Haskala (Hebraice השכלה 'eruditio', 'philosophia'; radix verbi שכל 'ratio', 'intellectus'), ex anno 1831 etiam Illuminismus Iudaicus nuncupatus,[1] fuit motus religionis Iudaicae, qui annis ad 1770 ad 1790 Berolini et Regiomontii Borussorum ortus, illinc in Europa Orientalem diffusus est. Haskala rationes illuminismi Europaei suscepit, sed etiam tolerantiam et aequalitatem ante legem Iudaeorum in civitatibus Europaeis appetivit. Ultimum Haskalae momentum in Russia libro "Autoemanzipatio" intitulato anno 1881 edito in nationalismum Iudaicum profectum est.