Heliantheini er ein av to biologiske tribusar (stammar) som utgjer underfamilien Lesbiinae i kolibrifamilien Trochilidae. Den andre stammen i underfamilien er Lesbiini («koketter»).
Det uformelle engelske namnet brilliants er foreslått for denne gruppa, her omsett til «briljantar».
Den største slekta i stammen er Lophornis som òg er koketter etter fellesnemninga i dei norske artsnamna. Per 2023 samlar denne stammen totalt 57 artar fordelte på 13 slekter.[1][2]
Leveområdet er generelt avgrensa til Sør-Amerika for dei 57 artane med unnatak av blåsmykkebriljant (Heliodoxa jacula) som lever frå Costa Rica til Ecuador.[2]
Fylogeni
Ein molekylær fylogenetisk studie av kolibriane publisert i 2007 fann at artane dannar ni store kladar.[3] Då Edward Dickinson og James Van Remsen, Jr. oppdaterte Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World for den 4. utgåva i 2013, baserte dei klassifiseringa si på desse resultata og plasserte to av dei ni kladane i underfamilien Lesbiinae. Kladane vart plasserte i separate stammar som dei kalla Lesbiini («koketter») og Heliantheini («briljantar»).[4]
Molekylær fylogenetiske studiar av Jimmy McGuire og medarbeidarar publiserte mellom 2007 og 2014 bestemde forholdet mellom hovudgruppene av kolibriar.[1][3][5] Dei latinske namna i kladogrammet nedanfor er dei som vart foreslått av Dickinson og Remsen i 2013.[4]
Kladogram for kolibrifamilien:
|
Inndelinga i kladogrammet er etter McGuire et al, 2014.[1]
Namna på biologiske tribus (stammar) «bikolibriar», «smaragdar», «fjelljuvelar» osb. er omsett frå engelsk (Topazes, Hermits, Mangoes, Brilliants, Coquettes, Mountain Gems, Bees, Emeralds), og er brukte av mellom anna Licona-Vera and Ornelas, 2017.[6]
|
Artsliste
Stamme Heliantheini, «briljantar», i rekkjefølgje etter IOC World Bird List V13.1, 2023,
[2] med norske artsnamn etter Norske navn på verdens fugler.[7] Utval av slekter, samt IUCN raudlistekategori er etter HBW and BirdLife Taxonomic Checklist.[8]
Slekt Haplophaedia
- Koparhovuddunfot, Haplophaedia aureliae, Greenish puffleg, (Bourcier & Mulsant, 1846), (LC)
- Quechuadunfot, Haplophaedia assimilis, Buff-thighed puffleg, (Elliot, DG, 1876), (LC)
- Sørgjedunfot, Haplophaedia lugens, Hoary puffleg, (Gould, 1852), (NT)
Slekt Eriocnemis
- Svartbrystdunfot, Eriocnemis nigrivestis, Black-breasted puffleg, (Bourcier & Mulsant, 1852), (EN)
- Juveldunfot, Eriocnemis isabellae, Gorgeted puffleg, Cortés-Diago, Ortega, Mazariegos-Hurtado & Weller, 2007, (CR)
- Purpurstrupedunfot, Eriocnemis vestita, Glowing puffleg, (Lesson, RP, 1839), (LC)
- Svartbuksedunfot, Eriocnemis derbyi, Black-thighed puffleg, (Delattre & Bourcier, 1846), (NT)
- Turkisstrupedunfot, Eriocnemis godini, Turquoise-throated puffleg, (Bourcier, 1851), (CR (PE))
- Koparbukdunfot, Eriocnemis cupreoventris, Coppery-bellied puffleg, (Fraser, 1840), (NT)
- Langhaledunfot, Eriocnemis luciani, Sapphire-vented puffleg, (Bourcier, 1847), (LC)
- Gullbrystdunfot, Eriocnemis mosquera, Golden-breasted puffleg, (Delattre & Bourcier, 1846), (LC)
- Blåpannedunfot, Eriocnemis glaucopoides, Blue-capped puffleg, (d'Orbigny & Lafresnaye, 1838), (LC)
- Regnbogedunfot, Eriocnemis mirabilis, Colorful puffleg, Meyer de Schauensee, 1967, (EN)
- Kvitbrystdunfot, Eriocnemis aline, Emerald-bellied puffleg, (Bourcier, 1843), (LC)
Slekt Loddigesia
- Paradiskolibri, Loddigesia mirabilis, Marvelous spatuletail, (Bourcier, 1847), (EN)
Slekt Aglaeactis, «solkolibriar»
- Koparsolkolibri, Aglaeactis cupripennis, Shining sunbeam, (Bourcier, 1843), (LC)
- Paljettsolkolibri, Aglaeactis castelnaudii, White-tufted sunbeam, (Bourcier & Mulsant, 1848), (NT)
