Derby van het Noorden
FC Groningen - Heerenveen, de derby
Stad of regio	Noord-Nederland
Eerste wedstrijd	17 november 1974
Teams	FC Groningen sc Heerenveen
Aantal wedstrijden	69
Meeste winst	sc Heerenveen (31)
Recentste ontmoeting	19 maart 2023 FC Groningen - sc Heerenveen (0-2)
Grootste zege	5-0 (FC Groningen - sc Heerenveen) 11 november 1979
Portaal    Sport

De Derby van het Noorden is een term waarmee voetbalwedstrijden tussen FC Groningen en sc Heerenveen worden omschreven. Het is de wedstrijd tussen de twee clubs uit het noorden van Nederland die doorgaans in de eredivisie spelen.

Waar wedstrijden tussen SC Cambuur, FC Emmen, FC Groningen en sc Heerenveen als noordelijke derby's worden omschreven, geldt de naam Derby van het Noorden enkel voor een tweestrijd tussen FC Groningen en sc Heerenveen.

De wedstrijd is sinds de eerste uitvoering in 1974 officieel 69 keer gespeeld. De Friezen zegevierden 31 keer, de wedstrijd eindigde twintig keer gelijk en FC Groningen won achttien keer.

Rivaliteit

Supporters van FC Groningen en sc Heerenveen beschouwen elkaar als rivalen. De Groningen-Heerenveen-rivaliteit is met name gebaseerd op ligging. Door de A7 zijn de plaatsen Groningen en Heerenveen aan elkaar verbonden. In het dagelijks leven hebben vele supporters van beide clubs met elkaar te maken, dit is veelvuldig het geval in de grote plaatsen als Drachten, Groningen en Heerenveen. Maar ook zeker in het grensgebied van de provincies Friesland en Groningen, in de Friese Wouden en het Westerkwartier, waar veel fans van beide clubs door elkaar wonen, werken en leven.

Bij het ontbreken van wedstrijden tegen andere noordelijke voetbalclubs zijn FC Groningen en sc Heerenveen in de eredivisie doorgaans op elkaar aangewezen als noordelijke clubs. De winnaar van de wedstrijd mag zich in de regel tot aan de volgende editie 'kampioen van het noorden' noemen. Toch geldt de rivaliteit voor veel Heerenveen-fans minder zwaar dan de rivaliteit met SC Cambuur.

Voorgeschiedenis

Groningen en Heerenveen kennen een lange traditie wat voetbal betreft in het noorden. Voor de oprichting van FC Groningen in 1971 waren in de stad Groningen verscheidene clubs actief op hoog niveau, zoals Be Quick, GVAV, Oosterparkers en Velocitas. De strijd om het noordelijk kampioenschap ging dan ook vaak tussen deze clubs en VV Heerenveen. Later kwamen deze clubs ook op nationaal niveau uit tegen elkaar.

Het treffen tussen sc Heerenveen en Velocitas uit Groningen eind 1959 is een bijzondere in de Nederlandse voetbalgeschiedenis. Het Heerenveen-publiek misdroeg zich op Sportpark Noord dusdanig ernstig jegens de scheidsrechter en tegenstander dat Heerenveen als eerste club in Nederland de straf kreeg een wedstrijd zonder thuispubliek te moeten spelen.^[1][2][3][4]

Geschiedenis

FC Groningen werd in 1971 opgericht als club van de stad Groningen, als vervanger van het naar de amateurs terugkerende GVAV. De clubkleuren werden de stadskleuren groen en wit. 'De FC' kwam uit in de eredivisie. Heerenveen, opgericht in 1920, kwam toen nog uit in de eerste divisie. Heerenveen speelt sinds de jaren dertig in een blauw-wit tenue met daarop plompenbladen, die een verwijzing zijn naar de regio en gelijkenissen vertoont met de Friese vlag en deels het wapen van de provincie Groningen.

Na een aantal jaren wachten op de eerste wedstrijd tussen FC Groningen en sc Heerenveen kwam deze er voor het eerst in het seizoen 1974/75 in de eerste divisie. Heerenveen won voor eigen publiek met 4-1.

Vanaf de jaren zeventig tot negentig gold FC Groningen vaak als de superieure van de twee clubs en speelde vaak in de eredivisie. Heerenveen kwam uit in de eerste divisie.

In 1991 werd de Derby van het Noorden voor het eerst in de eredivisie gespeeld. De suprematie veranderde vanaf begin jaren negentig, toen Heerenveen stelselmatig uitgroeide tot een vaste waarde in de top van het Nederlandse voetbal. FC Groningen kende die jaren een roerig bestaan, met financiële problemen en degradaties. Hierdoor nam de rivaliteit toe.

Bijzonderheden

Zowel bij de opening van het Abe Lenstra Stadion (1994, Heerenveen) als bij de Euroborg (2006, FC Groningen), was de eerste officiële wedstrijd de Derby van het Noorden. Beide thuisspelende ploegen wonnen de eerste wedstrijd in hun nieuwe onderkomen met 2-0.

Beide ploegen stonden nog nooit tegenover elkaar in wedstrijden om de KNVB beker.

Wedstrijden

Statistieken

Per 22 januari 2023

Wissels van club

In de loop der jaren zijn er tal van personen geweest die zowel werkzaam waren voor FC Groningen als sc Heerenveen. De meest besproken overgang was die van trainer Ron Jans naar Heerenveen in de zomer van 2010. Ron Jans stapte als boegbeeld van FC Groningen over naar Heerenveen om daar hoofdtrainer te worden.

De volgende lijst spelers is slechts een deel van alle spelers en/of trainers die ooit aan beide clubs verbonden zijn geweest.

• Martin Koeman (speler van FC Groningen tot 1973 en speler Heerenveen in seizoen 1973-1974)
• Jan de Jonge (speler FC Groningen van 1982 tot 1984, speler Heerenveen van 1984 tot 1989, later ook assistent-trainer en interim-hoofdtrainer van Heerenveen)
• Joop Gall (FC Groningen: seizoenen 1983-1984, 1986-1987 en van 1991 tot 1997 en speler Heerenveen in seizoen 1990-1991)
• Erik Regtop (speler FC Groningen in seizoen 1988-1989, speler Heerenveen van 1992 tot 1996)
• Harris Huizingh (speler FC Groningen van 1990 tot 1999, speler Heerenveen van 1999 tot 2001)
• Sander van Gessel (speler FC Groningen van 1996 tot 2000 en 2001 tot 2005, speler Heerenveen seizoen 2000-2001)
• Tieme Klompe (speler Heerenveen van 1996 tot 2004, speler FC Groningen in seizoen 2005-2006)
• Gonzalo García (speler Heerenveen van 2006 tot 2008, speler FC Groningen van 2008 tot 2011)
• Ron Jans (trainer FC Groningen van 2002 tot 2010, trainer Heerenveen van 2010 tot 2012)
• Arnold Kruiswijk (speler FC Groningen van 2001 tot 2008, speler Heerenveen van 2010 tot 2014)