Pol Potier de Courcy (1846) : Plouëzal (dindan ardamezioù Bahaly)
Erwan Vallerie (1995) : Ploisal, 1284; Ploysal, Ploisaul, 1294; Ployhal, Ploysal, 1330; Ploesal, 1440, 1516, 1592; Plouzal, 1630; Ploüezal, 1731
Bernard Tanguy : Ploisal, Ploisaul, 1294; Ploysal, Ploihal; 1330; Ploesal, 1461^[2].

Talvoudegezh : diwar *Sal = kastell; pe diwar Saul, anv den diouzh ar Bibl. B. Tanguy n'en eus ket taolet pled hag emañ Pleuzal war un hent roman eus Runan da Bleuvihan, (dre ar Manac'hti, etre Hengoad ha Planiel), ar pezh e zisplegfe ar wrizienn latin *sal = lojeiz war un hent roman (aet da saozneg Hall, hag e Breizh en anvioù lec'hioù evel Ar Sal, Kersalioù)

Istor

Kent 1790

J.B Ogée (1780) : Ploezal : ouzh 1 lev 1/2 su-gevred Landreger, e eskopti; 28 lev 1/3 diouzh Roazhon, hag 1 lev 1/2 diouzh Pontrev, e eil-dileuriadurezh. Diouzh beli Lannuon amañ ar barrez, 3200 anezad (communiants) enni, en ur gontañ ar re Pontrev, e drev^[3]. ---------

1394 : kastell ar Roc'h-Ugu a zo tapet gant konestabl a Glison.
29 Mae 1451 : Aotrou Ar Roc'h-Ugu ha Koad-Meur a zo savet bannielour (*) gant dug a Vreizh Pêr II.
9 Here 1746 : sakret eo chapel Sant-Tudi (hirie diskaret)^[4]

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas 119 gwaz abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 5,16 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[5].

Brezel diabarzh Rusia

Ur martolod a varvas e 1919.

Eil Brezel-bed

2 Mae 1944 : harzet eo 16 den eus Pleuzal gant an Alamanted.
10 Mae 1944 : ur makiz a zo savet e koad Kerprigent.
Kemeret e voe 2 500 Lur en ti-post, gant izili eus ar Rezistañs moarvat, d’ an 3 a viz Even 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg^[6].
7 Gouere 1944 : taget eo ar makiz gant an Alamanted. Meur a zen a zo lazhet. Tamolodiñ a ra ar re all etrezek Landeberon. Ur monumant a zo bet savet e 1945, e Ti-Nu, lec'h ar makiz,
Mervel a reas seitek den eus ar gumun abalamour d'ar brezel^[5].

-----------------------------

3 Here 1965 : digoret eo ar C'hastell ar Roc'h-Ugu, goude bet kempennet gant an Departamant.

Monumantoù ha traoù heverk

Tossen Ribourden (Arem)
Tossenoù Pont ar Vouden, ar Wern, Ti an Aod Don (Krenn-amzer uhel)
Kastell ar Roc'h-Ugu.

Tresadenn La Messelière
Gwel-meur war an Trev

Maner Kerello (XVI^vet)
Kroaz al Lezlec'h (penn kentañ XVI^vet)
Kroaz Keriel (fin XVI^vet)
Maner Kermarker (fin XVI^vet - penn kentañ XVII^vet), enrollet 29 Kerzu 1927. Hirie aet da di-feurm
Maner Feunteun-Gaer (penn-kentañ XVII^vet)
Kastell Kericuff (penn-kentañ XVII^vet)
Maner ar Wern (XVII^vet). en e foull.
Chapel Sant-Ke (XVII^vet)
Chapel Sant-Yann (XVII^vet). En stad dister e 1990.
Ti Prad-Lann (XVII^vet)
Chapel Sant-Pêr ha Sant-Paol (1734), en stad dister e 1990.
Kroaz Kernevez (XVIII^vet)
Iliz katolik Sant Pêr.
Monumant ar re varv.

Lez kleiz aber an Trev a zo bet enrollet ar 25 C'hwevrer 1964

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[7].

Deskadurezh

Stourm zo bet evit digeriñ un hentad divyezhek er gumun^[8] met ur skol divyezhek kentañ (skol bublik) zo bet digoret e 2009.
E distro-skol 2022 e oa 24 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (33,8% eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[9].

Melestradurezh

Tud

Yann Kadeg, oberour an Trajedien sacr, embannet er XVII^vet kantved, a oa ur beleg genidik eus Pleuzal.
Ifig-Mari Gallou, Pleuzal , 11.Gouere 1853 / In Du 1930. Maer Pleuzal, 1900-1919, kannad, 1921-1928;
Ifig-Mari-Aleksandr Herve, Pleuzal, 14 Gouere 1883 / 24 Mae 1941. Maer Pleuzal, 1925; prezidant Kuzul arondisamant Gwengamp; kannad, 1936-1942. Touiñ a reas ouzh Marichal Petain.
Ifig Herri, Pleuzal, 31 Meurzh 1899 / 8 Meurzh 1970. Maer Pleuzal. Bet dilennet an 21 Here 1945 hag an 2 Mezheven 1946 ouzh bodadenn-guzuliañ, ha goude, e Kerzu 1946, ezel ouzh Kuzul ar Republik

Ardamezeg ar familhoù

	d'Acigné, baroned ar Roc'h-Ugu	En erminoù e dreustell zivouedet en gul karget gant teir flourdilizenn en aour. Ger-ardamez : Neque terrent monstra^[10]
	de Bahaly, aotrounez Kerlivod Olier, soudard, en eus heuliet Richarz Breizh e Bro-C'hall er bloaz 1419 (PPC)	En gul e groaz koñchek en aour

Levrlennadur

(fr)Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 1846/1862/2011/2014
(fr)Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes du département des Côtes d'Armor. Éléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor 1990
(fr)Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Origine et signification. ArMen - Le Chasse-Marée. 1992
(fr)Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Pleuzal

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Notennoù ha daveoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ (fr)Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses des Côtes d'Armor. Chasse-Marée. Ar Men. 1992.
↑ (fr)Jean-Baptiste Ogée : Dictionnaire de Bretagne; 1780.
↑ (fr)Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes. Département des Côtes d'Armor. Éléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor. Saint-Brieuc. 1990.
↑ ^5,0 ha^5,1 (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ (fr)Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 277, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
↑ (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
↑ (fr)pennad Ouest-France
↑ (fr)Distro-skol ar c’helenn divyezhek
↑ (fr)Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. 1890

Rummadoù

Douaroniezh

Anv