| Wilhelm Ostwald | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Nobel-premiito 
| |||||
| |||||
| Persona informo | |||||
| Wilhelm Friedrich Ostwald | |||||
| Naskiĝo | la 2-an de septembro 1853 en Rigo, Latvio | ||||
| Morto | la 3-an de aprilo 1932 en Lepsiko, Germanio | ||||
| Tombo | Great Cemetery vd | ||||
| Etno | Germanaj baltoj vd | ||||
| Lingvoj | Esperanto • Ido • germana vd | ||||
| Ŝtataneco | Germanio • Rusia Imperio • Gubernio Livonio vd | ||||
| Alma mater | Imperia universitato de Dorpat • Universitato de Tartu • Riga State Gymnasium No.1 vd | ||||
| Familio | |||||
| Patro | Gottfried Ostwald vd | ||||
| Patrino | Elisabeth Ostwald vd | ||||
| Gefratoj | Eugen Heinrich Ostwald vd | ||||
| Edz(in)o | Flora Helene* Mathilde Ostwald (von Reyher) vd | ||||
| Infanoj | Wolfgang Ostwald • Walter Ostwald vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | kemiisto • esperantisto • inventisto • universitata instruisto • idisto • verkisto • fizikisto • filozofo • instruisto vd | ||||
| Laborkampo | fiziko vd | ||||
| Aktiva en | Leipzig vd | ||||
| Doktoreca konsilisto | Carl Schmidt • Arthur von Oettingen vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | Ostwald process ❦ law of dilution ❦ Ostwald ripening vd | ||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Wilhelm OSTWALD (naskiĝis la 2-an de septembro 1853 kiel germana balto en Rigo, Latvio, mortis la 3-an de aprilo 1932 en Lepsiko) estis germana kemiisto, filozofo, sociologo, organizanto, teoriulo kaj historiisto de sciencoj. Ostwald kunfondis la fizikan kemion kaj instruis ĉe la universitato de Lepsiko. Sian laboratorion kaj la Wilhelm-Ostwald-Instituton pri Fizika kaj Teoria Kemio de la universitato, fonditan de li en 1898, li gvidis al la centro de nova scienca fako.
Per multaj artikoloj, prelegoj kaj publikigaĵoj, per eldono de popularaj lernolibroj, per fondo de gazetoj, libroserioj kaj organizaĵoj li elstare efike agadis kiel organizanto de scienco.
En la jaro 1909 li ricevis la nobelpremion pri kemio pro siaj sciencaj laboroj pri katalizo, kemia ekvilibro kaj reakcia rapido.
Wilhelm Ostwald naskiĝis kiel dua filo de barelfaristo en la tiama rusa Rigo (nuntempe Latvio). Liaj prauloj devenis el Hesio kaj Berlino, sed vivis jam de pluraj generacioj kiel german-balta familio en la rusa imperio.
De 1864 ĝis 1871 li vizitis la lernejon kaj fine abiturientiĝis post sep, anstataŭ kutime kvin jaroj.
En 1872 li ekis kemistudojn ĉe la universitato Dorpat (nuntempe Tartu, Estonio), kiujn li finis en 1875. Li fariĝis asistanto de Arthur von Oettingen ĉe la fizika instituto, poste de Carl Schmidt ĉe la kemia instituto.
En 1877 li publikigis sian magistrigan verkon[1] kaj en 1878 disertacion[2]. En 1880 Ostwald fariĝis privata docento ĉe la kemia instituto.
De 1882 ĝis 1887 Ostwald estis profesoro pri kemio ĉe la riga politekniko (nuntempe Teknika Universitato de Rigo). 1883 kaj 1887 li entreprenis studvojaĝojn tra la germanlingva mezeŭropo. En 1884 unuafoje Svante Arrhenius kaj Wilhelm Ostwald renkontiĝis en Stokholmo kaj fondis ilian dumvivan amikecon.
De 1887 ĝis 1906 li estis profesoro ĉe la Universitato de Lepsiko kaj prelegis pri kemio kaj filozofio.
En 1898 estis inaŭgurita lia nova Instituto pri Fizika kaj Teoria Kemio.
