Conny Braam
Conny Braam (IJmuiden, 2022)
Algemene informatie
Volledige naam	Cornelia Hendrika Helena Braam
Geboren	28 februari 1948
Geboorteplaats	Arnhem
Land	Nederland
Beroep	schrijfster
Dbnl-profiel
Portaal    Literatuur

Conny Braam (Arnhem, 28 februari 1948) is een Nederlandse schrijfster. Sinds haar debuut Operatie Vula uit 1992 heeft zij vele romans en verhalenbundels gepubliceerd. Braam was in 1971 een van de oprichters van de Anti-Apartheidsbeweging Nederland (AABN).

Levensloop

Eind jaren zestig verliet Braam haar geboorteplaats Arnhem om schrijfster en illustratrice te worden. Ze belandde in het roerige Amsterdam. Als redactiesecretaresse bij dagblad Trouw maakte ze de heftige discussies mee tussen redacteuren en de hoofdredactie over de oorlog in Vietnam. Tegelijkertijd ontmoette ze Zuid-Afrikaanse vluchtelingen die de apartheid waren ontvlucht. Samen met deze ballingen richtte ze in 1971 de Anti-Apartheidsbeweging Nederland (AABN) op. In korte tijd zou deze solidariteitsbeweging uitgroeien tot een van de grootste en krachtigste steunpilaren van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), de bevrijdingsbeweging van Nelson Mandela. In 1986 vroegen ANC-leiders Braam deel te nemen aan Operatie Vula ('open de weg, open de deur' in de Afrikaanse talen Xhosa en Zoeloe).^[1] Dit was een uiterst geheime operatie om ondergrondse leiders van het verzet Zuid-Afrika binnen te smokkelen. Braam hielp met vermommingen, het opzetten van schuilplaatsen in Zuid-Afrika en het binnensmokkelen van documenten, alsmede het opzetten van een geheime communicatielijn met Nelson Mandela in de gevangenis.^[2] In december 1990 bezocht zij Zuid-Afrika voor het eerst. Braam houdt regelmatig lezingen in heel Nederland over haar boeken en – incidenteel – ook over haar strijd tegen de apartheid. Ook verschijnt ze met enige regelmaat in boekenprogramma's op radio en televisie.^[3]

