Lietuvos Respublika | |
Arwyddair | Vienybė težydi |
---|---|
Math | gwladwriaeth sofran, gwladwriaeth unedol, gwlad sy'n ffinio gyda'r Môr Baltig, gwlad |
Prifddinas | Vilnius |
Poblogaeth | 2,860,002 |
Sefydlwyd | |
Anthem | Tautiška giesmė |
Pennaeth llywodraeth | Ingrida Šimonytė |
Cylchfa amser | UTC+2, UTC+03:00 |
Nawddsant | Sant Casimir |
Iaith/Ieithoedd swyddogol | Lithwaneg |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | Gwledydd Baltig, yr Undeb Ewropeaidd, Ardal Economeg Ewropeaidd, Gogledd Ewrop |
Arwynebedd | 65,300 ±1 km² |
Gerllaw | Y Môr Baltig |
Yn ffinio gyda | Belarws, Latfia, Gwlad Pwyl, Rwsia, Sweden |
Cyfesurynnau | 55.2°N 24°E |
Gwleidyddiaeth | |
Corff gweithredol | Llywodraeth Lithwania |
Corff deddfwriaethol | Seimas |
Swydd pennaeth y wladwriaeth | Llywydd Gweriniaeth Lithwania |
Pennaeth y wladwriaeth | Gitanas Nausėda |
Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog Lithwania |
Pennaeth y Llywodraeth | Ingrida Šimonytė |
Ariannol | |
Cyfanswm CMC (GDP) | $66,415 million, $70,334 million |
Arian | Ewro |
Canran y diwaith | 11 ±1 canran |
Cyfartaledd plant | 1.59 |
Mynegai Datblygiad Dynol | 0.875 |
Gweriniaeth yng ngogledd-ddwyrain Ewrop yw Lithwania (yn swyddogol: Gweriniaeth Lithwania; ceir y ffurf Llethaw mewn un geiriadur Cymraeg[1]). Saif ar lan y Môr Baltig. Un o'r Gwledydd Baltig yw Lithwania, ynghyd ag Estonia a Latfia. Mae Lithwania yn ffinio â Latfia i'r gogledd, â Belarws i'r de-ddwyrain, ac â Gwlad Pwyl a Kaliningrad Oblast, sy'n ran o Rwsia, i'r de-orllewin. Daeth Lithwania yn aelod o'r Undeb Ewropeaidd ar 1 Mai 2004.
Prif-bwyntiau Hanes Lithwania
Mae hanes fodern Lithiwania ynghlwm wrth hanes y cenhedloedd mawr yn yr 20g. Gyda chwymp ymerodraeth yr Almaen ym 1918 daeth hi, a'i chymdogion Estonia a Latfia, yn rhydd ac yn genhedloedd annibynnol. Daeth hyn i ben dan y gytundeb rhwng Rwsia a'r Almaen ym 1939. Yn ystod y rhyfel meddiannwyd y wlad gan y Natsiaid a bu farw 190,000 o ddinasyddion Iddewig Lithwania. Wedi'r rhyfel aeth y wlad i mewn i'r Undeb Sofietaidd tan 1991. O 1944 tan 1952 roedd byddin cudd gwrth-Sofiet yn y wlad a charcharwyd miloedd o Lithwaniaid yn y Gwlagau.
Ers ei hannibyniaeth symudodd y wlad tuag at Ewrop, ymunodd a'r UE a NATO a bu ffyniant economaidd. Ond gydag agor y drysau i allfudo gadawodd miloedd o bobl ifainc am Brydain ac yr Almaen.
Mae poblogaeth Lithwania yn amrywio (mae'r ffigyrau swyddogol yn cynnwys pobl sy'n byw tramor) ond honnir bod 3,349,900, 84.0% o'r rhain yn Lithwaniaid ethnig sy'n siarad yr iaith Lithwaneg sef unig iaith swyddogol y wlad. Mae lleiafrifoedd eraill yn cynnwys Pwyliaid (6.1%), Rwsiaid (4.9%) a Belarwsiaid (1.1%), yn ôl "Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithwania".[2]
Ffigyrau 2010 yn dangos:
Mae gan Lithwania ddeg siroedd a chwe deg o ddosbarthiadau gweinyddol, er bod ddim gan y deg siroedd lywodraethau leol ers eu dilead yn y flwyddyn 2010, mae'r siroedd yn dal i fodoli gyda'r bwriad o gasglu ystadegau lleol.
|