Wydra
Lutra
|
Brisson, 1762[1]
|
|
![Ilustracja](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Fischotter_Lutra_lutra1.jpg/240px-Fischotter_Lutra_lutra1.jpg) Przedstawiciel rodzaju – wydra europejska (L. lutra)
|
Systematyka
|
Domena
|
eukarionty
|
Królestwo
|
zwierzęta
|
Typ
|
strunowce
|
Podtyp
|
kręgowce
|
Gromada
|
ssaki
|
Rząd
|
drapieżne
|
Podrząd
|
psokształtne
|
Infrarząd
|
Arctoidea
|
Nadrodzina
|
łasicokształtne
|
Rodzina
|
łasicowate
|
Podrodzina
|
wydry
|
Rodzaj
|
wydra
|
Typ nomenklatoryczny
|
Mustela lutra Linnaeus, 1758
|
Synonimy
|
- Lutra Brünnich, 1771[2]
- Latra[a]: E.A.W. Zimmermann, 1780[3]
- Lutris[a]: Duméril, 1806[4]
- Lutrix[b] Rafinesque, 1815[5]
- Aonyx Lesson, 1827[6]
- Amblonyx Rafinesque, 1832[7]
- Leptonyx[c] Lesson, 1842[8]
- Anahyster Murray, 1861[9]
- Barangia J.E. Gray, 1865[10]
- Lutrogale J.E. Gray, 1865[11]
- Lutronectes J.E. Gray, 1867[12]
- Mamlutraus Herrera, 1899[13]
- Micraonyx[d] J.A. Allen, 1919[14]
- Paraonyx Hinton, 1921[15]
- Cyrnaonyx Helbing, 1935[16]
- Nesolutra D. Bate, 1935[17]
- Isolalutra Symeonidis & Sondaar, 1975[18]
- Amblyocix[e]: G.H. Nelson, 1983[19]
- Cyrnolutra E. Pereira & Salotti, 2000[20]
|
|
Gatunki
|
22 gatunki (w tym 16 wymarłych) – zobacz opis w tekście
|
|
|
|
Wydra[21][f], wyderka[21], wydrzyca[21] (Lutra) – rodzaj ssaków z podrodziny wydr (Lutrinae) w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae).
Zasięg występowania
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i Afryce[22][23][24][25][26].
Morfologia
Długość ciała 36–88 cm, długość ogona 22–51,5 cm; masa ciała 2,4–21 kg (samce są większe i cięższe od samic)[23][27].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1762 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson w publikacji swojego autorstwa dotyczącej systematyki ssaków[g][1]. Brisson w oryginalnym opisie nie wymienił żadnego gatunku; w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na gatunek typowy wyznaczyła wydrę europejską (L. lutra).
- Lutra (Latra, Lutris) i Lutrix: łac. lutra ‘wydra’[29].
- Aonyx: gr. α a ‘bez’; ονυξ onux, ονυχος onukhos ‘pazur, paznokieć’[30]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Aonyx delalandi Lesson, 1827 (= Lutra capensis Schinz, 1821).
- Amblonyx: gr. αμβλυς amblus ‘tępy’, od αμβλυνω amblunō ‘stępiać’; ονυξ onux, ονυχος onukhos ‘pazur, paznokieć’[31]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lutra concolor Rafinesque, 1832.
- Leptonyx: gr. λεπτος leptos ‘smukły’; ονυξ onux, ονυχος onukhos ‘pazur, paznokieć’[32]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Leptonyx barang Lesson, 1842 (= Lutra cinerea Illiger, 1815).
- Anahyster: anahyster ‘należąc do ujścia’[33]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anahyster calabaricus Murray, 1861 (= Lutra capensis Schinz, 1821).
- Barangia: sumatrzańska nazwa barang dla wydry[34]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Barangia sumatrana J.E. Gray, 1865.
