Państwo | |
---|---|
Skrót |
.N |
Przewodniczący | |
Data założenia |
31 maja 2015 |
Adres siedziby |
ul. Nowogrodzka 12 lok. 4, 00-511 Warszawa |
Ideologia polityczna | |
Poglądy gospodarcze | |
Liczba członków |
1246 (25 listopada 2022)[1] |
Członkostwo międzynarodowe |
|
Młodzieżówka |
Młodzi Nowocześni |
Barwy | |
Obecni posłowie |
10/460
|
Obecni senatorowie |
0/100
|
Obecni eurodeputowani |
0/53
|
Obecni radni wojewódzcy |
6/552
|
Strona internetowa |
Polska
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Polski Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
|
Nowoczesna (zapis stylizowany: .Nowoczesna, .N) – polska partia polityczna o charakterze centrowym i liberalnym[2], powołana w 2015 przez Ryszarda Petru. Międzynarodowo od czerwca 2016 należy do Partii Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (ALDE)[3]. Od 2023 współtworzy trzeci rząd Donalda Tuska. Do 25 listopada 2017 pełna nazwa partii brzmiała „Nowoczesna Ryszarda Petru”.
Powstanie stowarzyszenia o nazwie NowoczesnaPL ogłosił w kwietniu 2015 Ryszard Petru, ówczesny przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich[4]. 31 maja 2015 w Warszawie na Torwarze odbyła się konwencja założycielska[5], na której według informacji organizatorów zebrało się około 6 tysięcy osób[4]. Przewodniczący przedstawił wówczas założenia programowe stowarzyszenia, deklarując jednocześnie możliwość wystawienia kandydatów w zbliżających się wyborach parlamentarnych. Przemawiali także m.in. Wadim Tyszkiewicz – prezydent Nowej Soli, Rafał Brzoska – założyciel InPostu, Adam Kądziela – przewodniczący Forum Młodych Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Karolina Wigura – szefowa działu politycznego „Kultury Liberalnej” czy Joanna Scheuring-Wielgus – radna Torunia i działaczka społeczna[4][6].
W związku z kontrowersjami związanymi z nazwą stowarzyszenia (jako podobną do Fundacji Nowoczesna Polska Jarosława Lipszyca)[7], a także trudnością z rejestracją stowarzyszenia w Warszawie[8], zdecydowano się na zmianę nazwy na „Nowoczesna”. Fundację Nowoczesna RP[9] oraz stowarzyszenie Nowoczesna (2 lipca)[10][11] zarejestrowano w Rzeszowie. Partię zarejestrowano 25 sierpnia pod pełną nazwą „Nowoczesna Ryszarda Petru”[12].
Z ugrupowaniem związali się m.in. Wadim Tyszkiewicz[13][14] (który został wiceprezesem stowarzyszenia), Paweł Rabiej[15] czy Jerzy Meysztowicz[16]. Do Nowoczesnej przystąpili w 85% (według ugrupowania) osoby nie należące wcześniej do partii politycznych, a spośród innych osób głównie byli działacze Unii Wolności, Platformy Obywatelskiej oraz Partii Demokratycznej.
28 sierpnia partia zaprezentowała liderów swoich list wyborczych[12], którymi zostali m.in. Ryszard Petru, Jerzy Meysztowicz, Joanna Scheuring-Wielgus i Krzysztof Mieszkowski. W jesiennych wyborach parlamentarnych zarejestrowała listy do Sejmu we wszystkich okręgach[17]. W 16 ze 100 okręgów zarejestrowała kandydatów do Senatu[18]. 19 września odbył się kongres programowy ugrupowania[19]. Partia zdobyła 7,6% głosów[20] i wprowadziła do Sejmu 28 posłów[21]. Wszyscy uzyskali mandaty poselskie po raz pierwszy[22]. W Senacie Nowoczesna nie uzyskała mandatów.
