| ||||
---|---|---|---|---|
Ksenon – Keziom – Bariom | ||||
| ||||
Perzhioù hollek | ||||
Niver atomek | 55 | |||
Rummad kimiek | Metaloù alkaliek | |||
Strollad | 1 | |||
Trovezh | 6 | |||
Bloc'h | s | |||
Tolz atomek | 132,9054519 ±0.0000002 | |||
Aozadur elektronek | ||||
[Xe] 6s1 Dasparzh an elektronoù : 2, 8, 18, 18, 8, 1 | ||||
Perzhioù atomek | ||||
Niver oksidadur | + 1 Oksidenn vazennek kreñv | |||
Tredanleiegezh | 0,79 (Skeul Linus Pauling) | |||
Gremmoù ionadur | 1 : 375,7 kJ/mol 2 : 2234,3 kJ/mol 3 : 3400 kJ/mol | |||
Skin atomek | 265 pm | |||
Skin kenamsav | 244 ±11 pm | |||
Skin Van der Vaals | 343 pm | |||
Perzhioù fizikel | ||||
Arvez | Kaled | |||
Douester (≈20 °C) | 1,93 g/cm3 | |||
Teuzverk | 28,44 °C | |||
Bervverk | 671 °C | |||
Neuz an elfenn | ||||
Ur glogorennad keziom | ||||
Un elfenn gimiek eo ar c'heziom ; Cs eo e arouez kimiek, 55 e niver atomek ha 132,905 e dolz atomek. Ur metal alkaliek eo.
Pollukit eo ar c'hailh pennañ ma kaver keziom en e stumm oksidet CsO2, etre 5% ha 32% eus tolz ar c'hailh. Kanada eo ar c'henderc'her nemetañ, hogen ken bihan eo ar c'hementadoù a vez arveret dre ar bed ma ne ouzer ket resis pegement a geziom zo bet kenderc'het abaoe ar bloavezhioù 1980 — un nebeud tonennadoù hepken a oa bet implijet e Stadoù-Unanet Amerika e 2011. [1]
Eus 44 000 litrad dour melar eus Bad Dürkheim en Alamagn e voe tennet 7 g keziom e 1860 gant ar c'himiour Robert Bunsen hag ar fizikour Gustav Robert Kirchoff, Alamaned o-daou.
Peogwir e oa div linenn c'hlas e skalfad an elfenn nevez en o anvjont cæsium diwar al latin cæsius, "glas-louet"[2]. Ar c'heziom e voe an elfenn gentañ bet dizoloet dre skalfadlunerezh.
Ur metal blot-tre (hogos gludek) liv an aour eo ar c'heziom ; orjalennus-kenañ eo, da lavaret eo e c'haller e astenn hep na dorrfe.
Dre ma teuz e 28°C hepken ez eo ar c'heziom ur metal a zo dourek pe dost e gwrezverk ur sal — ar bevargant hepken eo ar metal nemetañ a zo dourek pa vez yenoc'h eget ar c'heziom.
Aes eo kendeuziñ Cs gant ar metaloù alkaliek all koulz ha gant aour, ha tu zo d'e veskañ gant bevargant. Pa vez yenoc'h eget 650 °C (da 671 °C e verv) e c'haller e gendeuziñ gant houarn (Fe), kobalt (Co), nikel (Ni), molibden (Mo), tantalom (Ta), wolfram (W) pe c'hoazh platin (Pt).
Kenaozadoù etremetalek luc'hgizidik a farder dre gevreañ Cs gant galliom (Ga), indiom (In), stibiom (Sb) ha toriom (Th).
Hedan eo ar c'heziom, pa beg an tan ennañ kerkent ha lakaet en aer, ha tarzhañ a ra pa gej ouzh dour ; abalamour da gement-se ez eo bet renket e-touez an danvezioù dañjerus : pa vez ret e dreuzdougen en e lakaer e boestoù dir siellet-peurstank.
Eus 112Cs betek 151 ez astenn skalfad an 39 izotop a anavezer d'ar c'heziom.
avat eo an izotop stabil nemetañ (55 elektron, 78 neutron)
Kenderc'hañ haloù trenkenn formek (HCO2Cs) evit fardañ an heverennoù a vez implijet er c'hlask tireoul eo arver pennañ ar c'heziom — evit lardañ ar binvioù-toullañ, degas skolpoù mein war gorre an douar ha gwaskañ ar puñsoù e talvez an heverennoù-se.
War tachennoù all ez implijer keziom :
En abeg da resisded uhel-kenañ an horolajoù atomek dre geziom ez int bet lakaet da stalon evit termenadur etrebroadel an eilenn (amzer).
Kimiezh | Elfennoù kimiek |
---|
Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anv •
Taolenn beriodek |