonijalne uprave (Francuski protektorat Maroko). Po nalogu francuskog guvernera, generala Louisa Huberta Lyauteya, počeo se graditi novi dio Rabata za administaciju, Ville Nouvelle, u stilu francuskih gradova, koji je i danas centar grada[2].
Tridesetih godina 20. vijeka žarište je otpora marokanskog naroda kolonijalizmu. Cilj je savezničke invazije u novembru 1942. godine. Nakon rata američka ratna avijacija preuzelo je bivšu francusku zračnu bazu Rabat - Salé, koja je bila izuzetno značajna kao odskočna daska strateških bombardera Boeing B-47 Stratojet.
Godine 1956. postaje glavnim gradom nezavisnog Maroka[2]. Nakon što je korišena za intervenciju u Libanonu 1958. godine, Marokanci su zatražili da Amerikanci napuste bazu Rabat-Salé. Oni su je napustili 1960. godine preselivši strateške bombardere u Španiju.
Rabat ima ugodnu Mediteransku klimu po Köppenovoj klasifikaciji klime, sa blagim zimama (prosječno 9,5 °C), toplim ljetima i noćima koje su uvijek svježe.[3]
| Mjesec | Jan | Feb | Mar | Apr | Maj | Juni | Juli | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Prosječna maksimalna temp. °C | 17.2 | 17.7 | 19.2 | 20.0 | 22.1 | 24.1 | 26.8 | 27.1 | 26.4 | 24.0 | 20.6 | 17.7 | |
| Prosječna minimalna temp. °C | 8.0 | 8.6 | 9.2 | 10.4 | 12.7 | 15.4 | 17.6 | 17.7 | 16.7 | 14.1 | 11.1 | 8.7 | |
| Izvor: hko.gov.hkArhivirano 9. 3. 2012. na Wayback Machine | |||||||||||||
Noviji dio Rabata čine moderne četvrti u kojima je i sultanova palača te kraljevski dvor, a okolo se nalaze raskošni parkovi. U starom dijelu Rabata je sačuvano mnoštvo kulturno-historijskih spomenika.[4]
U gradu djeluje veliki broj sportskih klubova. Najpopularniji sportovi su fudbal i košarka. Najveći stadion u gradu je Prince Moulay Abdellah, izgrađen 1983. godine. Najčešće se koristi za fudbalske utakmice i atletska takmičenja. Kapacitet stadiona je 52.000 gledalaca.