Wicemarszałkiem Sejmu z ramienia Nowoczesnej została Barbara Dolniak. W grudniu 2015 do klubu poselskiego Nowoczesnej dołączył Paweł Kobyliński, dotychczasowy poseł klubu Kukiz’15[23]. 23 marca 2016 wiceprzewodniczącymi partii zostali Katarzyna Lubnauer, Jerzy Meysztowicz i Joanna Schmidt[24]. W następnym miesiącu powstał klub Nowoczesnej w radzie Wrocławia (utworzony przez byłych radnych PO), który znalazł się w koalicji współrządzącej miastem (wraz z radnymi związanymi z Rafałem Dutkiewiczem i PO – która po kilku miesiącach opuściła koalicję)[25]. W następnym miesiącu Nowoczesna przystąpiła do koalicji Wolność Równość Demokracja, powołanej pod patronatem Komitetu Obrony Demokracji (będąc w niej najsilniejszym podmiotem politycznym)[26]. W tym samym roku (w czerwcu i w listopadzie) do klubu poselskiego Nowoczesnej przeszli dwaj posłowie PO[27][28].
22 września 2016 Sąd Najwyższy oddalił skargę partii i podtrzymał decyzję Państwowej Komisji Wyborczej o odrzuceniu sprawozdania finansowego z wyborów w 2015 w wyniku niezgodnego z prawem przelania 2 mln złotych z konta partii na konto komitetu wyborczego[29]. Nowoczesna straciła na rzecz Skarbu Państwa zakwestionowaną przez PKW kwotę, a także 75% (4,65 mln zł) rocznej subwencji na działalność partii politycznych i 75% dotacji podmiotowej, którą miała otrzymać w związku ze zdobytymi mandatami poselskimi[30]. Odpowiedzialny za błędny przelew Michał Pihowicz zrezygnował z funkcji skarbnika partii[29][31].
W kwietniu 2017 Nowoczesną opuściło czworo posłów, którzy przeszli do klubu parlamentarnego PO[32]. W tym samym miesiącu Ryszard Petru ustąpił z funkcji przewodniczącego klubu poselskiego, a zastąpiła go Katarzyna Lubnauer[33]. W październiku tego samego roku z Nowoczesnej odszedł konserwatywny poseł Zbigniew Gryglas, ze względu na różnice m.in. w kwestiach światopoglądowych[34] (w listopadzie współtworzył on partię Porozumienie, zostając jej wiceprezesem[35]).
25 listopada 2017 odbyła się konwencja wyborcza partii, na której ponad 300 delegatów dokonało wyboru nowych władz ugrupowania partii, sądu koleżeńskiego oraz komisji rewizyjnej. Zmieniono także pełną nazwę partii z „Nowoczesna Ryszarda Petru” na „Nowoczesna”. Nową przewodniczącą partii została Katarzyna Lubnauer, która wygrała w głosowaniu z dotychczasowym szefem Ryszardem Petru 149:140 (wcześniej poparcia udzielili jej Kamila Gasiuk-Pihowicz, Paweł Pudłowski i Piotr Misiło, którzy początkowo także zgłosili zamiar kandydowania)[36].
16 grudnia 2017 partia wybrała nowy, poszerzony zarząd[37], a także powołała radę polityczną, na czele której stanął Paweł Rabiej. 3 stycznia 2018 na wiceprzewodniczących partii wybrani zostali Kamila Gasiuk-Pihowicz, Tadeusz Grabarek, Jerzy Meysztowicz (ponownie) i Witold Zembaczyński[38], zaś sześć dni później Kamila Gasiuk-Pihowicz zastąpiła Katarzynę Lubnauer na stanowisku przewodniczącego klubu poselskiego Nowoczesnej[39].
11 stycznia troje posłów – Krzysztof Mieszkowski, Joanna Scheuring-Wielgus i Joanna Schmidt – zawiesiło członkostwo w klubie, w proteście wobec opuszczenia przez 10 posłów Nowoczesnej głosowania nad skierowaniem do prac w komisji obywatelskiego projektu dotyczącego zmian w prawie dotyczącym aborcji[40] (odwiesili je 1 lutego). Jeden z tych posłów – Adam Cyrański – tego samego dnia wystąpił z partii[41]. 24 lutego tego samego roku z partii odszedł kierujący dotychczas jej młodzieżówką Adam Kądziela[42].
7 marca 2018 Nowoczesna podpisała porozumienie o wspólnym starcie do sejmików województw w wyborach samorządowych w tym samym roku z Platformą Obywatelską (wcześniej obie partie przedstawiły wspólny manifest)[43]. Przyjęło ono potem nazwę „Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska”.
