Ti pagsasao a Bugan, Bogan, Pakan, wenno Bugeng (布甘语, 布干语, or 布赓语) ket ti maysa a pagsasao nga Austroasiatiko.^[2] Ti kaadda ti pagsasao a Bugan ketsaan nga ammo iti lubong aginggana iti nabiit. Adda dagiti agarup a 3000 nga agsasao, kaaduan kadagiti purok iti akin-abagatan a Guangnan (广南) ken akin-amianan a Xichou (西畴), Probinsia ti Yunnan , Tsina. Ti Bugan ket ti maysa nga analitiko a pagsasao, ken ti urnos ti balikas ken dagiti katakunaynay a balikas ket addaanda iti importante nga annong iti gramatika.

Pannakaiwarwaras

Li Jinfang (1996)

Segun kenni Li Jinfang (1996), ti populasion ti agsasao iti Bugan ket naiwarwaras kadagiti pito a purok iti ballasiw ti akin-abagatan a Guangnan (广南) ken akin-amianan a Xichou (西畴), Probinsia ti Yunnan, Tsina. Gapu ta ti pagsasao ti nakaro nga agpapada, daytoy ket saan a nabingbingay kadagiti amia man a dialekto.

• Laowalong 老挖龙 (populasion laeng ti Bugan); pagsasao a Bugan: pə˥luŋ˩˧
• Xinwalong 新挖龙 (populasion laeng ti Bugan); pagsasao a Bugan: pə˥tsuŋ˩˧
• Jiuping 九平 (populasion ti Bugan ken Insik a Han); pagsasao a Bugan: pə˥tsiaŋ˧˩
• Shibeipo 石北坡 (populasion laeng ti Bugan); pagsasao a Bugan: pə˥ɕe˩˧
• Xinzhai 新寨 (populasion ti Bugan ken Insik a Han); pagsasao a Bugan: li̱˧˩laŋ˩˧
• Malong 马龙 (populasion laeng ti Bugan); pagsasao a Bugan: pə˥ɣu˧˩
• Nala 那拉 (populasion ti Bugan ken Insik a Han)

Li Yunbing (2005)

Segun iti naud-udi a panagsukisok babaen ni Li Yunbing (2005), ti tattao a Bugan, a mangbukel iti dagup dagiti 500+ a sangkabalayan dagiti 2,700+ nga agmaymaysa, ket agtataengda kadagiti sumaganad a lokasion.

• Laowalong 老挖龙, Ili ti Nasa 那洒镇;^[3] pagsasao a Bugan: pə˧˩loŋ˥
• Xinwalong 新挖龙;^[4] pagsasao a Bugan: pə˧˩tɕoŋ˥
• Xiaoping 小坪寨 ; pagsasao a Bugan: pə˧˩tɕaŋ˥
• Nala 那腊;^[5] pagsasao a Bugan: pə˧˩pʰja˦
• Jiuping 九坪, Ili ti Zhuanjiao 篆角乡 (Ili ti Chongtian 冲天乡);^[6] pagsasao a Bugan: pə˧˩tɕa̱ŋ˧˩
• Shibeipo 石碑坡;^[7] pagsasao a Bugan: pə˥ɕe˨˦
• Manlong 曼龙;^[8] pagsasao a Bugan: pu˧˩ɣu˧˩

Usaren pay ni Li Yunbing ti termino a Bùgēng (布赓) iti panagsukat iti Bùgān (布甘).

Tattao

Ti autonimo ti tattao a Bugan ket pə˥ka̱n˧, bayat a ti kaarruba nga Insika aHan ket tinawtawagan isuda iti Huazu (Insik: 花族; literal a "tattao iti sabong") wenno Hualo (Insik: 花倮) gapu kadagitinamarisan a kawesda (Li 1996). Dagitisabali nga autonimo ket pu˥qe̱ŋ˦ (iti Manlong, Kondado ti Xichou) ken pə˥qe̱ŋ˦ (iti Nala and Xinwalong idiay Kondado ti Guangnan). Isuda ket saan a mabigbigan a minoridad iti etniko, ken agdamada a naidasig a kas Yi. Dagiti Bugan ket endogamo, ken isu a saanda a mangasawa iti sabali a tao manipud iti sabali a grupo ti etniko (Li 2006).

Ti tattao a Bugan ket rambakanda pay ti Baro a Tawen iti Abril iti lunar a kalendario ti Insik, a sabali daytoy manipud iti Baro a Tawen ti Insik a Han.

Dagiti kadawyan nga apelyido iti Bugan ket mairaman ti Li 李, Wang 王, Guo 郭, Luo 罗, Yan 严, Lu 卢, Pu 普, ken Yi.

Dagiti nota

Dagiti nagibasaran

• Li Jinfang. 1996. "Bugan — A New Mon–Khmer Language of Yunnan Province, China." Mon–Khmer Studies 26:135-160.
• Li Jinfang [李锦芳]. 2006. Studies on endangered languages in the Southwest China [西南地区濒危语言调查研究]. Beijing: Minzu University.
• Li Yunbing [李云兵]. 2005. A study of Bugeng [Bugan] [布赓语研究]. Beijing: Ethnic Publishing House [民族出版社].