Synod (z gr. Σύνοδος — zebranie, koniunkcja ciał niebieskich^[1]) – okazjonalne zgrupowanie przedstawicieli duchowieństwa i świeckich w kościołach chrześcijańskich.

Synody w historii Kościoła

Teoretycznie pierwszy synod odbył się w Jerozolimie w ok. 49 roku (zwany również Soborem Apostolskim). Nie jest on jednak tożsamy z późniejszymi synodami biskupimi.

• Pierwszy synod, co do którego nie ma wątpliwości, że się odbył, to dopiero synod rzymski z roku 154 pod przewodnictwem biskupa Rzymu Aniceta przy okazji wizyty Polikarpa ze Smyrny.
• Pierwszy synod, z którego zachowały się oryginalne akta to Synod w Elwirze ok. 300 r. (306?).
• Synody w Kartaginie
• Synod w Orange

Kościół katolicki

Synod – w Kościele katolickim zebranie przedstawicieli duchowieństwa:

• diecezji – synod diecezjalny "Synod diecezjalny jest zebraniem wybranych kapłanów oraz innych wiernych Kościoła partykularnego, którzy dla dobra swej wspólnoty diecezjalnej świadczą pomoc biskupowi diecezjalnemu" (Kodeks Prawa Kanonicznego, kanon 460). Zgodnie z hierarchiczną strukturą Kościoła "jedynym ustawodawcą na synodzie diecezjalnym jest biskup diecezjalny, a inni członkowie synodu posiadają tylko głos doradczy" (kan. 466). Pomagają oni biskupowi rozpoznać wszechstronnie problemy diecezji i proponują możliwie najlepsze rozwiązania tych problemów. ,
• metropolii – synod prowincjonalny,
• całego kraju – synod plenarny.

Synodem Biskupów nazywane jest ciało doradcze papieża.

Kościół prawosławny

Synod – w kościołach prawosławnych to stała rada biskupów działająca pod przywództwem zwierzchnika danego kościoła.

• Święty sobór
• Świątobliwy Synod Rządzący – organ rosyjskiego kościoła prawosławnego, wprowadzony w 1721 roku, w wyniku reform cara Piotra I Wielkiego.

Kościół starokatolicki i protestancki

Synod – w kościołach protestanckich i starokatolickich to zjazd duchowieństwa i świeckich, będący organem władzy kościelnej w danym kraju.

• Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP
• Światowy Synod Przywództwa Kościoła

Zobacz też

• Sobór powszechny
• Synodyczny okres obiegu (mechanika nieba)

Synody w judaizmie

• Synod w Jamni (domniemana konferencja rabinów około 90/95 roku n.e.)

Synody przed schizmą

• Synod w Arles (synod z 314 r., mający na celu rozwiązania sporu pomiędzy donatystami a katolikami)
• Synod trupi (synod z 897 r., który miał na celu pośmiertne osądzenie oraz pozbawienie czci zmarłego papieża, Formozusa)
• Synod w Sutri (synod z 1046 r., zwołany w związku z walką o urząd papieski pomiędzy Benedyktem IX i Grzegorzem VI)

Synody w kościele katolickim

• Synod w Borzykowej (lub zjazd w Borzykowej) z 1210 r.
• Synod zamojski (synod Kościoła unickiego w Rzeczypospolitej w 1720 r.)
• Rusko-Katolicki Synod (synod kościoła greckokatolickiego z 1891)

Synody w kościele prawosławnym

• Synod Jerozolimski lub Synod Betlejemski (synod z 1672 r., potępiający kalwińską naukę o predestynacji i usprawiedliwieniu przez wiarę)
• Synod połocki (synod Cerkwi greckokatolickiej z 1839 r. Władze rosyjskie unieważniły na nim postanowienia unii brzeskiej, a wszystkie parafie i diecezje Cerkwi greckokatolickiej, znajdujące się na terenie zaboru rosyjskiego włączono do struktur Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej)

Synody w kościele protestanckim

• Synod w Chanforan lub Synod w Angrogne (synod z 1532 r., na którym zadecydowano o przyjęciu przez waldensów ze Szwajcarii doktryny kalwińskiej)
• Synod w Koźminku (synod zjednoczeniowy polskich kalwinistów i braci czeskich z 1555 r.)
• Synod w Seceminie (synod kalwinistów z 1556 r., podczas którego nastąpiło wyodrębnienie unitriańskiego ruchu braci polskich)
• Synody w Pińczowie