9 maja tego samego roku Joanna Scheuring-Wielgus i Joanna Schmidt wystąpiły z partii[44]. Dwa dni później Nowoczesną opuścił jej założyciel Ryszard Petru[45]. Cała trójka założyła następnie koło poselskie Liberalno-Społeczni oraz przystąpiła do tworzenia partii, która powstała w listopadzie i przyjęła nazwę Teraz! (rozwiązała się jeszcze przed końcem kadencji parlamentu, w 2019).
W przeprowadzonych 21 października wyborach samorządowych Nowoczesna startowała wspólnie z PO w ramach Koalicji Obywatelskiej na terenie całego kraju, nie powołując własnego komitetu; jej kandydaci startowali ponadto pod szyldami lokalnych komitetów. Czworo członków Nowoczesnej kandydowało na prezydentów miast – w Siedlcach, Lubinie, Zamościu i Nowej Soli (w której Wadim Tyszkiewicz w I turze uzyskał reelekcję). Działacze Nowoczesnej wygrali wybory na burmistrzów Twardogóry i Białogardu (burmistrz Emilia Bury wkrótce dołączyła jednak do Platformy Obywatelskiej). Przedstawiciele partii zdobyli ponad 200 mandatów radnych, w tym w ramach KO około 30 w 14 sejmikach[46] (do końca kadencji w 2024 w partii pozostało kilkunastu z nich). W 8 województwach Nowoczesna weszła w skład koalicji rządzącej – przy czym jedynie w pomorskim jej przedstawicielka Agnieszka Kapała-Sokalska weszła w skład zarządu województwa. Szef rady politycznej partii Paweł Rabiej został powołany na wiceprezydenta stołecznej Warszawy[47] (odwołany został w 2020).
W listopadzie 2018 na skutek niezadowolenia z koalicji z PO odeszli z partii niemal wszyscy członkowie w województwie podkarpackim[48] (dotychczasowa szefowa tamtejszych struktur wraz z ich częścią przystąpiła do Teraz![49], podobnie jak grupa działaczy w województwie zachodniopomorskim, którzy także opuścili Nowoczesną[50][51]). 30 listopada usunięty z partii i jej klubu poselskiego został Piotr Misiło[52].
5 grudnia tego samego roku, po braku zgody klubu poselskiego Nowoczesnej na powołanie wspólnego klubu parlamentarnego z PO, 6 posłów Nowoczesnej (przewodnicząca klubu Kamila Gasiuk-Pihowicz, a także Elżbieta Stępień, Kornelia Wróblewska oraz trzej posłowie, którzy dołączyli do ugrupowania w trakcie kadencji) wraz z Piotrem Misiłą dołączyło do klubu PO, który przyjął nazwę „Platforma Obywatelska – Koalicja Obywatelska”[53]. Posłowie, którzy opuścili klub Nowoczesnej, przestali być członkami partii[54] (nie należał do niej Marek Sowa). Dzień później formalnie do klubu PO-KO przeszedł także Krzysztof Truskolaski, w związku z czym Nowoczesna utraciła klub i powołała 14-osobowe koło poselskie, na czele którego początkowo stanęła przewodnicząca partii Katarzyna Lubnauer, jednak następnego dnia na jego przewodniczącego wybrano Pawła Pudłowskiego[55]. 13 grudnia partia powołała jednak ponownie klub poselski (pod przewodnictwem Pawła Pudłowskiego), którego nowym członkiem został (w wyniku porozumienia trzech partii) Jacek Protasiewicz – I wiceprzewodniczący Unii Europejskich Demokratów, współtworzącej klub PSL-UED[56].
8 grudnia 2018 Nowoczesna powołała radę samorządową, na czele której stanął prezydent Wrocławia, bezpartyjny Jacek Sutryk (wybrany jako kandydat KO z rekomendacji Nowoczesnej)[57].
Na wybory do Parlamentu Europejskiego w 2019 Nowoczesna współtworzyła Koalicję Europejską wraz z PO, Polskim Stronnictwem Ludowym, Sojuszem Lewicy Demokratycznej i Partią Zieloni. Obsadziła najmniej spośród członków KE miejsc na listach, wystawiając 8 kandydatów (wśród nich znaleźli się m.in. posłowie Paweł Pudłowski, Krzysztof Mieszkowski i Ewa Lieder)[58]. W wyborach, które odbyły się 26 maja, członkowie Nowoczesnej zdobyli łącznie 52 951 głosów (0,39% w skali kraju, 1,01% w ramach KE). Największe poparcie – 19 838 wyborców – zdobył startujący w okręgu dolnośląsko-opolskim Krzysztof Mieszkowski. Żaden z kandydatów partii nie zdobył mandatu w Parlamencie Europejskim.
