.jpg) Aleksander Zarzycki | |
| Data i miejsce urodzenia |
26 lutego 1834 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
1 listopada 1895 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Powiązania |
Instytut Muzyczny w Warszawie, Warszawskie Towarzystwo Muzyczne |
Aleksander Zarzycki (ur. 26 lutego 1834 we Lwowie, zm. 1 listopada 1895 w Warszawie)[1][2] – polski pianista, kompozytor, dyrygent i pedagog.
Ukończył Gimnazjum w Samborze. Naukę gry na fortepianie rozpoczął we Lwowie, był uczniem m.in. Josepha Kesslera. Od ok. 1851 przez kilkanaście lat bywał w Miłosławiu w pow. wrzesińskim, w majątku hr. Seweryna Mielżyńskiego, którego dom był ważnym ośrodkiem życia artystycznego w Wielkopolsce. Zarzycki zawarł tam znajomość m.in. z Teofilem Lenartowiczem, Władysławem Syrokomlą, Józefem Ignacym Kraszewskim[1].
Prawdopodobnie ok. 1856 studiował grę fortepianową u Rudolfa Violego (ucznia Ferenca Liszta) w Berlinie. W 1856 koncertował z Nikodemem Biernackim w Krakowie i w Jassach w Rumunii, a na początku 1857 w Trzemesznie, Poznaniu, Śremie i Szamotułach. Od połowy 1857 studiował prywatnie kompozycję pod kierunkiem Napoléon-Henri Rebera w Paryżu i pozostał tam przez blisko 4 lata. Studia pianistyczne i kompozytorskie uzupełniał ok. 1860 u Carla Reineckego w konserwatorium w Lipsku[1][2].
30 marca 1860 debiutował w Paryżu w Sali Herza, w repertuarze chopinowskim oraz własnym. Zagrał wtedy po raz pierwszy swój Koncert fortepianowy As-dur i Grande polonaise z orkiestrą Théâtre Italien de Paris. W latach 1862–1868 koncertował m.in. w Koblencji, Wiesbaden, Dreźnie, Lipsku, Bonn, Kolonii, Wrocławiu, Poznaniu, Londynie i Wiedniu. Powracał też do Paryża, zwłaszcza w 1874, kiedy jego utwory grano w ramach Concerts Colonne. Były to najlepsze lata kariery pianistycznej Zarzyckiego. Na przełomie 1865 i 1866 zamieszkał na stałe w Warszawie, gdzie obok występów dawał także lekcje muzyki i kompozycji[1][2].
Był współzałożycielem i pierwszym dyrektorem artystycznym Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego (1871–1875). W latach 1879–1892 dyrygował chórem i orkiestrą katedry św. Jana w Warszawie[1][2]. Po śmierci Apolinarego Kątskiego w 1879 został powołany na dyrektora warszawskiego Instytutu Muzycznego, które to stanowisko piastował przez 9 lat[3]. Pozyskał dla uczelni jako wykładowców Ignacego Jana Paderewskiego i Stanisława Barcewicza. Sam prowadził „ćwiczenia zbiorowe muzyki”, szkolną orkiestrę i krótko klasę wyższą fortepianu[4][2]. Wobec restrykcyjnych działań władz rosyjskich zmierzających do rusyfikacji uczelni, w 1888 ustąpił ze stanowiska. Mimo poważnej choroby poświęcił się komponowaniu, nadal też koncertował, często przeznaczając dochód na cele dobroczynne[2][4]. Ostatni koncert dał w sali Ratusza w Warszawie w marcu 1895. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Pod katakumbami-1-71/72)[4][5].
Jako kompozytor Zarzycki nie wniósł trwałych wartości do muzyki polskiej[4]. Jego artystycznie nierówne kompozycje budziły sprzeczne opinie krytyków[4]. W utworach instrumentalnych, będących w większości miniaturami w stylu salonowym, łatwo zauważyć wpływy Chopina, zwłaszcza w sposobie wykorzystania harmonii i faktury[2]. Jego pieśni, stanowiące najbardziej wartościową część spuścizny, naśladują styl moniuszkowski, głównie w śpiewnikach op. 13 i op. 14, wzorowanych na Śpiewnikach domowych Moniuszki[2][4].
(na podstawie materiałów źródłowych[2][3][4])