Inter 1887 kaj 1906 laboris ĉe Wilhelm Ostwald 352 sciencistoj el 30 nacioj. Li gvidis 148 doktoriĝojn kaj 10 habilitiĝojn. Interalie studis ĉe li: Georg Bredig (1868–1944), Theodor Paul (1862–1928), Paul Walden (1863–1957), Max Le Blanc (1865–1943), Arthur Amos Noyes (1866–1936), Theodore William Richards (1868–1928), Robert Luther (1868–1945), Werner von Bolton (1868–1912), Mordko Herschkowitsch (1868–1932), William Lash Miller (1866–1940), Alwin Mittasch (1869–1953), Fritz Pregl (1869–1930), Frederick George Donnan (1870–1956), Max Bodenstein (1871–1942), Eugene C. Sullivan (1872–1962), Carl Benedicks (1875–1958), Eberhard Brauer (1875–1958), Oscar Gros (1877–1947), Iwan Stepanowitsch Plotnikow (Johannes Plotnikow, 1878–1955), Niels Bjerrum (1879–1958), Hans Kühl (1879–1969), Herbert Freundlich (1880–1941), Alfred Genthe (1882–1943, Walther Nernst (1864–1941), Julius Eugen Wagner (1857–1924), James Walker (1863–1935).
En 1901 li aĉetis bienon kun somerdomo en Großbothen proksime de Lepsiko, poste nomita „Energie“ (energio). Samjare li faris siajn unuajn prelegojn pri naturfilozofio. Kadre de tio li ankaŭ komencis okupiĝi pri lingvistiko. La prelego estis translokigita al Auditorium maximum de la universitato pro la grandnombra aŭdantaro. En 1904 li estis invitita al Kongreso pri Scienco kaj Arto al St. Louis (Usono), sekcio filozofio.
Post unujara restado en Usono en 1905, kiel unua germana interŝanĝprofesoro (universitato Harvard, MIT, Universitato Kolumbio) Ostwald emeritiĝis anticipe en 1906. Jam en 1905 la konfliktoj de Ostwald kaj la filozofia fakultato de la lepsika universitato ege akriĝis.
Li ekloĝis en Grossbothen en „Landsitz Energie“ (Bieno Energio – hodiaŭ Wilhelm-Ostwald-Park), kiun li aĉetis en 1901. Tie li laboris ĝis sia morto kiel libera esploristo.
Wilhelm Ostwald mortis en 1932 en Leipzig-a malsanulejo kaj estis entombigita en Grossbothen en ŝtonminejo sur lia bieno. Ekde 1880 li edziĝis al Helene von Reyher (1854–1946), kun kiu li havis du filinojn kaj tri filojn, inter ili la kemiistoj Wilhelm Wolfgang Ostwald (1883–1943) kaj Walter Ostwald (1886–1958).
En 1888 li publikigis la ostwaldan leĝon pri malkoncentrigo de acidoj. Pri elektrolitoj kaj disocio tiutempe ne ekzistis klaraj imagoj. Ostwald komune kun Svanthe Arrhenius en Upsalo faris eksperimentojn, kaj ambaŭ kune ellaboris la teorion de disocio, inkluzivante ekkonojn de Jacobus Henricus van ’t Hoff pri osmoza premo.,
Samtempe Ostwald fondis la fizikan kemion kune kun Svante Arrhenius, Jacobus Henricus van't Hoff kaj Walther Nernst.
En 1897 li priskribis la ostwaldan maturigon, memstare okazanta koloidkemia maturiga procezo de dispersa materio. Tiuj ekkonoj havas praktikan signifon por la produktado de emulsioj kaj ungventoj.
Samjare li ankaŭ starigis la ostwaldan ŝtupregulon, validan por kemiaj reakcioj kaj fizikaj procezoj, aldone ofte validas la regulo de Ostwald-Volmer.
Ekde 1894 li esploris katalizajn procezojn kaj tiurilate prilaboris neorganikajn, organikajn kaj biokemiajn demandojn. Lia ekkono: „Katalizanto estas ĉiu substanco, kiu ŝanĝas la rapidecon de kemia reakcio, sen aperi en la finprodukto de ĝi“ aktualas ĝis hodiaŭ.[3]
Li ellaboris la Ostwald-procedon por produkti nitratan acidon per oksidigado de amonio. Ĝi estis industrie aplikata.
En 1909 Ostwald ricevis la nobel-premion pri kemio por liaj laboroj pri „Katalizo kaj la kondiĉoj de kemia ekvilibro kaj rapideco de kemiaj reakcioj“. Lian akiritan rajton, proponi kandidaton por nobel-premio, li jam en 1910 uzis, por proponi Albert Einstein, kiu ricevis la premion en 1921.[4]
Ostwald efike agadis kiel sciencorganizanto, speciale per lia multflanka agado, por establi la fizikan kemion kiel novan sciencan fakon kontraŭ multe da rezisto.
