O Ciclo do Ulster (en irlandés an Rúraíocht), coñecido anteriormente como Ciclo da rama vermella, é un gran conxunto de escritos en prosa e verso centrados nos heroes tradicionais dos Ulaid, os poboadores do leste da provincia irlandesa moderna do Ulster, que toma o seu nome deles. Este é un de catro grandes ciclos da mitoloxía irlandesa, xuntamente co Ciclo mitolóxico, o Ciclo feniano e o Ciclo histórico.
O ciclo explica a historia do reino de Conchobar mac Nessa, rei do Ulster disque contemporáneo con Xesús Cristo. O seu mandato estendíase desde Emain Macha (a actual Navan Fort preto de Armagh), e era un forte rival da raíña Medb e o rei Ailill de Connacht e do seu aliado, Fergus mac Róich, anterior rei do Ulster. O heroe principal do ciclo é o sobriño de Conchobar, Cúchulainn.
A sociedade descrita nos contos do Ciclo do Ulster parece en gran parte á Idade precristiá do Ferro (aínda que vista a través da óptica dos seus redactores cristiáns medievais) e contén numerosos paralelismos coa sociedade celta europea, tal e como a describen os autores clásicos. Os guerreiros loitan desde carros, toman como trofeo as cabezas dos seus rivais, compiten polas preferencias nas festas, déixanse aconsellar por druídas e loitan corpo a corpo nos vaos dos ríos. Aos poetas atribúenselles grandes poderes e privilexios e a riqueza contabilízase polo gando.
O ciclo consiste en aproximadamente oitenta historias, cuxo centro é a de Táin Bó Cúailnge, ou o Roubo de Gando de Cooley, na que Medb, encabezando un exército enorme, invade o Ulster para roubar o Touro Pardo de Cooley, atopándose con Cúchulainn como única oposición.
- Conchobar mac Nessa (tamén Conor mac Nessa), rei do Ulster.
- Cúchulainn, heroe do Ulster.
- Deirdre, heroína tráxica.
- Medb, raíña de Connacht e inimiga de Conchobar.
- Ailill mac Máta, rei de Connacht.
- Fergus mac Róich, anterior rei do Ulster, que se exilia en Connacht.
- Mórrígan, deusa da guerra e da morte.
- Lugh, deus do sol.
- Amairgin mac Echit, poeta e guerreiro.
- Athirne, poeta e alborotador.
- Blaí Briugu, hostaleiro e vítima de asasinato.
- Briccriu, alborotador.
- Cathbad, druída principal da corte de Conchobar.
- Celtchar, guerreiro do Ulster.
- Cet mac Mágach, guerreiro de Connacht.
- Cethern mac Fintain, guerreiro do Ulster.
- Conall Cernach, heroe do Ulster.
|
|
- Connla, fillo de Cúchulainn.
- Cormac Cond Longas, príncipe do Ulster exiliado con Fergus.
- Cú Roí, rei Monstro con poderes supernaturais.
- Culann, ferreiro.
- Dáire mac Fiachna, gandeiro.
- Deichtine, irmá de Conchobar e nai de Cúchulainn.
- Donn Cuailnge, touro semental.
- Dubthach Dóeltenga, exiliado cínico do Ulster.
- Emer, Esposa de Cúchulainn.
| |
- Finnbhennach, touro semental.
- Fráech, heroe de Connacht.
- Lóegaire Búadach, desventurado case heroe do Ulster.
- Lugaid mac Con Roí, fillo de Cú Roí que busca vinganza.
- Macha, deusa ofendida.
- Naoise, guerreiro do Ulster, cazador, cantante e amante de Deirdre.
- Nera, nobre de Connacht.
- Ness, princesa do Ulster, nai de Conchobar.
- Scáthach, guerreira que adestra a Cúchulainn en Escocia.
|
- Achall.
- Áed Ruad.
- Bélchú.
- Cairbre Cuanach.
- Cairbre Nia Fer.
- Condere mac Echach.
- Cruinniuc.
- Cúscraid.
- Fedelm Noíchrothach.
- Fedlimid mac Daill.
- Fergus mac Leti.
|
|
- Fiachu mac Fir Febhe.
- Follomain mac Concobair.
- Friuch.
- Furbaide Ferbend.
- Garb mac Stairn.
- Goll mac Carbada.
- Lugaid Riab nDerg.
- Maine.
- Mugain.
- Sencha mac Ailella.
- Uathach.
|
- Compert Conchobuir[1].
- Scéla Conchobuir mac Nessa[2].
- Ferchuitred Medba ou Cath Bóinde[3].
- Compert Con Culainn[4].
- Tochmarc Emire[5].
- Aided Óenfir Aífe [6].
- Aided Derbforgaill: A morte de Derbforgaill.
- Aided Guill maic Carbada ocus Aided Gairb Glinne Rige: As mortes de Goll mac Carbada e Garb de Glenn Rige.
- Scéla Muicce Maic Dathó[7].
- Fled Bricrenn[8].
- Longes mac nDuíl Dermait: O exilio dos fillos de Dóel Dermait.
- Longes Mac nUisnech[9].
- Aislinge Óenguso[10].
- Táin Bó Fráich[11].
- Tochmarc Treblainne: O cortexo de Treblann.
- Táin Bó Regamain[12].
- Táin Bó Dartada[13].
- Táin Bó Flidaise[14].
- Tochmarc Ferbe: O cortexo de Ferb[15].
- Echtra Nerae[16].
- Táin Bó Regamna[17].
- Noínden Ulad[18].
|
|
- De Chophur in Da Muccida: A discusión dos dous coidadores de porcos.
- Táin Bó Cuailnge: O asalto ao gando de Cooley[19].
- Aided Con Roí[20].
- Mesca Ulad[21].
- Tochmarc Luaine ocus Aided Athirni: O cortexo de Luaine e a morte de Athirne.
- Togail Bruidne Da Derga[22].
- Aided Cheltchair maic Uthechair[23].
- Serglige Con Culainn ocus Óenét Emire[24].
- Cath Étair: A batalla de Howth.
- Cath Ruis na Ríg: A batalla de Ros na Rig.
- Aided Con Culainn[25].
- Aided Ceit maic Mágach[26].
- Aided Lóegairi Búadaig[27].
- Aided Conchobuir[28].
- Bruiden Da Chocae: O hostal de Da Choca.
- Cath Airtig: A batalla de Airtech.
- Aided Fergusa maic Róig[29].
- Goire Conaill Chernaig ocus Aided Ailella ocus Conaill Chernaig: A adoración de Conall Cernach, e as mortes de Ailill e Conall Cernach.
- Aided Meidbe[30].
- Siaburcharpat Con Culainn[31].
- De Faillsigud Tána Bó Cuailnge: O redescubremento do gando de Cooley.
|
- Thomas Kinsella (1969), The Táin, Oxford University Press.
- Jeffrey Gantz (1981), Early Irish Myths and Sagas, Penguin.
- Tom Peete Cross & Clark Harris Slover (1936), Ancient Irish Tales, Barnes & Noble.
- John T Koch & John Carey (2000), The Celtic Heroic Age, Celtic Studies Publications.
- Kuno Meyer (1906), The Death-Tales of the Ulster Heroes, Dublin Institute for Advances Studies.
- A H Leahy, Heroic Romances of Ireland (1905-1906), [1].
