O concello ou municipio é, nas súas diversas formas, e baixo diferentes designacións, a estrutura básica de administración local en moitos países do mundo. Con orixes diferentes, consonte ás tradicións locais, os concellos modernos teñen, porén, bastantes puntos de contacto na súa estrutura e competencias.
En xeral, poden distinguirse tres tipos de concellos:
Nalgúns países e nalgunhas subdivisións doutros países (como algúns estados norte-americanos), estes diferentes tipos están separados por lei, constituíndo diferentes unidades administrativas. Noutros, como en Portugal e España, todos os concellos son iguais ante a lei, aínda que por mor da súa poboación ou características estean suxeitos a un distinto trato financeiro, electoral etc. (achegas doutras administracións, número de concelleiros elixibles, estatutos de capitalidade, áreas metropolitanas etc).
O goberno e a administración do municipio correspóndenlle ao Concello, integrado polo alcalde e polos concelleiros. Estes últimos son elixidos mediante sufraxio universal, igual, libre, directo e secreto, por períodos de 4 anos. O alcalde é elixido polos concelleiros en sesión plenaria, ou directamente polos veciños en certos casos contemplados na lei.
Os órganos que integran a organización municipal son os seguintes:
A nivel particular, cada un dos concelleiros que integran a xunta de goberno mantén unha serie de competencias municipais propias con respecto á área da súa responsabilidade.
O municipio é a menor unidade político-administrativa no Brasil, estando baixo das Unidades Federativas (UF ou Estado). Posúe só dous poderes: o Executivo (Prefeitura) e o Lexislativo (Cámara de Vereadores). Xeralmente un municipio está composto dunha cidade, a súa sede, e veciñanzas rurais. Mais tamén se presenta na forma de varios núcleos urbanos dentro do mesmo territorio municipal. Cando son cidades que se desenvolveron moito e aproximaron a outros municipios, dáse o nome de Rexión metropolitana. En especial acontece coas capitais dos estados.
É o municipio o que coida directamente de varios aspectos prácticos da vida da poboación, como rexistro de inmobles, cometidos públicos menos importantes (rúas), asfaltamento de rúas, fiscalización do tránsito, mais a lexislación do tránsito é federal. Prové tamén o ensino básico nas súas escolas. Mantén postos de saúde para a súa poboación. Controla e fiscaliza o transporte público municipal (taxis, autobuses urbanos). Prové ou fiscaliza a recollida de lixo domiciliario. Controla e fiscaliza as feiras libres.
As subdivisións políticas do municipio (distritos) son órganos sometidos ao poder da prefectura. Pode tamén presentar subprefecturas, descentralizando a administración no día a día. En todo caso, o poder político executivo é exclusivamente do Prefecto, sendo todos os outros auxiliares da súa indicación (cargos de confianza).
O municipio non posúe forza policial armada, mais posúe a guarda municipal, que en xeral non usa armas de fogo.
No Brasil, o deseño dos límites municipais raramente coincide cos límites urbanísticos, naturais ou culturais dunha cidade, atendendo primariamente a intereses políticos de oligarquías locais. Basta tomar como exemplo que a cidade (mancha urbana) do Río de Xaneiro ten extensión territorial totalmente desconexa do municipio de Río de Xaneiro; en canto aquela se expande por outros municipios limítrofes, este inclúe aglomeracións fisicamente separadas, como a Barra da Tixuca. O proceso de emancipación municipal no Brasil sufriu forte revés despois de 1996, ano en que unha lei aprobada no Senado Federal ampliou os requisitos necesarios para a creación de novos municipios.
Actualmente, Brasil posúe 5.560 municipios en 26 Estados máis un DF (Distrito Federal). O maior municipio do Brasil é Sao Paulo, que posúe 1522,986 km² e unha poboación de 10 927 985 habitantes (Proxección de 01/07/2005)[1].
Os 308 municipios portugueses (autarquías locais) corresponden, en territorio, aos chamados concelhos, que son a subdivisión territorial máis consistente que o país tivo ao longo dos seus 800 anos de historia. Con orixe nas cartas de foral que os reis atribuían a certas terras e aos territorios limítrofes, o tipo de administración dos municipios/concellos foi variando substancialmente ao longo do tempo: fóronse creando uns, extinguindo outros, foron variando as súas competencias e nalgúns o territorio, mais os municipios/concellos permaneceron.
Hoxe, os municipios son rexidos por unha Cámara Municipal, órgano executivo, e teñen unha Asemblea Municipal, que é o órgano deliberativo. A Cámara é o órgano executivo que trata do goberno e dos asuntos correntes do municipio. Consonte a poboación do concello, a cámara municipal pode ser constituída por un número de vereadores impar entre 5 e 17, elixidos por sufragio directo e universal en listas, partidarias ou non. A Asemblea é o "parlamento" do municipio, cuxa competencia principal é a fiscalización da actividade da cámara municipal. Parte dos seus membros, en número que varía coa poboación do concello e tamén co número de freguesías, é elixida por sufraxio directo e universal en listas que poden, ou non, ser partidarias, e a outra parte é composta por membros por razón do seu cargo: os presidentes das xuntas de freguesía do concello.
![]() |
Este artigo sobre política é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |