Kamon (jap. 家紋 kamon) lub też: mon (紋), monshō (紋章), mondokoro (紋所) – japoński, rodzinny symbol identyfikujący jednoznacznie daną rodzinę. Jako jedyne znaki rodowe z kultury pozaeuropejskiej kamony są nazywane godłami. Są stosowane jako naszywki na ubraniu. W przypadku grup zorganizowanej przestępczości yakuza znak nazywa się daimon (代紋)[1].

Wstęp

[edytuj | edytuj kod]

Kamon jest symbolem identyfikujący klan lub rodzinę w Japonii. Łączna liczba kamon w całej Japonii sięga około 12 tys. zupełnie różnych znaków przypisywanych rodzinom i klanom na całym archipelagu. Choć różnią się od siebie, to jednak różnice nie są wielkie, bowiem wszystkie symbole są oparte na 350 wzorach pierwotnych.

Symbole, jakie wykorzystywano do stworzenia kamonów były zaczerpnięte w większości z natury (fale morskie, wydmy, błyskawice, góry, zwierzęta, rośliny – głównie chryzantemy). Niektóre symbole przedstawiały rzeczy wykonane przez człowieka lub były to znaki chińskie.

Kamon, jaki dana rodzina posiadała, najczęściej nawiązywał do ważnych wydarzeń w dziejach klanu lub bezpośrednio przedstawiał postać słynnego i zasłużonego przodka. Wszystkie wzory były bardzo symboliczne.

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Kamonów nie posiadały tylko klany czy rodziny. Były przypadki znanych artystów czy zasłużonych ludzi dla całego narodu, którzy otrzymywali taki symbol wyłącznie dla siebie. Kamon był przekazywany z pokolenia na pokolenie, toteż obecnie każda rodzina nadal ma swój symbol, jednak niewielu o tym wie i pamięta. Ponadto kobiety, które wychodziły za mąż, nie musiały zmieniać swojego kamonu i mogły przekazać go swojej córce.

Historia kamonu

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze kamony pojawiły się w VIII w., w okresie Nara (710–794). Powstało 350 wzorów pierwotnych, ale rozpowszechniły się dopiero na przełomie XI/XII (okres Heian (794–1192)). W okresie Kamakura (1185–1333), w czasie burzliwych wojen, kiedy powstawało coraz więcej klanów wojowników zwanych samurajami pierwotne wzory były modyfikowane na potrzeby rosnącej liczby rodzin, którym należało nadać mon.

Kamony były nadawane przez najważniejsze rody lub samego sioguna za zasługi na polu bitwy. Największe rody posiadają dwa kamony: jeden do codziennego użytku i jeden na oficjalne uroczystości.

W okresie Edo, za panowania rodu Tokugawa, kamony rozpowszechniły się na całą Japonię i wstąpiły w kręgi zwykłych ludzi. Teraz każda większa rodzina mogła mieć swój symbol odróżniający ją od pozostałych. Wzory stały się wyrafinowane i bogate w różnego rodzaju ozdobniki. Wtedy też postanowiono ujednolicić (ustandaryzować) wzory i dodano do nich otaczający je okrąg.

Od czasu restauracji Meiji, industrializacji i urbanizacji, następowały stopniowe zmiany, które mimo konserwatyzmu Japończyków doprowadziły do zaprzestania tworzenia się nowych kamonów, podobnie jak godeł w Europie, nadal pozostają jednak jako element tradycji i symboli Japonii.

Miejsca, w których można spotkać kamony

[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej rozpowszechnionym sposobem na zademonstrowanie swojego kamonu było kimono. Naszywano na nie klanowe mon w 3 lub 5 miejscach. Najczęściej kimona z 5 naszywkami były przeznaczone na wszelkiego rodzaju uroczystości. Mon były rozmieszczone w następujący sposób: po jednym na obu rękawach, dwa na klatce oraz jedno dużo większe od pozostałych na plecach. Natomiast kimono z 3 mon wyglądało tak: dwa znaki na ramionach, trzeci na plecach, ale bliżej karku.

Ponadto kamonami zdobiono domy rodzinne, posiadłości. Ozdabiały groby przodków oraz wejścia do domów czy sklepów znajdując się na noren. Obecnie mon znaleźć można na opakowaniach znanych firm, często są to małe firmy zajmujące się branżą spożywczą, tj. sushi, ale również wielkie firmy i korporacje (m.in. z branży samochodowej) posługują się tradycyjnymi herbami właścicieli lub założycieli.

Lista najważniejszych kamonów

[edytuj | edytuj kod]
Agehanochō, motyl – mon klanu Taira
Chigai Bishi
Daki Myōga
Gion Mamori
Gomaisasa
Kamon rodu Mōrich, Ichimonji mitsuboshi – trzy gwiazdy pod jedynką, symbol jedności
Jūroku uragiku, mon klanu Hirohatake
Kugi Nuki
Mitsuba aoi, malwa – mon klanu Tokugawa
Maruni Hidari Sangaimatsu
Mitsu Uroko
Hana Wachigai
Mitsu irekomasu, kamon rodziny Ichikawa aktorów kabuki
Musubi Mitsugashiwa
Nakagawake Kurusu
Oda
Sasa Rindō
Sumikiri Hanabishi
Tachi Omodaka
Takeda
Yotsu hanabishi, kamon rodziny Matsumoto aktorów kabuki

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Ltd., 1991, s. 699, 1125, 1126. ISBN 4-7674-2015-6.