Literatuurlijst

• 1992: Braam debuteert als schrijfster met Operatie Vula: Nederlanders in het ondergrondse verzet tegen apartheid^[4]
• 1993: De Bokkeslachter.^[5] 'Het verhaal van een Afrikaner zoon die de kwellende banden met zijn land niet kan verbreken.'
• 1996: Zwavel.^[6] In deze thriller gaat een vrouw, werkzaam bij de Amsterdamse moordbrigade, in Zuid-Afrika op zoek naar de oorlogsmisdadiger die verantwoordelijk is voor de dood van haar grootvader. In deze roman staan thema's als seksuele dominantie, verraad en collaboratie centraal. Voor dit boek werd ze genomineerd voor de Gouden Strop.
• 1998: De bundel De amazone van Dahomey^[7] bevat reisverhalen, gesitueerd in Nigeria, Zambia, Tanzania, Ethiopië en Benin.
• 2000: De woede van Abraham.^[8] is het eerste deel van een historische trilogie gebaseerd op Braams eigen familiegeschiedenis. De roman speelt zich af aan het eind van de negentiende eeuw wanneer Nicolaas Abraham, een gevluchte Rus, moet aanzien hoe dwars door zijn woongebied De Breesaap een kanaal wordt gegraven: het Noordzeekanaal. De leef- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn afschuwelijk en mensonterend. Alles wat Abraham kan doen is hen een menswaardige begrafenis geven.
• 2002: De onweerstaanbare bastaard.^[9] Het tweede deel van de trilogie over de familie Abraham speelt zich af in de Eerste Wereldoorlog, wanneer op zee Engelse pantserkruisers en Duitse onderzeeboten genadeloos strijd leveren. De havenplaats IJmuiden is het strijdtoneel van de oorlogvoerende landen. Voor reders, vishandelaren en gelukszoekers blijkt de oorlog een goudmijn. Wanneer honderden deserteurs en dienstweigeraars eveneens in IJmuiden hun heenkomen zoeken, lopen de spanningen in het vissersdorp hoog op.
• 2004: Het schandaal^[10] speelt zich eveneens af in Velsen en IJmuiden. Dit laatste deel van de Abraham-trilogie is een verhaal over onopgehelderde praktijken van de illegaliteit in 1945. Het boek is gebaseerd op twee affaires die in de naoorlogse jaren grote beroering wekten; de affaire-Menten en de zogenaamde Velser Affaire. Volgens vele zegslieden van Braam zouden de machthebbers van voor 1940 tijdens de Tweede Wereldoorlog communisten en andere linkse verzetsmensen uit de weg hebben geruimd. Na de oorlog durfde zeker een halve eeuw niemand erover te praten, uit angst voor represailles. Susan, de hoofdpersoon in Het schandaal, is geïnspireerd op de zusters Freddie en Truus Oversteegen die met Hannie Schaft en de IJmuidenaar Jan Bonekamp in een verzetsgroep van Schaft zaten. Elk jaar op 4 mei organiseert Braam samen met anderen een herdenking voor de verzetsstrijder Jan Bonekamp op de Westerbegraafplaats in IJmuiden.
• 2006 - Mandela op de koelkast.^[11] Een verslag van Braams persoonlijke betrokkenheid bij de strijd tegen apartheid.
• 2007 - De Russische timmerman.^[12] Een satirisch verhaal, met af en toe hilarische trekken, over een paranoïde man van rond de veertig, die vanuit zijn caravan – in de achtertuin van zijn moeder – de wereld bewaakt. Losjes gebaseerd op Braams eigen ervaringen met de toenmalige Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de huidige AIVD.
• 2009 - De handelsreiziger van de Nederlandse Cocaïnefabriek.^[13] Roman over de belevenissen van de handelsreiziger Lucien Hirschland van de Nederlandsche Cocaïnefabriek, zijn jongere zuster Swaantje en de Engelse onderwijzer en oorlogsinvalide Robin Ryder. Het verhaal speelt zich af voor, tijdens en na de Eerste Wereldoorlog en het interbellum.
• 2012 - Sjaco.^[14] Historische roman over "de eerste echte volksheld van Nederland".
• 2014 - Het beest van Kruger.^[15] Het verhaal van Tess Minnaert die in het Krugerpark op zoek gaat naar stropers, een privédetective en een boekhouder, maar bovenal naar een graf. Mpho Langa, fiscaal rechercheur bij de Zuid-Afrikaanse belastingdienst, komt samen met Tess op het spoor van een omvangrijke belastingfraude. Ze ontdekken dat het verleden nog springlevend is in de uitgestrekte bush van Limpopo. En er verdwijnen nog steeds neushoorns.
• 2016 - Ik ben Hendrik Witbooi.^[16] Dankzij de honderden brieven die Witbooi schreef aan Duitse gouverneurs, Engelse magistraten en Afrikaanse leiders, kon Braam dit boek schrijven over de leider van het Nama-volk, Hendrik Witbooi, die na lang verzet in 1904 nog één keer in opstand komt tegen het Duitse koloniale leger. Hij zal de geschiedenis ingaan als een van de grootste vrijheidsstrijders die Afrika heeft gekend.
• 2020 - Wij zijn de wrekers over dit alles.^[17] In 1942 wordt Jakob Witbooi, kleinzoon van Hendrik, samen met veel zwarte, bruine en witte Zuid-Afrikanen krijgsgevangenen gemaakt in Noord-Afrika en naar Europa vervoerd. Eind 1944 zullen Jakob en zijn vrienden als dwangarbeiders terechtkomen bij IG Farben in Auschwitz. Ondanks de belofte van Winston Churchill dat meevechten tegen de nazi's de gekoloniseerde soldaten stemrecht zal opleveren, brengt het einde van de oorlog de Zuid-Afrikanen apartheid.