Lia lernolibro „Lehrbuch der allgemeinen Chemie“ („Lernolibro de ĝenerala kemio“ - 1-a parto 1885, 2-a parto 1887) estis tradukita en kelkajn lingvojn, kelkfoje eldonita, vaste uzita kaj internacie rekonita. Li abunde kreis pliajn lernolibrojn. (Vidu: Verkoj).
De 1894 ĝis 1898 Ostwald estis prezidanto de Deutsche Elektrochemische Gesellschaft (Germana Elektrokemia Societo), kunfondita de li en 1894 (hodiaŭ: Deutsche Bunsen-Gesellschaft für Physikalische Chemie - Germana Bunsen-Societo pri Fizika Kemio).
En lia prelego „La scienca elektrokemio de nuntempo kaj la teknika de estonto“ li propagandis la estontan uzadon de fuelpiloj [5] kaj en la kontribuo „La energifontoj de estonto“ la utiligadon de sunenergio.[6]
De 1906 ĝis 1916 Wilhelm Ostwald kunagadis en la internacia komisiono por fikso de atomopezo (hodiaŭ atomomaso).
Ekde 1912 Wilhelm Ostwald agadis kiel prezidanto de „Internationale Assoziation der chemischen Gesellschaften“ (Internacia asocio de kemiaj societoj), kiu okazigis inter 1911 kaj 1913 kelkajn internaciajn kunvenojn.
Al Ostwald oni atribuas la ekuzon ĉirkaŭ 1900 de la vorto molo, kiun li difinis kiel la molekula maso de substanco en gramoj. Kurioze, la disvolvo de tiu uzo estis farita por kontraŭi la atomteorion, kiun Ostwald oponis. Li estis unu el la lastaj sciencistoj kontraŭantaj ĝin, ĝis kiam la ekspliko fare de Albert Einstein de la broŭna movado fine konvinkis lin.
Aparte de lia scienca kariero en kemio, Ostwald interesiĝis pri multaj aliaj kampoj de scio. Lia verkaro, inklude de liaj filozofiaj verkoj, ampleksas pli ol kvardek mil paĝojn.
Ostwald ellaboris sian filozofion nome Energetiko kaj reage al la mekanike komprenita atomhipotezo kaj konklude el propraj esploroj kaj influita de filozofio de Ernst Mach kaj de la pozitivismo de Auguste Comte. Laŭ Energetiko ĉiu okazado estas ŝanĝo de energio. La plej grava konkludo de Ostwald estis: „Ne malŝparu energion, uzu ĝin!“
De 1901 ĝis 1921 Ostwald eldonis la "Analojn de naturfilozofio" ("Annalen der Naturphilosophie", volumoj 12f 1913/14 kaj 1914/17 sub la titolo "Annalen der Natur- und Kulturphilosophie"). La saksa sciencakademio planis projekton pri la ostwalda sciencfilozofio, finiĝinta en 2008.
Ostwald pli kaj pli intense okupiĝis pri teorio kaj historio de sciencoj kun aktualaj konkludoj ekzemple por moderna kleriga sistemo.[7]
Li esploris la evoluon de sciencoj kaj la rilatojn inter diversaj sciencaj fakoj kaj prezentis “piramidon de sciencoj”, kies bazo estas matematiko (logiko, aroteorio) sekvas supren fiziko, kemio, biologio, medicino, psikologio, sociologio, tekniko kaj plej supre la etiko kun la „energetika imperativo“. La filozofio staras super ĉio kaj unuigas ĉion.[8]
La Energetiko estis bazo de la naturscience klarigita mondkoncepto de Ostwald kongrua kun monismo. Laŭ peto de Ernst Haeckel (1834-1919) Ostwald fariĝis ties posteulo kiel prezidanto de Deutscher Monistenbund (Germana Monisma Asocio) de 1911 ĝis 1915. Ostwald postulis la forigon de ŝtata eklezio, rifuzis la intervenon de eklezio en la esplor- kaj instruliberon kaj kontraŭis la devigon al konfesia religiinstruado. La tri kongresoj de la asocio sub lia prezidanteco estis internaciaj aranĝoj. De 1911 ĝis 1915 li publikigis unue ĉiusemajne poste ĉiun duan semajnon monisman dimanĉan predikon kaj eldonis la gazeton “Das monistische Jahrhundert“ (La monisma jarcento).[9] [10]
Ostwald reeldonis gravajn verkojn de naturscienculoj per siaj „Klasikuloj de ekzaktaj sciencoj“, por certigi la publikan aliron. Li prezentis siajn ekkonojn pri rilato inter aĝo kaj produktiveco de scienculo kaj prezentis personectipologion de sciencistoj.
