Het Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen (PUG) is opgericht in 1773 en is een van de oudste nog actieve genootschappen uit de tijd van de Verlichting in Nederland. Het PUG zet zich in voor behoud van erfgoed, moderne kunst, publicaties over de provincie Utrecht en beeldbepalende evenementen. Tot de leden behoorden Laurens Praalder, de predikant Allard Hulshoff, Rijk van Rees, Buys Ballot, Franciscus Donders, Willem Hendrik de Beaufort, Catharina van Rennes, Ina Boudier-Bakker, Ina Isings, Dick Bruna en Nicolaas Beets.
Het PUG is vanaf het begin nauw betrokken bij wetenschappelijke ontwikkelingen. Het stimuleren van de "Konsten en Wetenschappen" was vanaf de oprichting het doel van het Genootschap. Onder 'Konsten' verstond men de kunst van het beoefenen van wis- en natuurkunde met het oog op praktische toepassingen. Later werd ook het bevorderen van de 'Schone Kunsten' als doel van het genootschap gezien.
In de negentiende eeuw verrichtte het PUG opgravingen bij Fort Vechten. De vondsten werden later overgedragen aan het Centraal Museum, de zogenaamde 'PUG-collectie'.
Tegenwoordig is de doelstelling:
Het bewerkstelligen, initiëren en steunen van ondernemingen, onderzoekingen en uitgave van geschriften in het belang van wetenschap of kunst.
Het PUG bestaat uit leden die worden voorgedragen en heeft een bestuur dat College van Directeuren heet.
Het PUG geeft jaarlijks een prijs.[1] Verder sponsort het genootschap onder meer de uitgave van boeken, restauraties en kunstwerken.
Sinds 2021 wordt de prijs niet meer jaarlijks toegekend aan een wetenschapper of kunstenaar apart, maar drie-jaarlijks aan projecten op het kruispunt van Kunsten en Wetenschappen.