- Lutrogale: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Lutra Linnaeus, 1758 (wydra) oraz Gale J.A. Wagner, 1841 (łasica)[35]. Gatunek typowy: Gray wymienił dwa gatunki – Lutra macrodus J.E. Gray, 1865 (= Lutra perspicillata I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1826) i Lutra monticola J.E. Gray, 1865 (= Lutra perspicillata I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1826) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Lutra macrodus J.E. Gray, 1865 (= Lutra perspicillata I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1826)[36].
- Lutronectes: rodzaj Lutra Brisson, 1762; νηκτης nēktēs ‘pływak’, od νηχω nēkhō ‘pływać’[37]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lutronectes whiteleyi J.E. Gray, 1867 (= Mustela lutra Linnaeus, 1758).
- Mamlutraus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju ssaków przedrostka Mam (od Mammalia)[38].
- Micraonyx: gr. μικρος mikros ‘mały’[39]; rodzaj Aonyx Lesson, 1827[14].
- Paraonyx: gr. παρα para ‘blisko, obok’[40]; rodzaj Aonyx Lesson, 1827[15]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Paraonyx philippsi Hinton, 1921 (= Lutra capensis Schinz, 1821).
- Cyrnaonyx: gr. Κυρνος Kurnos ‘Korsyka’; rodzaj Aonyx Lesson, 1827[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Lutra antiqua de Blainville, 1841.
- Nesolutra: gr. νησος nēsos ‘wyspa’ (tj. Malta)[41] ; rodzaj Lutra Brisson, 1762. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Nesoleutra euxena B. Bate, 1935.
- Isolalutra: nowołac. isola ‘izolować’, od fr. isolé ‘odosobniony’, od łac. insulatus ‘przekształcony w wyspę’, od insula, insulae ‘wyspa’[42]; rodzaj Lutra Brisson, 1762. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Isolalutra cretensis Symeonidis & Sondaar, 1975.
- Cyrnolutra: gr. Κυρνος Kurnos ‘Korsyka’; rodzaj Lutra Brisson, 1762[20]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Cyrnolutra castiglionis E. Pereira & Salotti, 2000.
Podział systematyczny
We wcześniejszych ujęciach taksonomicznych[24][25][26][22][23] gatunki z tego rodzaju był zgrupowane w trzech odrębnych taksonach – Lutra (lutra, sumatrana i nippon), Aonyx (capensis, congica i cinerea) oraz Lutrogale (perspicillata) – jednak analizy filogenetyczne przeprowadzone w 2022 roku wykazały że wszystkie należą do jednego rodzaju Lutra[43]; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące występujące współcześnie i wymarłe po 1500 roku gatunki[44][27][45][22][21]:
Opisano również gatunki wymarłe w czasach prehistorycznych[46]:
- Lutra antiqua de Blainville, 1841[47] (Europa; plejstocen)
- Lutra aonychoides Zdansky, 1924[48] (Azja; plejstocen)
- Lutra barryi (Jiangzuo, Yu & Flynn, 2021)[49] (Azja; pliocen)
- Lutra bravardi Pomel, 1843[50] (Europa; pliocen)
- Lutra castiglionis (E. Pereira & Salotti, 2000)[20] (Europa; plejstocen)
- Lutra cretensis (Symeonidis & Sondaar, 1975)[18] (Europa; plejstocen)
- Lutra euxena (D. Bate, 1935)[51] (Europa; plejstocen)
- Lutra fatimazohrae Geraads, 1997[52] (Afryka; pliocen)
- Lutra hearsti Geraads, Alemseged, Bobe & Reed, 2015[53] (Afryka; pliocen)
- Lutra indica (Raghavan, Pickford, Patnaik & Gayathri, 2007)[54] (Azja; plejstocen)
- Lutra libyca Stromer, 1914[55] (Afryka; fanerozoik)
- Lutra palaeindica Falconer, 1868[56] (Azja; plejstocen)
- Lutra palaeoleptonyx Dubois, 1908[57] (Azja; fanerozoik)
- Lutra robusta (Koenigswald, 1933)[58] (Azja)
- Lutra simplicidens Thenius, 1965[59] (Europa; plejstocen)