Li estis kunfondinto (kun Karl-Wilhelm Bührer kaj Adolf Saager) kaj unu el la direktoroj de la Instituto Die Brücke – Internationales Institut zur Organisation der geistigen Arbeit (La Ponto – Internacia Instituto por Organizado de la Mensa Laboro) en Munkeno, fondita en 1911 cele al katalogigo kaj organizado de la tuta konata scio. Por tio estis uzata la dekuman klasifikon, kreita de Melvil Dewey (1851–1931). Die Brücke propagandis la mondformaton por presaĵoj, la bazon por paperformato DIN 476, la unuecigon de mezurunuoj kaj masoj kaj la enkondukon de universala valuto surbaze de oro, kalendaran reformon kaj simpligon de germana ortografio.
Ostwald estis amatora pentristo, kreis siajn proprajn pigmentojn, publikigis en 1904 siajn Malerbriefe (Leteroj al pentristo) kaj ekde 1914 por Deutscher Werkbund (Germana Asocio de Metiistoj) faris kolorteoriajn studojn laŭ ordosciencaj, fizikaj, kemiaj, psikologiaj kaj fiziologiaj vidpunktoj, el kio estiĝis la teorio de koloroj de Ostwald.
Li multe eksperimentis kaj kreis la „Ostwaldscher Doppelkegel“ (Ostvalda Duobla Konuso) kun difino de la koloroj per nombro de plenkoloro kaj du literoj por aro da blanko kaj aro da nigro (kolornormigo).
Surbaze de tio li publikigis en 1916 Die Farbenfibel ("Aboco de koloroj"), kelkfoje reeldonita, kaj eldonis ekde 1921 la gazeton „Die Farbe“ (La koloro). En Großbothen li fondis la uzinon Energie-Werke GmbH, Abteilung Farbenlehre por produkti kaj vendi instruilojn kaj farbproduktojn (1920–1923).
Lia verko pri teorio de koloroj estis influita de Albert Henry Munsell, kaj siavice influis al Paul Klee kaj membroj de De Stijl, inklude de Piet Mondrian.
Ostwald regis la germanan, anglan, francan lingvojn[11] kaj kompreneble sed ne tre bone la rusan[12].
Problemojn de internacia komunikado li tre bone konis, ne laste pro lia internacia lernantaro kaj kolegaro. Paul Walden poste rememoris: „La laboratorion karakterizis plena internacieco; filoj de Ameriko kaj Japanio, de Malnov-Anglio kaj Francio, de Skandinavio kaj Ruslando, de Italio kaj de la Balkano… pace laboris unu apud la alia....“[13]
Sisteme Ostwald okupiĝis pri lingvistikaj demandoj kaj apogis la ideon de internacia lingvo ekde 1901[14].
En somera semestro Ostwald en siaj prelegoj pri naturfilozofio, menciante muzikan notacion kaj lingvon de kemiaj formuloj, parolis pri la „demando pri ĝenerala arta lingvo“ kiel „scienc-teknika tasko“, kies solvo alportos „al la laboranta homaro“ „neantaŭvideblan senŝarĝigon“ kaj atentigis pri la „Delegacio por alpreno de internacia helplingvo“, fondita sekve de la mondekspozicio en Parizo en 1900 fare de la francaj sciencistoj Louis Couturat (1868–1914) kaj Leopold Leau (1868–1943). [15]
Vigle interŝanĝante la pensojn kun Couturat[16], sed ankaŭ kun Wilhelm Förster (1832–1921), Adolf Schmidt (1860–1944), Ludwig Zamenhof (1859–1917) kaj aliaj[17] [18] Ostwald publike sin engaĝis por la celoj de la „Delegacio“, la ideo de neŭtrala mondhelplingvo por la scienco kiel mondvasta normo kaj ĝis 1907 por la internacia planlingvo Esperanto, ekzemple en 1903 en Munkeno antaŭ la Bayrischer Bezirksverein des Vereins Deutscher Ingenieure (Bavaria Distrikta Unuiĝo de Asocio de Germanaj Inĝenieroj), en 1904 ĉe lingvista konferenco en Bern[19], en 1906 en Romo dum la VI-a Internacia Kongreso pri Aplikata Kemio.[20]
Samjare li prelegis en Berlino antaŭ ĉirkaŭ 600 aŭdantoj pri "La internacia helplingvo kaj Esperanto"[21] en la aŭlo de la ĵus nove malfermita Komerca Altlernejo. Invitis lin la prezidanto de la Berlina Esperanto-Societo – la fama geofizikisto Adolf Schmidt. La aranĝon gvidis la astronomo Wilhelm Förster. Ĉeestis sciencaj kaj komercaj rondoj de Berlino. Ostwald argumentis kontraŭ Hermann Diels (1848–1922), la rektoro de la berlina universitato, kiu postulis la regon de la tri lingvoj angla, franca kaj germana por solvi problemojn de internacia komunikado kaj rifuzis artan lingvon. Ostwald elstarigis la avantaĝojn de arta lingvo, kiu estu neŭtra kaj internacia. Li klarigis: „…kaj tiel postulas la internacieco de la scienco nerezisteble la internaciecon de la lingvo“ kaj eksplikis, ke „la arta lingvo estas pli simpla kaj pli oportuna ol natura“. Li prezentis Esperanton kiel plej bonan ĝistiaman solvon kaj kontraŭe al Diels rigardis la lingvon ne kiel sanktaĵon, sed kiel rimedon ŝanĝeblan kaj plibonigeblan.[22]
En 1907 dum la 2-a Germana Esperanto-Kongreso en Dresdeno Ostwald paroladis pri „Der Kulturwert der Hilfssprache“ (La kultura valoro de la helplingvo).
