Klasyfikacje | |
ICD-10 |
T51.1 |
---|---|
DSM-IV |
303.00 |
Zatrucie alkoholem metylowym – zatrucie organizmu powstające na skutek spożycia metanolu (alkoholu metylowego). Do części zatruć dochodzi pomyłkowo, ponieważ własności organoleptyczne (konsystencja, smak i zapach) alkoholu metylowego i etylowego są podobne.
Metanol wchłania się dobrze z przewodu pokarmowego oraz przez drogi oddechowe. Po dostaniu się do krwi trafia do tkanek i kumuluje się w narządach najbardziej uwodnionych, jak gałka oczna. Nie jest całkowicie spalany w organizmie człowieka, a w wyniku jego bardzo szybkiego metabolizowania powstają dwa szkodliwe produkty: formaldehyd i kwas mrówkowy. Po około 2 godzinach od wchłonięcia metanol nie występuje prawie wcale we krwi, natomiast w organizmie obecne jest wysokie stężenie kwasu mrówkowego[1].
Większość metanolu jest wydalana z moczem w postaci metabolitów, niewielka ilość także przez drogi oddechowe wraz z powietrzem wydechowym.
Metanol jest głównie toksyczny pośrednio. Toksyczne są przede wszystkim jego metabolity (aldehyd i kwas mrówkowy). Uszkadzają one bezpośrednio komórki, denaturując białka, działają też szkodliwie na nerwy (szczególnie nerw wzrokowy). Toksyczność metanolu dotyczy zatem przede wszystkim ośrodkowego układu nerwowego, a także nerek, wątroby i serca. W oku, poza nerwem wzrokowym, uszkadzana jest także siatkówka. Oprócz tego kwas mrówkowy powoduje powstanie kwasicy metabolicznej[1].
Najniższa zanotowana dawka śmiertelna (LDLo) alkoholu metylowego dla człowieka to 143 mg/kg[2], a LD50 dla szczurów wynosi 1,2[2]–5,6[3] g/kg (doustnie). Ze względu na metabolizowanie do kwasu mrówkowego utrata wzroku może nastąpić już przy znacznie mniejszej dawce tego alkoholu[1].
Fazy zatrucia metanolem
Do zgonu może dojść już po kilku godzinach od wypicia większej ilości metanolu.
Jeżeli osoba zatruta przeżyje ten okres, a kwasica zostanie wyrównana, dochodzi do powikłań takich jak całkowita ślepota (pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego), ostra niewydolność nerek, uszkodzenia wątroby i mięśnia sercowego.
Pierwsza pomoc według karty charakterystyki (MSDS) metanolu (dla osoby przytomnej)[3]:
Pierwsza pomoc, wersja alternatywna[4]:
Leczenie szpitalne:
Alkohol etylowy (etanol) oraz fomepizol są odtrutkami swoistymi w leczeniu zatrucia metanolem.