Medemblik
Stad in Nederland Vlag van Nederland
Het stadscentrum
Medemblik (Noord-Holland)
Medemblik
Situering
Provincie Vlag Noord-Holland Noord-Holland
Gemeente Vlag Medemblik Medemblik
Coördinaten 52° 46′ NB, 5° 6′ OL
Algemeen
Inwoners
(2021-01-01)
8.505[1]
Overig
Woonplaatscode 3151
Foto's
Kasteel Radboud
Kasteel Radboud
Portaal  Portaalicoon   Nederland
De jachthaven
De Vier Weeskinderen
Stoomgemaal Vier Noorder Koggen, sinds 1985 Nederlands Stoommachinemuseum
Molen De Herder
Station Medemblik
Beeld 'De beste stuurlui' aan het havenhoofd
De Kwikkelsbrug

Medemblik (uitspraak) is een stad in de gelijknamige gemeente Medemblik in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Ze ligt in West-Friesland aan het IJsselmeer. De stad telde op 1 januari 2021 8.505 inwoners (bron: Gemeente Medemblik).

Medemblik is de oudste stad van West-Friesland: ze verkreeg in 1289 stadsrechten van graaf Floris V van Holland, die toen net West-Friesland definitief had onderworpen aan zijn grafelijke gezag. Medemblik was tot 2007 een zelfstandige gemeente, waartoe geen andere woonplaatsen behoorden. De gemeente was een van de kleinste van de provincie Noord-Holland. De huidige gemeente Medemblik ontstond uit een fusie met de gemeenten Noorder-Koggenland en Wognum per 1 januari 2007, gevolgd door een fusie met de gemeenten Wervershoof en Andijk per 1 januari 2011.

Toponymie

De naam "Medemblik" is mogelijk afkomstig van de waterloop Medemelake of Medemelacha (Germaans miduma- "middelst" en laku- "waterloop in moerassig terrein"[2]) die op deze plaats heeft gelopen, en die in een oorkonde uit 985 wordt genoemd. Hierin wordt ook Medemblik zelf genoemd als "villa Medemelacha". Dit veenriviertje is grotendeels verdwenen, maar het resterende deel is nog bekend als de Kromme Leek en mondt via de meertjes de Groote en Kleine Vliet bij Medemblik uit in het IJsselmeer.

Geschiedenis

Medemblik en Dorestad kregen door de Friezen welvarende markten.[3] In 1289 werd Medemblik als eerste plaats in West-Friesland een stadsrecht verleend door graaf Floris V, nadat deze de West-Friezen had onderworpen. Hij liet in diezelfde tijd een dwangburcht bouwen, die nu bekendstaat als Kasteel Radboud. Het stadje werd in 1517 door het leger van Johan van Selbach, gesteund door de kapers van Grote Pier en Wijerd Jelckama geplunderd. In 1555 vond in Medemblik een grote stadsbrand plaats. Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog, in 1572 en 1588, werd de stad door respectievelijk geuzen en staatse troepen belegerd.

Door de ingebruikname van het Noordhollandsch Kanaal in 1824 nam het belang van Medemblik als havenstad sterk af. De afsluiting van de Zuiderzee leek de nekslag voor Medemblik te betekenen, maar in de jaren zestig van de 20e eeuw ontwikkelde de stad zich tot een bekend watersportcentrum, met voornamelijk in het seizoen ook een levendig uitgaansleven.

Medemblik bezit veel historische gevels, en een stadhuis uit 1939 van de architect A.J. Kropholler. Ook staat er een werkende korenmolen (Molen De Herder, herbouwd 1986-1990) en is in het voormalige stoomgemaal De Vier Noorder Koggen het Nederlands Stoommachinemuseum gevestigd. Medemblik telt meer dan 80 rijksmonumenten.

Sinds 1887 heeft Medemblik een spoorverbinding met Hoorn. Het stationsgebouw van Medemblik dateert uit het openingsjaar. Vanaf 1968 wordt deze lijn gebruikt door de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik.

Bezienswaardigheden

Medemblik kent als een oude kleine stad een groot aantal bezienswaardigheden. Zo vindt men er vele oude gebouwen en gevels uit de 16e, 17e en 18e eeuw:

Andere belangrijke monumenten zijn:

Kerken en andere religieuze gebouwen:

Een deel van Medemblik is een beschermd stadsgezicht, met de haven en de kerkomgeving. Verder zijn er in het stadje tientallen rijksmonumenten.

Kaart van het oude centrum van Medemblik.

Verkeer en vervoer

Medemblik is bereikbaar vanaf Amsterdam, Hoorn, Leeuwarden en Den Oever via de A7 en de N239. Vanaf Hoogkarspel via de N240.

Geboren

Zie ook

Zie de categorie Medemblik van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.