Al la temo "La internacia helplingvo" Ostwald dediĉis 75-paĝan ĉapitron en sia kolekto de paroladoj kaj artikoloj „Die Forderung des Tages“ (La postulo de la tago).[23]
Internacia neŭtrala lingvo estis por Ostwald gravega. En letero de 1906 li skribis, ke li "forlasis la profesorecon kaj ĉiujn oficialajn taskojn" por povi dediĉi siajn tempon kaj energion "por la disvastigo de la ideo de internacia helplingvo"[24] Tiutempe li ankoraŭ favoris Esperanton. Dum sia restado en Usono kiel interŝanĝa profesoro en 1905 li plu varbis por Esperanto; sekve de lia agado fondiĝis diversaj Esperanto-kluboj (laŭ lia propra informo pli ol cent dum ses semajnoj)[25].
Ĝis 1907 pli ol 300 societoj kaj ĉirkaŭ 1000 sciencistoj aliĝis al la „Delegacio”, kiu nun petis la kunvenon de „Assoziation der Akademien“ (Asocio de Akademio) en Vieno, elekti internacian lingvon. Sed la asocio deklaris sin nekompetenta, pro kio estis fondita „Komitato de la Delegacio“, kunveninta en oktobro 1907 en Parizo sub prezido de Ostwald kaj interalia kunagado de la lingvistoj Jan Baudouin de Courtenay (1845–1929), Otto Jespersen (1860–1943) kaj Hugo Schuchardt (1842–1927). Post ekspertizo pri diversaj projektoj de mondhelplingvoj ĝi elektis Esperanton kun kelkaj ŝanĝoj laŭ la reformesperanto (Ido), prezentita al la komitato de Louis de Beaufront (1855–1935). Postaj esploroj montris Louis Couturat mem kiel Ido-aŭtoron.[26]
Ostwald nun troviĝis inter Couturat, kiu volis disvastigi Idon entute, kaj la Lingva Komitato kaj L. L. Zamenhof (1859–1917), kiuj rifuzis reformojn en Esperanto kaj defendis la neŝanĝeblon de la „Fundamento de Esperanto“.
Ostwald kritikis la diakritajn signojn de la Esperanto-alfabeto, kiujn li volis anstataŭigi, la akuzativon kaj la kongruon de adjektivo kaj substantivo en Esperanto, kiujn li volis forigi. Aliflanke li kritikis la „romanikan superecon“ en Ido. Li postulis bijekcion (neniuj homonimoj, neniuj sinonimoj), maksimuman internaciecon kaj fonetikan ortografion de la mondhelplingvo.[27] Ostwald precipe celis al lingvo por la scienco.
