Emiel Lamberts (Londerzeel, 1 mei 1941) is een Belgisch historicus en emeritus hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven.
Emiel Lamberts werd kandidaat in de rechten en doctor in de geschiedenis aan de KULeuven, met als promotoren Roger Aubert en Lode Wils. Zijn academische carrière begon hij in 1973 als docent. In de jaren 1970 vervulde hij ook een onderwijsopdracht aan de toenmalige Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius Antwerpen. In 1980 werd hij gewoon hoogleraar te Leuven. Daarnaast was hij gasthoogleraar aan de Université catholique de Louvain, de Universiteit van Warschau in Polen, de Georgetown-universiteit in de Verenigde Staten, de Universiteit Leiden in Nederland en research fellow aan het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS) in Amsterdam. Hij werd emeritus in 2006.
Aan de Leuvense universiteit nam hij in 1974 het initiatief tot de oprichting van KADOC, het Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving, een interfacultair instituut waarvan hij gedurende meer dan twintig jaar voorzitter was. Hij was ook de oprichter en jarenlang directeur van het interdisciplinaire Centre for European Studies. Van 1991 tot 1997 was hij decaan van de faculteit Letteren en in die hoedanigheid wierp hij zich op als een fervent verdediger van de 'Universitas'-gedachte’ binnen zijn universiteit. Aan de geschiedenis van deze instelling wijdde hij een aantal wetenschappelijke bijdragen. In 1995 was hij samen met Désiré Collen, Mark Debrock en André Oosterlinck kandidaat bij de rectorverkiezingen, die door Oosterlinck werden gewonnen.
Lamberts verrichtte vooral onderzoek over de Europese politieke en religieuze geschiedenis van de 19e en 20e eeuw. Zijn publicaties handelen met name over het politiek katholicisme, met speciale aandacht voor de christendemocratie (zie bibliografie). Zijn studie Het gevecht met Leviathan (2011), die meerdere vertalingen kende, handelt over het belang van het maatschappelijk middenveld als tegenmacht tegen de Staat. Dit boek werd in 2012 bekroond met de tweejaarlijkse Arenbergprijs voor Europese Geschiedenis.
Het verzamelwerk Geschiedenis van de Nederlanden, dat hij in 1993 redigeerde met zijn Nederlandse collega Hans Blom beleefde diverse herdrukken en werd ook in het Engels vertaald. De accenten die hij in zijn onderzoek legde komen expliciet aan bod in een 'Festschrift', geredigeerd door Jan De Maeyer en Vincent Viaene: World Views and Wordly Wisdom. Visions et expériences du monde, 1750-2000.
Selectieve bibliografie