N-121-A —Iruña - Irun errepidea edo Iruña - Behobia errepidea— Nafarroa Garaiko errepide bat da. Errepidea Iruña eta Irun lotzen du, Ostitz, Oronoz-Mugairi, Doneztebe eta Bera zehartzen.
Bideberria Nafarroako iparraldean dauden Ultzamaldea, Baztanaldea, Malerreka eta Bortziriak eskualdeetako komunikazio-ardatz nagusia da.
Nafarroako Gobernua errepidea '2+1 bidea' bihurtzen ari da, bi erreien eta saihesbideen arteko erdibitzailearekin herrietan.[1]
N-121 errepideak Taraxoa eta Dantxarinea lotzen zituen Tutera, Erriberri, Tafalla, Iruña, Oronoz-Mugairi eta Elizondotik. C-133 errepideak Oronoz-Mugairi eta Behobia edo Pausu lotzen zituen, Doneztebe, Sunbilla eta Beratik.[2]
2004ko irailean, Nafarroako errepideen izenak eguneratu zirenean, bi terminoak aldatu ziren. N-121 errepidea, Taraxoa eta Dantxarinea artean, N-121-C (Taraxoa-Tutera), N-121 (Tutera-Iruña), N-121-A (Iruña-Oronoz-Irun) N-121-B (Iruña-Oronoz-Dantxarinea) izango zen.[3]
Gainera, 2000ko hamarkadan, haren ibilbidea eguneratu zen, zenbait sektoretan aurreratzeko erreiak gehituz, eta tunelak eta bidezubiak sortu ziren, oztopo handiak gainditzeko eta ibilbidea optimizatzeko. Lan horien artean, Belateko tunela eta Almandozko tunela nabarmentzen dira, baita Bidasoako sekzioa ere (Sunbilla - Bera).
2019. urtearen amaieran, Nafarroa Garaiko Errepideen Sarearen inbertsioetan gainbehera bat izan ondoren, ibilgailu astunentzako bidesariak ezartzea erabaki zen, diru falta arintzeko. 45 milioi euroko diru-sarrera kalkulatu zen, A-1 edo A-10 autobietarako bidesariak aplikatuta, baina baita N-121-A errepiderako ere, zehazki Belateko eta Almandozko tuneletarako. Horrela, gainera, errepidea trafikora egokitu ahal izango litzateke, ez baitago horretara egokituta. Bide horretatik doazen kamioien kopuruak gora egin du etengabe. Doakotasunagatik gertatzen da hori, baina baita aurreratzeko permisibitateagatik ere. Horregatik, hainbat neurri hartu ziren. Lehenik eta behin, lerro bikoitz jarraitua margotu zen errepide osoan, kontrako noranzkoan aurreratzea debekatzeko moduan. Horrela, segurtasunean irabazten da (errepideko beste puntu ahul bat) eta abiadura murrizten da. Hori 2020ko abuztuaren hasieran izan zen.[4][5][6]
2020ko irailaren 21ean, Gipuzkoako Foru Aldundiak N-121-A errepidea itxita egongo zela iragarri zuen Intxaurreta eta Gurutze lotuneen artean, harik eta bi lotuneen arteko bi zubietan hautemandako arazoak konpondu arte. Gertakariak Alundako eta Gurutzeko zubietan antzeman zituzten. Hasiera batean, aldundiak ez zuen bi zubiak konpontzeko denbora aintzat hartu.
Aintzane Oiarbide Bide Azpiegituretako diputatuak jakinarazi duenez, Gipuzkoako errepideen sareko egitura guztietan egiten diren zaintza-lanen barruan, N-121-A errepideko bi bidezubietan akatsak antzeman ziren, eta, beraz, errepidea itxi zuten erabiltzaileen segurtasuna bermatzeko. Gainera, Oiarbide diputatuak zehaztu duenez, Aldundiko Azpiegitura Saileko teknikariak arazoari irtenbidea emateko modurik eraginkorrena aztertzen eta bilatzen ari ziren. Horren ordez, GI-4355 zerbitzubidea eskaini zen, C-133 errepide zaharra.[7][8][9]
Hala ere, Olabe edo Arraizko Bentak bezalako lekuetan ez zegoen aldaerarik, eta kamioien zirkulazioa etengabe igotzen ari zen. Hala, udalek trafiko astuna desbideratzea eskatu zuten, ezbehar gutxiago gerta zitezen, bidean mozketak eta erakundeen ekimenak eginez.[10]
Nafarroako Gobernuaren jarrera '2+1' bidearen alde egitea izan zen. Izan ere, errepidearen zati handi bat formatu horretan dago, baina hobekuntza batzuk egingo lirateke. Horma formako erdibitzaile batek ez luke onartuko kontrako noranzkoan aurreratzea. Gainera, sarbideak eta sarbideak errei espezifikoen bidez egingo lirateke, eta biribilguneak sortuko lirateke trafikoa moteltzeko.[11][12]
2018ko amaierara arte, hau zen errepidearen egoera:
Errepidea | Zenbakia | Tartea | Luzera | Egoera |
---|---|---|---|---|
N-121-A | 0 | Iruña ↔ Ezkabako tunelak | 1,60 km | Tarte bikoitzua |
PA-30 | 0 | Ezkabako tunelak | 1,10 km | Tarte bikoitzua[13] |
N-121-A | 1 | Ezkabako tunelak ↔ Sorauren | 1,79 km | Tarte bikoitzua |
N-121-A | 2a | Sorauren ↔ Enderitz | 5,20 km | Tarte ez bikoitzua |
N-121-A | 2b | Enderitz ↔ Ostitz | 2,47 km | Tarte bikoitzua |
N-121-A | 2c | Ostitz ↔ Etxaide | 4,30 km | Tarte ez bikoitzua |
N-121-A | 3 | Etxaide ↔ Aritzu | 4,82 km | Tarte bikoitzua |
N-121-A | 4 | Aritzu ↔ Arraitz-Orkin | 4,52 km | Tarte ez bikoitzua |
N-121-A | 5 | Arraitz-Orkin ↔ Igantzi | 29,96 km | Tarte bikoitzua |
N-121-A | 6 | Igantzi ↔ Bera | 9,24 km | Tarte ez bikoitzua |
N-121-A | 7 | Bera ↔ Zalain | 2,82 km | Tarte bikoitzua |
N-121-A | 8 | Zalain ↔ Endarlatsa | 2,45 km | Tarte ez bikoitzua |
N-121-A | 9 | Endarlatsa ↔ Behobia | 6,80 km | Tarte bikoitzua |
Errepidea | Zenbakia | Tartea | Luzera | Egoera |
---|---|---|---|---|
N-121-A | 1 | Ezkabako tunelak ↔ Hego Olabe | 4,35 km | Lizitatutako lanak[14] |
N-121-A | 1½ | Hego Olabe ↔ Ipar Olabe | 2,60 km | Informazio-azterlana[15] |
N-121-A | 2 | Ipar Olabe ↔ Lantz | 10,00 km | Onartutako proiektua; lanen lizitazioaren zain[4] |
Nafarroa Garaiko errepideen sarea | |
---|---|
Autobideak | |
Autobiak | |
Bikoiztutako errepideak | |
Prestazio handiko errepideak | |
Interes orokorreko errepideak | |
Foru intereseko errepideak |