8 czerwca 2019 podczas wspólnego posiedzenia rad krajowych Platformy Obywatelskiej i Nowoczesnej zadeklarowano chęć powołania wspólnego klubu parlamentarnego tych partii oraz wspólnego startu w wyborach parlamentarnych w 2019[59]. Pięć dni później posłowie Nowoczesnej (z wyjątkiem Radosława Lubczyka i Marka Rucińskiego, którzy zostali posłami niezrzeszonymi, a także Jacka Protasiewicza z UED, który dzień wcześniej powrócił do klubu PSL-UED) przystąpili do klubu PO-KO[60]. 4 lipca 2019 Radosław Lubczyk przystąpił do klubu PSL-Koalicja Polska[61].
18 lipca 2019 przewodniczący PO Grzegorz Schetyna poinformował, że mająca startować w wyborach parlamentarnych w tym samym roku Koalicja Obywatelska – oprócz PO, Nowoczesnej i Inicjatywy Polska (która w czasie wyborów samorządowych startowała w ramach KO jako stowarzyszenie) – nie będzie opierać się na środowiskach partyjnych (nie zdecydowano się na sojusz z SLD ani Wiosną, po tym jak udziału w szerokiej koalicji odmówiło PSL, ogłaszając start pod własnym szyldem w ramach Koalicji Polskiej). Zaproszono natomiast do współpracy samorządowców i organizacje pozarządowe, którym zaproponowano 20% miejsc na listach[62]. Do koalicji przystąpiła także Partia Zieloni. Jedynym liderem okręgowej listy KO był Witold Zembaczyński na Opolszczyźnie. W wyborach KO zajęła 2. miejsce, uzyskując w wyborach do Sejmu 27,4% głosów. Kandydaci Nowoczesnej na listach KO uzyskali 310 385 głosów (1,68% w skali kraju). Spośród 134 uzyskanych przez KO mandatów poselskich, przedstawiciele Nowoczesnej uzyskali 8 (zdobyli je Barbara Dolniak, Paulina Hennig-Kloska, Katarzyna Lubnauer, Krzysztof Mieszkowski, Monika Rosa, Mirosław Suchoń, Adam Szłapka i Witold Zembaczyński). Radosław Lubczyk uzyskał reelekcję z listy PSL, jednak twierdząc, że start z tej listy wykluczał go z Nowoczesnej[63]. W Senacie mandat z ramienia KO uzyskał związany z Nowoczesną Beniamin Godyla (który nie należał do partii, a w 2021 przystąpił do PO). Z własnego komitetu mandat zdobył Wadim Tyszkiewicz, który jednak zaniechał działalności w Nowoczesnej (nadal z nią współpracując). W 2021 posłowie Paulina Hennig-Kloska i Mirosław Suchoń opuścili Nowoczesną i klub KO, przechodząc do Polski 2050.
24 listopada 2019 podczas konwencji Nowoczesnej Katarzyna Lubnauer złożyła rezygnację z funkcji przewodniczącej partii[64]. Nowym przewodniczącym został Adam Szłapka, który pokonał Krzysztofa Mieszkowskiego stosunkiem głosów 66:41[65].
11 stycznia 2020 Nowoczesna podczas Rady Krajowej udzieliła poparcia dla kandydatki PO Małgorzaty Kidawy-Błońskiej w wyborach prezydenckich[66], w których nie doszło do głosowania. 2 czerwca 2020 RK Nowoczesnej udzieliła poparcia w powtórzonych wyborach kolejnemu kandydatowi PO, Rafałowi Trzaskowskiemu[67] (przegrał on w II turze z urzędującym prezydentem Andrzejem Dudą).
27 stycznia 2022 do partii powrócił jako ekspert do spraw gospodarczych założyciel i jej pierwszy lider Ryszard Petru[68], jednak 2 września 2023 ponownie odszedł z Nowoczesnej, wiążąc się z Polską 2050[69].
Na konwencji partii 2 kwietnia 2022 Adam Szłapka ponownie został wybrany na przewodniczącego partii, pokonując Krzysztofa Mieszkowskiego stosunkiem głosów 174:24. Podczas konwencji przemawiali przewodniczący pozostałych partii współtworzących Koalicję Obywatelską: Donald Tusk (PO), Barbara Nowacka (iPL) i Urszula Zielińska (Zieloni)[70]. Skład zarządu krajowego Nowoczesnej wybrano podczas posiedzenia rady krajowej 4 czerwca tego samego roku[71].
W wyborach parlamentarnych w 2023 Nowoczesna ponownie współtworzyła KO wraz z PO, iPL i Zielonymi. Jedynym liderem listy był szef partii Adam Szłapka w okręgu poznańskim. KO zajęła 2. miejsce z wynikiem 30,7% głosów. Nowoczesna utrzymała sześcioosobowy stan posiadania w Sejmie – reelekcję uzyskali wszyscy posłowie z wyjątkiem Krzysztofa Mieszkowskiego, który przegrał mandat z inną działaczką partii Jolantą Niezgodzką[72]. W powołanym w grudniu tego samego roku rządzie premiera Donalda Tuska Adam Szłapka został ministrem ds. Unii Europejskiej, a Katarzyna Lubnauer wiceministrem edukacji.
W wyborach samorządowych w 2024 kandydaci Nowoczesnej zdobyli m.in. kilka mandatów w sejmikach województw z ramienia KO. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku w ramach KO startowały bez powodzenia dwie kandydatki Nowoczesnej. W wyniku wyboru do PE czworga posłów na Sejm z list KO mandaty poselskie otrzymali po nich działacze Nowoczesnej: Aleksandra Kot, Katarzyna Królak, Jerzy Meysztowicz i Krzysztof Mieszkowski[73][74].
13 listopada 2015 Ryszard Petru ogłosił główne zasady programowe ugrupowania, określone przez media mianem Dekalog Nowoczesnej. Brzmi on następująco:
Nowoczesna rozpoczyna pierwszą kadencję w Sejmie. W swoich działaniach i pracach parlamentarnych będziemy:
- Zawsze kierować się interesem obywateli.
- Konsekwentnie proponować wizję nowoczesnego państwa i gospodarki.
- Popierać obniżanie podatków i zwiększenie wolności gospodarczej.
- Opowiadać się za wzmocnieniem pozycji Polski w Europie, a nie osłabianiem jej.
- Wspierać rozwiązania zwiększające sprawność i jakość państwa.
- Zwalczać przywileje władzy i grup społecznych.
- Chronić neutralność światopoglądową państwa.
- Racjonalnie, a nie ideologicznie podchodzić do problemów.
- Poszukiwać rozwiązań, a nie wchodzić w spory.
- Odważnie proponować rozwiązania, które mają sens i przynoszą skutek[75].
Główne założenia programowe Nowoczesnej[76]:
Niektórzy politycy Nowoczesnej wspierają równość małżeństw[77].
Przewodniczący:
Wiceprzewodniczący:
Sekretarz generalny:
Skarbnik:
Pozostali członkowie:
Aktualni | ||
---|---|---|
Pod koniec kadencji | ||
---|---|---|
Wcześniejsi | ||
Pod koniec kadencji | |||
---|---|---|---|
Wcześniejsi | |||
Wybory | Sejm | Senat | Rząd | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Głosy | Mandaty | Mandaty | ||||||
Liczba | % | +/– | Liczba | +/– | Liczba | +/– | ||
2015 | 1 155 370 | 7,60 (4.) | – | 28/460
|
– | 0/100
|
– | Opozycja |
2019 | 8/460
|
20 | 1/100
|
1 | Opozycja | |||
2023 | 6/460
|
2 | 0/100
|
1 | Koalicja |
Rok | Liczba członków |
---|---|
grudzień 2015 | 250[78] |
styczeń 2016 | 1,2 tys.[79] |
styczeń 2016 | ponad 2 tys.[80] |
marzec 2016 | 3 tys.[81] |
maj 2016 | 3,5 tys.[82] |
wrzesień 2016 | 4 tys.[83] |
październik 2016 | 4,2 tys.[84] |
styczeń 2017 | ponad 5 tys.[85] |
wrzesień 2017 | 6 tys.[86] |
czerwiec 2018 | 4160[87] |
grudzień 2021 | 1,2 tys.[88] |
25 listopada 2022 | 1246[1] |