![]() Zdjęcie z 1934 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() |
Walerian Bierdiajew (ur. 7 marca 1885 w Grodnie, zm. 28 listopada 1956 w Warszawie) – rosyjski, radziecki i polski dyrygent i pedagog.
Walerian Bierdiajew urodził się 7 marca 1885 w Grodnie i był synem Waleriana oraz Aleksandry z Sokołowskich [1]. W Kijowie uczył się początkowo gry na skrzypcach oraz uczęszczał do gimnazjum i ukończył studia na wydziale chemicznym Politechniki Kijowskiej[2]. Następnie studiował w konserwatorium muzycznym w Lipsku u Stephana Krehla, Maksa Regera i Arthura Nikischa. Uzyskał dyplom i debiutował w 1906 w Dreźnie jako dyrygent operowy[1].
W latach 1907–1921 przebywał w Rosji, będąc między innymi dyrygentem orkiestry Teatru Maryjskiego i Filharmonii Petersburskiej[2]. Przyjechał do Polski w 1921 i w latach 1921–1925 dyrygował w Polsce i innych krajach europejskich. W latach 1925–1930 przebywał w ZSRR, gdzie występował w wielu miastach m.in. jako główny dyrygent filharmonii leningradzkiej[1]. W Kijowie wykładał dyrygenturę. We wrześniu 1930 powrócił do Warszawy, gdzie został dyrygentem Teatru Wielkiego; od 1931 był też prof. dyrygentury i prowadził klasę operową oraz chóry w Warszawskim Konserwatorium Muzycznym[1].
Podczas okupacji brał udział w konspiracyjnym życiu muzycznym. Po wojnie działał w Krakowie, gdzie w 1946 zorganizował zespół operowy[3]. Od lipca 1947 był dyrektorem i głównym dyrygentem Filharmonii[4][5], a od 1948 również Opery.
28 maja 1948 w Krakowie dyrygował Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej, która prawykonała I Symfonię Grażyny Bacewicz skomponowaną w latach 1942–1945[6].
W okresie od 24 września 1949 do 1954 był dyrektorem Opery i profesorem PWSM w Poznaniu[1], gdzie realizował przede wszystkim opery kompozytorów rosyjskich. Z polskich wyreżyserował m.in. prapremierę Buntu Żaków Tadeusza Szeligowskiego. W zakresie przedstawień baletowych współpracował z Leonem Wójcikowskim. W 1952 doprowadził do pierwszej w historii zagranicznej podróży artystycznej do Moskwy (Halka, Straszny Dwór, Borys Godunow). Na jednym z przedstawień obecny był Józef Stalin[7]. Prowadził klasę dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, gdzie jego studentami byli m.in. Adam Kopyciński oraz Stanisław Skrowaczewski.
Jego uczniami byli między innymi: Andrzej Panufnik, Bohdan Wodiczko, Jan Krenz, Henryk Czyż, Stanisław Skrowaczewski, Stefan Stuligrosz, Krzysztof Missona, Józef Wiłkomirski.
Dwukrotnie, tj. w 1953 i 1955 otrzymał Nagrodę Państwową[8].
Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A26-tuje-1)[9].
Od 1 stycznia 1917 był mężem Eugenii Lewikow[2].