En perado inter la „Delegacio“ kaj la Esperanto-movado Ostwald ne sukcesis. Li en 1908 malaliĝis el la „Delegacio“. Malentuziasmigita de ambaŭ flankoj, li kelkan tempon tute retiriĝis el la afero, sed poste ĝis la vivofino li apogis la Ido-movadon, al kiu li donis parton de la mono gajnita el la Nobel-premio.[28]
En 1909 estis fondita la Ido-organizaĵo Uniono dil Amiki di la Linguo Internaciona (Asocio de la Amikoj de la Lingvo Internacia) kun Ostwald kiel Honora Prezidanto, Leopold von Pfaundler (1839–1920) kiel prezidanto de la Gvida Komitato kaj Otto Jespersen kiel prezidanto de la Ido-Akademio, en kiu Ostwald kunagadis. Samjare aperis la verko „Weltsprache und Wissenschaft“ (Mondlingvo kaj scienco) kun kontribuoj de Couturat, Jespersen, Richard Lorenz (1863–1929), Ostwald kaj Pfaundler.[29]
Ostwald subtenis la eldonon de la teknikaj Ido-vortaroj de Alfred Schlohmann (1878–1952)[30] kaj prezentis en la Zeitschrift für Physikalische Chemie Idon kaj ties utilon por la kemio kaj kemia nomenklaturo baze de ĝi. La nomenklaturon li ankaŭ publikigis en la Ido-gazeto „Progreso“, kiun li antaŭ jaroj iniciatis.[31]
En Progreso li propagandis en 1931 la helplingvon kaj Pan-Eŭropon kiel necesan por ekonomia kaj kultura progreso kaj fariĝis honorprezidanto de la nova Ido-Akademio sub prezido de Stefan Bakonyi (1892–1969).[32]
La kritiko de Ostwald kaj de aliaj pri Esperanto kaj la Esperanto-movado kontribuis al la evoluigo de Esperantologio en disputo kun Ido,[33] al la estiĝo de Akademio de Esperanto en 1908 kaj al fondo de Universala Esperanto-Asocio (UEA) samjare.
En 1915 Ostwald proponis Weltdeutsch, internacian lingvon surbaze de simplikigita germana; li nur skizis kelkajn ecojn de tia lingvo, ekzemple, ke oni skribu 'ts' anstataŭ 'z' aŭ ke oni havu nur unu difinitan artikolon. Supozeble li neniam ellaboris la projekton. Restis naciisma epizodo dum la Unua Mondmilito, al kiu li ne revenis.[34]
En la Arkivo de Berlin-Brandenburgia Akademio de la Sciencoj (BBAW) en Berlino, Jägerstraße 22, troviĝas en la stoko „Postlasaĵo W. Ostwald“ (NL W Ostwald) 24 bretaraj metroj da aktoj. En 9 trovlibroj ili estas listigitaj. Troveblas en la aktoj: personaj dokumentoj, manuskriptoj, labormaterialoj, dokumentoj pri politika agado, negocaj dokumentoj, korespondaĵoj, dokumentoj pri kunagado de Ostwald en diversaj organizaĵoj, kolekto da fotoj, notoj de Grete Ostwald pri Wilhelm Ostwald, kolekto da presaĵoj kaj la partaj postlasaĵoj: Grete Ostwald, Eugen Ristenpart, Gerhard Streller, Paul Krais kaj Hans Hinterreiter.[35] [36]
En 8 kopilibroj kun po 500 paĝoj estas konservataj kopioj de Ostwaldaj leteroj el la jaroj 1890–1913. La scienca asistanto en Wilhelm-Ostwald-Arkivo Hans-Günther Körber en 1969 taksis la tutan stokon da leteroj kaj leterkopioj je 60 000 kaj la nombron da korespondpartneroj je 5500.[37]
Sur ĉiu dokumento troviĝas apud la aktuala registrosigno (NL W. Ostwald) la stampo de la Wilhelm-Ostwald-Arkivo (WOA) en Großbothen kun la malnova registrosigno. La dokumentaro venis ekde 1966 ĝis 1980 al Berlino.
La Landsitz Energie (Bieno Energio), kie Ostwald loĝis en Großbothen, hodiaŭ Wilhelm-Ostwald-Park (Wilhelm-Ostwald-Parko) kun kunvenejo kaj muzeo estas ekde 2009 posedaĵo de la komunutila Gerda und Klaus Tschira-Stifung (fondumo). Tie estas prizorgata la scienca biblioteko de Wilhelm Ostwald (ĉirkaŭ 14 000 titoloj en 22 000 volumoj, 10 000 specialaj presaĵoj, inter ili 1 300 disertacioj), ties laboruzaĵoj (historia laboratoria disponaĵaro, pejzaĝpentraĵoj, Ostwalda Duobla Konuso, 3 000 kolorteoriaj studfolioj por praktika kontrolo de lia kolorteorio kaj aliaj).
En 1953 la familio de Ostwald donacis la tutan postlasaĵon al GDR. Postkiam rifuzis la Universitato Lepsiko estiĝi fidkomisiito, la Akademio de Sciencoj de GDR (AdW) instalis WOA-n kaj esplorejon. Administranto de la postlasaĵo fariĝis la Farbforschungsinstitut (Koloresplorinstituto), apartenanta al la Physikalisch-technisches Institut (Fizike-teknika Instituto de AdW). Tereno kaj konstruaĵoj estis transdonitaj en 1968 al la „Labor Farbrezeptierung“ (Laboratorio Farbreceptfarado) ĉe la Institut Farben und Lacke Magdeburg (Instituto Farboj kaj Lakoj Magdeburgo), do al la industrio.
