W drugiej dekadzie marca 1939 kawaleria na stopie pokojowej zorganizowana była w 12 brygad, w tym: jedną dwupułkową, siedem trzypułkowych, trzy czteropułkowe i jedną pięciopułkową, przy czym najmniejsza z nich była brygadą pancerno-motorową. Plan mobilizacyjny nie przewidywał wystawienia dodatkowych jednostek kawalerii.
Organizacja pokojowa wielkich jednostek kawalerii w dniu 19 marca 1939
23 marca 1939 po południu szef Sztabu Głównego, generał brygady Wacław Stachiewicz zarządził mobilizację alarmową jednostek Nowogródzkiej Brygady Kawalerii stacjonujących na terenie Okręgu Korpusu Nr IX. Nie był mobilizowany 3 Pułk Strzelców Konnych w Wołkowysku na obszarze Okręgu Korpusu Nr III. Po zakończeniu mobilizacji brygada została przetransportowana w rejon Sierpca. W kwietniu dowódcy brygady został podporządkowany 4 Pułk Strzelców Konnych z Płocka. Nowogródzka BK była pierwszą wielką jednostką kawalerii, która przeszła na organizację wojenną[2].
Omawiając organizację kawalerii należy nadmienić, że wprawdzie etat brygady przewdywał batalion strzelców, jednakże poza nielicznymi wyjątkami zmobilizowane bataliony strzelców nie weszły w skład brygad kawalerii.
trębacz, pisarz, znaczkowy, 4 obserwatorów, luzak dowódcy szwadronu
sekcja rkm
5 żołnierzy, rkm, 5 koni wierzchowych, 1 koń juczny
1 pluton liniowy
dowódca plutonu (oficer)
zastępca dowódcy plutonu
luzak
1 sekcja á 6 żołnierzy i 6 koni wierzchowych
2 sekcja á 6 żołnierzy i 6 koni wierzchowych
3 sekcja á 6 żołnierzy i 6 koni wierzchowych
sekcja rkm á 5 żołnierzy i 5 koni wierzchowych, koń juczny
Razem w plutonie: 1 oficer, 25 podoficerów i szeregowych, 27 koni w tym 1 juczny, 1 rkm, 1 karabin ppanc
2 pluton liniowy (jak wyżej)
3 pluton liniowy (jak wyżej)
drużyna gospodarcza
szef szwadronu
podoficer sanitariusz med.
podoficer weterynarii
tabor bojowy
podoficerowie: gospodarczy, broni, furażowy
obsługa kuchni polowej - 2 kucharzy
2 wozy z furażem, wóz amunicyjny, wóz przykuchenny
tabor bagażowy
pisarz, podkuwacz, szewc, krawiec, ordynans
wóz kancelaryjno bagażowy, wóz warsztatowy
razem drużyna gosp szw: 21 żołnierzy, 3 koni wierzchowych, 14 koni taborowych, 6 wozów taborowych, kuchnia polowa,
Razem szwadron: 4 oficerów, 109 podoficerów i szeregowych, 113 koni, 4 rkm, 3 karabiny ppanc Ur 35, Należy zaznaczyć, że do walki spieszało się tylko 68 żołnierzy szwadronu. Spieszony szwadron kawalerii odpowiadał więc wielkością plutonowi piechoty, a spieszony pułk kawalerii odpowiadał zaledwie wzmocnionej kompanii piechoty.
↑Tadeusz Wawrzyński, Akta dowództw dywizji i brygad kawalerii 1919—1939, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 5 z 1973.
↑Eugeniusz Piwowarski, Przebieg i wyniki częściowej mobilizacji alarmowej z 23 marca 1939 r., Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 1-2 (151-152), Warszawa 1995, s. 99, 100, 115, 116.
Bibliografia
AndrzejA.KonstankiewiczAndrzejA., Broń strzelecka Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986, ISBN 83-11-07266-3, OCLC69494630.brak strony (książka)
Andrzej Konstankiewicz, Jeszcze o ilości uzbrojenia w polskich DP, BK i BPM z 1939 r., Wojskowy Przegląd Historyczny, Nr 2 (128), Warszawa 1989.
Eugeniusz Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1964.
Waldemar Rezmer, Operacyjna służba sztabów Wojska Polskiego w 1939. Organizacja. Zasady funkcjonowania. Przygotowanie do wojny, Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., Warszawa 2010, wyd. II, ISBN 978-83-930318-1-8.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja, Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, Warszawa 2010, ISBN 978-83-86100-83-5.
Juliusz S. Tym, Przygotowania wojenne i mobilizacja 15 Pułku Ułanów Poznańskich, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 3 (203), Wojskowe Biuro Badań Historycznych, Warszawa 2004, ISSN1640-6281.
Juliusz S. Tym, Przygotowania wojenne i mobilizacja Wielkopolskiej Brygady Kawalerii, Wojskowe Biuro Badań Historycznych, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 3 (228), Warszawa 2009, ISSN1640-6281.
.jpg)
.jpg)