- Spraglesolkolibri, Aglaeactis aliciae, Purple-backed sunbeam, Salvin, 1896, (VU)
- Svartsolkolibri, Aglaeactis pamela, Black-hooded sunbeam, (d'Orbigny, 1838), (LC)
Slekt Coeligena, «inkaer»
- Bronseinka, Coeligena coeligena, Bronzy inca, (Lesson, RP, 1833), (LC)
- Bruninka, Coeligena wilsoni, Brown inca, (Delattre & Bourcier, 1846), (LC)
- Svartinka, Coeligena prunellei, Black inca, (Bourcier, 1843), (VU)
- manglar norsk namn, Coeligena conradii, Green inca, (Bourcier, 1847), (LC)
- Kvitbrystinka, Coeligena torquata, Collared inca, (Boissonneau, 1840), (LC)
- manglar norsk namn, Coeligena inca, Gould's inca, (Gould, 1852), (LC)
- Fiolettstrupeinka, Coeligena violifer, Violet-throated starfrontlet, (Gould, 1846), (LC)
- Regnbogeinka, Coeligena iris, Rainbow starfrontlet, (Gould, 1853), (LC)
- Kvithaleinka, Coeligena phalerata, White-tailed starfrontlet, (Bangs, 1898), (NT)
- Oreadeinka, Coeligena orina, Dusky starfrontlet, Wetmore, 1953, (EN)
- Opalvenginka, Coeligena lutetiae, Buff-winged starfrontlet, (Delattre & Bourcier, 1846), (LC)
- manglar norsk namn, Coeligena consita, Perija starfrontlet, Wetmore & Phelps, WH Jr, 1952, (EN)
- Gyllenbukinka, Coeligena bonapartei, Golden-bellied starfrontlet, (Boissonneau, 1840), (LC)
- manglar norsk namn, Coeligena eos, Golden-tailed starfrontlet, (Gould, 1848), (LC)
- Rosenbukinka, Coeligena helianthea, Blue-throated starfrontlet, (Lesson, RP, 1839), (LC)
Slekt Lafresnaya
- Fløyelsbrystkolibri, Lafresnaya lafresnayi, Mountain velvetbreast, (Boissonneau, 1840), (LC)
Slekt Ensifera
- Sverdkolibri, Ensifera ensifera, Sword-billed hummingbird, (Boissonneau, 1840), (LC)
Slekt Pterophanes
- Safirvengkolibri, Pterophanes cyanopterus, Great sapphirewing, (Fraser, 1840), (LC)
Slekt Boissonneaua
- Okerhalekolibri, Boissonneaua flavescens, Buff-tailed coronet, (Loddiges, 1832), (LC)
- Kastanjebrystkolibri, Boissonneaua matthewsii, Chestnut-breasted coronet, (Bourcier, 1847), (LC)
- Perlemorkolibri, Boissonneaua jardini, Velvet-purple coronet, (Bourcier, 1851), (LC)
Slekt Ocreatus, «vimpelstjertar»
- Vimpelkolibri, Ocreatus underwoodii, White-booted racket-tail, (Lesson, RP, 1832), (LC)
- Peruvimpelstjert, Ocreatus peruanus, Peruvian racket-tail, (Gould, 1849)
- Inkavimpelstjert, Ocreatus addae, Rufous-booted racket-tail, (Bourcier, 1846), ()
Slekt Urochroa
- Rustskjeggbergstjerne, Urochroa bougueri, Rufous-gaped hillstar, (Bourcier, 1851), (LC)
- Kvithalebergstjerne, Urochroa leucura, Green-backed hillstar, Lawrence, 1864, (LC)
Slekt Urosticte
- Purpursmekkekolibri, Urosticte benjamini, Purple-bibbed whitetip, (Bourcier, 1851), (LC)
- Rustgumpkolibri, Urosticte ruficrissa, Rufous-vented whitetip, Lawrence, 1864, (LC)
Slekt Heliodoxa
- Fløyelsbriljant, Heliodoxa xanthogonys, Velvet-browed brilliant, Salvin & Godman, 1882, (LC)
- Rosenstrupebriljant, Heliodoxa gularis, Pink-throated brilliant, (Gould, 1860), (LC)
- Perubriljant, Heliodoxa branickii, Rufous-webbed brilliant, (Taczanowski, 1874), (LC)
- Svartstrupebriljant, Heliodoxa schreibersii, Black-throated brilliant, (Bourcier, 1847), (LC)
- Raudbrystbriljant, Heliodoxa aurescens, Gould's jewelfront, (Gould, 1846), (LC)
- Brunbrystbriljant, Heliodoxa rubinoides, Fawn-breasted brilliant, (Bourcier & Mulsant, 1846), (LC)
- Blåsmykkebriljant, Heliodoxa jacula, Green-crowned brilliant, Gould, 1850, (LC)
- Gaffelbriljant, Heliodoxa imperatrix, Empress brilliant, (Gould, 1856), (LC)
- Blåpannebriljant, Heliodoxa leadbeateri, Violet-fronted brilliant, (Bourcier, 1843), (LC)
- Rubinkolibri, Heliodoxa rubricauda, Brazilian ruby, (Boddaert, 1783), (LC)