La WOA, fondita de Grete Ostwald (1882–1960) en 1936, estis aligita en 1960 al la Centra Arkivo de AdW kiel ekstera institucio. Wilhelm-Ostwald-Gedenkstätte (memorejo) estis instalita en 1974, prizorgita ekde 1984 de la Institut für Biotechnologie (Instituto pri Bioteknologio de AdW). La 1-an de januaro 1988 la VEB Chemieanlagenbau (VEB Konstrufabriko de kemiaj instalaĵoj) transprenis la terenon.[38]
En 1994 la saksa ŝtato transprenis la terenon kaj la konstruaĵojn kun retroaktiva efiko ekde 1990. Por la muzeo kaj arkivo nun estis respondeca la Ministerio pri Scienco kaj Arto. Financajn rimedojn disponigis la ŝtata entrepreno Sächsisches Immobilien- und Baumanagement (SIB).[39]
La komunutila unuiĝo „Freunde und Förderer der Wilhelm-Ostwald-Gedenkstätte“ (Amikoj kaj Subtenantoj de Wilhelm-Ostwald-Memorejo), alinomigita en 1995 al Wilhelm-Ostwald-Gesellschaft en Großbothen r. A. (Wilhelm-Ostwald-Societo – WOG) prizorgis ekde la fondo en 1990 pri konservado, flegado kaj uzado de la postlasaĵo de Ostwald en Großbothen. Grandajn meritojn pri tio akiris la idoj de Ostwald, kiuj tenis loĝrajton, speciale la filino de Ostwald Grete, la filo Carl-Otto, la nepino Margarete (Gretel) Brauer (1918–2008), ŝia filino Anna-Elisabeth Brauer kaj la edzo de Anna-Elisabeth Karl Hansel (1942–2006). Li prizorgis kiel iniciatinto kaj afergvidanto de WOG pri konservado kaj renovigo de la bieno kaj antaŭenigis kiel redaktoro kaj eldonanto de la serio Mitteilungen der Wilhelm-Ostwald-Gesellschaft (Sciigoj de WOG) de 1996 ĝis 2006 la esploradon kaj publikigadon de la scienca postlasaĵo de Ostwald.[40] Li krome agadis por la daŭrigo de la serio da aranĝoj Großbothener Gespräche (Großbothenaj Interparoladoj).
1953
Festo kaj omaĝo pri Wilhelm Ostwald okaze de lia 100-a naskiĝdatreveno en Großbothen kaj en la Fizike-Kemia Instituto (PCI) de la Universitato Lepsiko.
Malfermo: Institutdirektoro Herbert Staude, Festprelego: Rudolph Zaunick (Halle).
1978
Festkolokvo de Sekcio Kemio kaj de Chemische Gesellschaft der DDR (Kemia Societo de GDR) okaze de la 125-a naskiĝdatreveno de Ostwald la 12-an kaj 13-an de septembro en PCI.
Prelegantoj: G. K. Boreskov (Nowosibirsko), I. Haber (Krakovo), K. Schwabe (Meinsberg), H. Gerischer (Berlino-Dahlem), G. Kelbg (Rostock), I. Stradins (Rigo), L. Rathmann (Lepsiko).
1982
27-a Berlina Scienchistoria Kolokvo okaze de la 50-a mortotago de Wilhelm Ostwald la 6-an de aprilo 1982 pri la temo: Problemoj de scienca komunikado dum la transiro de 19-a al la 20-a jarcento.
Prelegoj: Hubert Laitko (AdW de GDR, Instituto pri Teorio, Historio kaj Organizado de la Scienco, Berlino): Problemoj de scienca komunikado dum jarcenta transiro. / Luboš Novy (AdW de ČSSR, Instituto pri Ĉeĥoslovaka kaj Monda Historio, Prago): Pri kelkaj konceptaj problemoj de analizo de evoluo de scienca komunikado. / Regina Zott (AdW de GDR, Instituto pri Teorio, Historio kaj Organizado de la Scienco, Berlino): Wilhelm Ostwald – teoriulo kaj praktikulo de scienca komunikado. / Wolfgang Liebscher (AdW de GDR, Centra Instituto pri Organika Kemio, Berlino): La nomenklaturo de kemiaj elementoj kaj kombinaĵoj kaj ilia signifo por la scienca komunikado. / Wolfgang Göbel (AdW de GDR, Instituto pri Teknologio de Tekstilfibroj, Dresdeno): August Kekulé kiel scienca komunikanto: La internacia Kongreso de Kemiistoj en Karlsruhe 1860 – elirpunkto de la triumfiro de valenta teorio. / Uwe Niedersen (Humboldt-Universitato en Berlino): Ostwald kaj la estiĝo kaj la komunikado de la ideo de tempa direkteco de natura okazado. / Gretel Brauer (Ostwald-Memorejo Großbothen, nepino de Ostwald): Kelkaj rimarkoj pri la rilato de diverseco de interesoj kaj scienca produktiveco de W. Ostwald.
