Trzymacze heraldyczne, nazywane również podporami tarczowymi[1] lub bocznicami[2] – postacie ludzkie lub zwierzęta umieszczane po jednej lub – częściej – po obu stronach, niekiedy za tarczą herbową, i podtrzymujące ją[1].
W charakterze trzymaczy mogły wystąpić w zmienionej nieco formie godła heraldyczne, postacie ludzkie – rycerze, Murzyni, giganci, aniołowie – zwierzęta rzeczywiste i fantastyczne – lwy, orły, gryfy, centaury i inne[1]. Trzymaczom często podkładano pod nogi lub łapy specjalny postument heraldyczny, jedynie ptaki – trzymacze wyglądały naturalnie unosząc się swobodnie.
![]() Lew |
![]() Jednorożec |
Trzymacze są udostojnieniem herbu, nie mogły być stosowane dowolnie i samowolnie lecz jedynie na mocy specjalnego aktu nadania.
W polskiej heraldyce użycie trzymaczy nie zostało jak dotąd ujęte przepisami, stąd pojawiają się one dowolnie, jako ozdoba herbu. W okresie rozbiorów używanie trzymaczy herbowych zostało ograniczone przez heroldie państw zaborczych tylko do tych prawnie nadanych. Jednak nie wydaje się by była to regulacja wiążąca dla polskiego prawa i obyczaju heraldycznego. Znanym przykładem trzymaczy herbowych w Polsce są złote lwy z herbu Gdańska.