De heren van Gavere behoorden tot de oudste, meest vermogende en beroemdste geslachten van het graafschap Vlaanderen. Zij hadden zich gevestigd in Gavere en bewoonden er de waterburcht aan de Schelde. Zoals alle oude adellijke geslachten claimden ze van Karel de Grote af te stammen en verwant te zijn aan Roland, de neef van Karel de Grote.
In de 11e eeuw waren de heren van Gavere pair van Vlaanderen en behoorden zo tot de hoogste adel van het land. Aan hun leen was de functie van hofschenker van de Vlaamse graaf verbonden. Hun macht werd nog versterkt nadat het gebied tussen de Schelde en de Dender werd veroverd door de graaf van Vlaanderen op het hertogdom Brabant.
De heren van Gavere slaagden erin hun gebieden uit te breiden en hun gezag aan de kleinere heren uit de omgeving op te dringen. Hun bezit reikte van het huidige Groot-Gavere tot de parochies Hermeigem, Meilegem, Munkzwalm, Nederzwalm, Paulatem, Sint-Denijs-Boekel, Sint-Maria-Latem, Wassene, Welden, de heerlijkheden Vinderhoute en Merendree en het graafschap Evergem, dat in 1282 werd verkocht aan de Sint-Baafsabdij. Ook in Henegouwen en het huidige Frans-Vlaanderen wisten de heren van Gavere machtsposities te verwerven via huwelijken en allianties.
Lamoraal van Egmont
Lamoraal van Egmont, prins van Gavere
Een van de heren van Gavere, Lamoraal van Egmont, vergaarde wereldroem als karakter in het befaamde boek "Egmont" van de Duitse schrijver Johann von Goethe. Lamoraal diende Keizer Karel V in meerdere grote militaire campagnes in Algiers, Duitsland en Frankrijk en verdiende daar de reputatie van een dapper en onverschrokken veldheer. Hij werd in 1542, na de dood van zijn oudere broer Karel I van Egmont, gouverneur van het graafschap Holland, heer van Gavere en van andere landgoederen. Karel V verhief het graafschap Gavere voor Lamoraal tot een vorstendom, maar beknotte enkele traditionele soevereine rechten, waardoor de heren van Gavere de titel van prins niet konden gebruiken.
De heren van Gavere
Huis Gavre
Afhankelijk van de bron lopen de nummeringen uiteen.
Razo de Gavera (vermeld tussen 1031-1067)
Raas I, (1062-1096), getrouwd met Katharina van Cysoing
Raas II (1088-1149), getrouwd met Elisabeth van Gent
Raas III (1112-1150), heer van Gavere, getrouwd in 1138 met Eva van Chièvres
Raas IV (1139-1190), heer van Gavere en Chièvres, getrouwd in 1150 met Mathilde van Liedekerke
Raas V (1145-1218), heer van Gavere, Chièvres en Liedekerke, getrouwd in 1190 met Clara van Herzele
Raas VI (1185-1241), heer van Gavere, Chièvres, Liedekerke en Eksaarde, getrouwd met Sofia van Breda
Raas VII (1253-) heer van Gavere, Chièvres, neef van de voorgaande, getrouwd met Jeanne van Wavrin
Raas VIII (-1300), heer van Gavere, Chièvres, Liedekerke, Breda, Boelaere en Aspelaere, getrouwd in 1273 met Beatrix van Strijen
Huis Laval-Montmorency
in 1286 trouwt Beatrix van Gavere (-1315), dochter van Raas VIII, met Guy IX van Laval (-1333), waarmee de titel heer van Gavere overgaat in het huis Laval.
Guy IX van Laval (1270-1333), getrouwd in 1286 met Beatrix van Gavere (-1330), dochter van Raas
Guy X van Laval (1295-1347), getrouwd in 1315 met Beatrix van Bretagne
Guy XII van Laval (1327-1412), getrouwd in 1384 met Jeanne van Laval-Tinténiac
Guy van Laval (-1404)
Huis Laval-Montfort
Guy XIII van Laval (Jean de Montfort), getrouwd in 1404 met Anne van Laval (1385-1466), dochter van voorgaande
Guy XIV van Laval (1406-1486), getrouwd in 1451 met Françoise van Dinan (1436-1499)
François van Laval-Montafilant (1464-1503), getrouwd in 1486 met Françoise van Rieux (-1532)
Na het overlijden van Jacob III van Luxemburg erft zijn oudste zus, Francisca (1495-1557), weduwe van Jan IV van Egmont (1490-1528), de titel en het graafschap Gavere. Zo komt het graafschap in handen van het huis Egmont. Op 11 oktober 1540 verkrijgt Francisca van keizer Karel V de schutsbrief waarin het graafschap verheven wordt tot prinsdom.
