Wierzba wiciowa

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	wierzbowate
Rodzaj	wierzba
Gatunek	wierzba wiciowa
Nazwa systematyczna
Salix viminalis L. Sp. pl. 2:1021. 1753
Synonimy
Salix linearis Turcz.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Multimedia w Wikimedia Commons

Wierzba wiciowa, w. krzaczasta, w. krzewiasta, witwa, konopianka (Salix viminalis L.) – gatunek drzew lub krzewów z rodziny wierzbowatych. Popularnie nazywany też wierzbą energetyczną. Występuje naturalnie w środkowej Europie^[4].

Morfologia

Pokrój

Wyniosły krzew lub drzewko osiągające do 10 m wysokości. Długie gałęzie wyrastają z krótkiego pnia^[4].

Pęd

Gałązki cienkie i wiotkie, żółtawe. Młode pędy są srebrzyście owłosione, jednak szybko stają się nagie. Pąki są zaokrąglone i mają białą barwę^[4].

Liście

Krótkoogonkowe. Są bardzo wąskie. Osiągają długość do 20 cm przy 1 cm szerokości. Są podwinięte na brzegach. Z wierzchu ciemnozielone i pomarszczone z żółtą żyłką pośrodku. Od spodu są jedwabiście owłosione w kolorze białym. Mają 25-30 par nerwów bocznych^[4].

Kwiaty

Roślina dwupienna. Kwiatostany to walcowate kotki, męskie 3 × 1 cm, żeńskie mniejsze. Słupki nagie, na trzoneczkach o długości przynajmniej 1.4 długości słupka, znamiona słupków dwudzielnie i lekko łukowato rozchylone. Przysadki dwubarwne, w nasadzie jasne lub purpurowe, na szczytach czarniawe lub rdzawe.

• 
  Liście
• 
  Kwiaty męskie
• 
  Kwiaty żeńskie
• 
  Owoce

Biologia i ekologia

Występuje w całym kraju, w wilgotnych miejscach nad rzekami i strumieniami. Gatunek ten łączy bardzo istotne cechy z punktu widzenia cech środowiska, tzn. odporność na skrajne warunki klimatyczne, choroby, małe wymagania glebowe, duża dynamika wzrostu w kolejnych sezonach wegetacyjnych. Nadaje się do nasadzeń nadwodnych, nieodpowiednia na suche gleby. Mega- i nanofanerofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Salicion albae^[5]. Kwitnie od marca nawet do maja, przed rozwojem liści.

Zmienność

Czasami można spotkać różniące się od typowej formy, trudne do oznaczenia mieszańce z: wierzbą czarniawą, iwą, kruchą, lapońską, purpurową, rokitą, trójpręcikową, śląską, uszatą, śniadą, szarą, wawrzynkową^[6].

Zastosowanie

• Uprawy energetyczne. Wierzba wiciowa jako gatunek szybko rosnący, o wysokim potencjale produkcyjnym biomasy, doskonale nadaje się do wykorzystania energetycznego i przemysłowego. W oparciu o badania naukowe wierzbę wiciową kwalifikuje się jako bardzo dobre wieloletnie źródło energii odnawialnej.
• Wierzba znalazła zastosowanie w ochronie ziemi, wody i powietrza. Jest najefektywniejszą z roślin wykorzystywaną do oczyszczania gleby z metali ciężkich, związków toksycznych poprzez wbudowanie ich w swoją biomasę. Plantacje wierzby mogą bez szkody dla środowiska utylizować stałe osady ściekowe z oczyszczalni, a związki w nich zawarte nie przedostają się do wód gruntowych. Korzenie wierzby wychwytują ponad 80% zanieczyszczeń.
• W ochronie środowiska przyrodniczego, do rekultywacji gruntów, oczyszczania ścieków bytowych oraz jako pasy zieleni ochronnej, ograniczających stopień zanieczyszczenia powietrza.
• Wierzba wiciowa jest jedną z najważniejszych wierzb koszykarskich, używana jest także na faszynę oraz do "żywej architektury" – budowy zazieleniających się, rosnących budowli ogrodowych.