Hubert Laitko und Regina Zott: Probleme der wissenschaftlichen Kommunikation um die Wende vom 19./20. Jahrhundert. Beiträge des 27. Berliner Wissenschaftshistorischen Kolloquiums aus Anlass des 50. Todestages von Wilhelm Ostwald – 6.4.1982, Berlin. Akademie der Wissenschaften der DDR. Institut für Theorie, Geschichte und Organisation der Wissenschaft, Berliner Wissenschaftshistorische Kolloquien VI, Heft 28, Berlin 1982, presita kiel manuskripto.
1996
Interlingvistika kolokvo pri Wilhelm Ostwald de Gesellschaft für Interlinguistik, Wilhelm-Ostwald-Gesellschaft zu Großbothen kaj Esperanto-Ligo Berlin kun Ostwald-ekspozicio de la Arkivo de la Berlin-Brandenburgia Akademio de Sciencoj en novembro 1996 en la Ekonomika Fakultato de Humboldt-Universität zu Berlin.
Okazo estis la prelego de Ostwald „La internacia helplingvo kaj Esperanto“, farita en 1906 en la en sama konstruaĵo Spandauer Straße 1 malfermita Komerca Altlernejo Berlino.
Prelegoj: Bengt-Arne Wickström (Humboldt-Universitato): Malferma parolado / Ralf Dyck (Oberstufenzentrum für Farbtechnik und Raumgestaltung Berlin-Neukölln): Wilhelm Ostwald – lia vivo kaj liaj sciencaj laborrezultoj. / Detlev Blanke (Gesellschaft für Interlinguistik): Wilhelm Ostwald, Ido kaj la interlingvistiko. / Fritz Wollenberg (Esperanto-Ligo Berlin): La korespondaĵoj de Wilhelm Ostwald pri interlingvistikaj problemoj. / Wolfgang Liebscher (Gesellschaft Deutscher Chemiker): Nomenklaturo kaj terminologio de kemio laŭ vidpunkto de la agado de Wilhelm Ostwald..[46] [47][48]
1998
Festkolokvo pro la 100-jariĝa jubileo de inaŭguro de la PCI ĉe la Universitato Lepsiko la 9-an ĝis la 11-an de januaro.
Prelegantoj: R. Szargan, H. C. Papp, H. Baumgärtel, K. Krause, G. Ertl, M. Winnewisser, J. Schwuger, W. Fratzscher, W. Lorenz/A. Meisel/K. Quitzsch, Habilitiĝantoj: K. Möhle/K.-H. Hallmeier/G. Wittstock, Großbothen: R. Schmidt, M. Brauer, W. Höflechner.
2004
Wilhelm-Ostwald-Simpozio de BBAW kaj de la Saksa Akademio de Sciencoj en Lepsiko, subtenita de la Estonia Akademio de Sciencoj kaj de la Latvia Akademio de Sciencoj de la 26-a ĝis la 27-a de novembro 2004 en Berlino pri interfakaj kaj internaciaj aspektoj ĉe Ostwald.
Gvidado: Eberhard Knobloch, Berlino kaj Wolfgang Fratzscher, Halle. Prelegoj: Ortrun Riha, Lepsiko: Infano de lia tempo: Ostwald el scienchistoria perspektivo / Erki Tammiksaar, Tartu: Wilhelm Ostwald kaj Tartu / Klaus Mainzer, Augsburg: Katalizo kaj energio – La naturfilozofio de Wilhelm Ostwald hieraŭ kaj hodiaŭ / Wolfgang Fratzscher, Halle: Teknika energetiko kaj ĝenerala energetiko / Jan Koenderink, Utreĥto: Ostwald and the Theory of Colors / Frank-Michael Matysik, Lepsiko: Fizika kemio kaj elektrokemio: Mejloŝtonoj kaj fokusoj de Ostwald / Regina Zott, Berlino: Mastrumado de la menso – Wilhelm Ostwald pri lernado, studado kaj reformado.[49]
|
Trovu « Wilhelm Ostwald » inter la Vizaĝoj de homoj rilataj al la ideo «Internacia Lingvo» |
| ||||||||||||
