Ra
Re
r
a
N5
Z1
C2

Ra in hiërogliefen
Ra
Oorsprong Egyptische mythologie
Periode In de tijd van de oude Egyptenaren, 3300 v.Chr.
Cultuscentrum Heliopolis, hele land
Gedaante Man met valkenkop en zonneschijf met uraeuscobra
Dierlijke verschijning Valk
Associatie Zonne-, scheppersgod
Griekse god Helios
Verwantschap
Ouders Khnum en Neith (alternatieve bronnen)
Siblings Apep, Sobek en Serket (als zoon van Khnum en Neith)
Partner Hathor, Sekhmet, Bastet
Nakomelingen Shu, Tefnut, Hathor, Sekhmet, Mafdet, Bastet, Satet, Anhur, Ma'at, Mut
Afbeelding van Ra, gebaseerd op een illustratie in The Gods of the Egyptians Volume 1 door E.A. Wallis Budge, circa 1904.
Portaal  Portaalicoon   Egyptologie
Imentet & Ra uit graf van Nefertari

Ra of Re is de zonnegod van de Egyptische mythologie. Hij was een van de meest vereerde en belangrijkste goden in de Egyptische mythologie. De god werd veelal geassocieerd met andere goden. In de vroege Egyptische mythologie had hij deels de gedaante van een valk, waardoor hij Re-Horakthy (Re, Horus van de horizon) werd. Als de ochtendzon werd hij geassocieerd met Chepri en als de avondzon met Atoem. Ra bleef belangrijk gedurende de hele geschiedenis van het faraonisch Egypte. De god was meestal het middelpunt in religieuze teksten en in scheppingsmythen.

Rol

[bewerken | brontekst bewerken]

De god wordt in de loop van de geschiedenis meerdere rollen toegedicht.

Re trok zich vervolgens terug op de rug van Noet (de hemelkoe), die door Sjoe (de luchtgod) opgetild, los van Geb (de aardgod) getrokken, de hoge hemel werd. Ra schiep daarop de onderwereld Doeat en werd de heerser van de hemel. Ra begon nu aan zijn dagelijkse reis langs het hemelgewelf. Daar vaart hij rond in zijn gouden bark van zo'n 770 el (400 meter lang) met naast hem Maät, andere goden en soms ook de farao. De dagbark wordt geroeid door de circumpolaire (nooit ondergaande) sterren en de nachtbark door de dekanen (sterren van de tiendaagse weken van het Egyptische jaar) en planeten. Bij zijn dagelijkse geboorte of ontwaking draagt Ra de naam Chepri en wordt hij bij zonsopkomst door bavianengekrijs begroet. Onder meer Sjoe en Heh (eeuwigheid) ondersteunen Chepri tijdens zijn klim naar de top van de hemel. Rond het middaguur vaart Chepri veilig om de 'zandbank van Apophis' en reist verder als Ra. Als hij, als oude zonnegod Atoem, bij zonsondergang sterft, gaat hij de onderwereld binnen.

Ontstaan

[bewerken | brontekst bewerken]

Volgens de Helipolitaanse scheppingsmythe ontstond er een oerheuvel (Benben) uit het oerwater (Noen). Op dit eerste, solide element verscheen Ra-Atoem. Door te 'spugen of masturberen' creëerde hij nageslacht: twee kinderen Sjoe (lucht, licht) en Tefnoet (vocht, soms gelijkgesteld met de atmosfeer van de onderwereld). Deze twee oergoden kregen samen twee kinderen: de god Geb (aarde) en godin Noet (hemel). Geb en Noet werden door hun vader Sjoe van elkaar gescheiden. Dankzij Thot, de god van kennis en schrift, konden zij de laatste vier dagen van het jaar samen zijn en toen werden hun vier kinderen Osiris, Isis, Seth en Nephthys geboren. Deze negen goden vormen de Enneade (het negental) van Heliopolis. Volgens de Egyptenaren ligt de oerheuvel benben in de stad Heliopolis (stad van de zon) en er is ook het grootste heiligdom van Ra te vinden.

Toch wordt de koegodin Hathor, de alvoedende moedergodin, in het algemeen beschouwd als de moeder van Ra. Ook bestaat het idee dat Ra uit de hemelgodin Noet is geboren. Dat is vreemd, omdat volgens de Heliopolitaanse scheppingsmythe Noet zijn kleindochter is. Eveneens gelden de hemelse koegodinnen Hathor ('huis van Horus'), Mehet-weret (symbool van de hemelse oceaan waar Ra met zijn zonneschip over vaart) en Ihet ('de koe') als moeder van de zonnegod Ra. Hathor is niet alleen zijn moeder, maar ook zijn dochter.

Verschijningsvormen

[bewerken | brontekst bewerken]

Ra werd vereerd gedurende de geschiedenis van Egypte. Het is natuurlijk niet vreemd dat de god verschillende verschijningsvormen heeft. De god kon worden vereerd als een zonneschijf Aton met een uraeuscobra en met of zonder gestrekte vleugels. Maar meestal werd Ra vereerd in de vorm van een god in een mensenlichaam en een valkenkop, ram en scarabee met een zonneschijf op het hoofd. In verschillende dieren kon hij worden uitgebeeld: ram, scarabee, feniks, slang, hemelstier Mnevis, kater, leeuw en samengestelde dieren.

De andere namen van Ra

[bewerken | brontekst bewerken]

Sommige goden vervingen anderen in de loop van de tijd of ze werden samengevoegd met anderen. Dan werden ze samen een god.

De samenvoeging van Ra met andere goden

Verering

[bewerken | brontekst bewerken]

De zonnegod werd voor het eerst genoemd in de naam van Raneb, een koning van de 2e dynastie van Egypte. De koningen vanaf de 4e dynastie kregen automatisch de titel Zoon van Ra aan hun lange rij van titels. Ra werd vereerd in zijn centrum Heliopolis en in het hele land, en dit tot het einde van de faraonische tijden. De god Ra wordt zelfs genoemd in koptische teksten als in de volgorde: Jezus, de heilige geest en zonnegod Ra. De god werd door alle lagen van de bevolking vereerd, waar hij ook verschijnt in magische teksten.

Literatuur

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Ra van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.