Lebuhraya Utara-Selatan ialah projek lebuh raya capaian terkawal kebangsaan pertama yang menghubungkan utara dan selatan Semenanjung Malaysia merentasi lapan buah negeri menghubungkan bandar-bandar utama di bahagian barat Semenanjung Malaysia menjadikan ia lebuh raya terpanjang di Malaysia dengan panjang keseluruhan 847.7 kilometer, menghubungkan antara Bukit Kayu Hitam (dan dihubungkan dengan Lebuhraya Phetkasem di Thailand) dan Johor Bahru.
Ia terbahagi kepada jajaran utara, Jambatan Pulau Pinang, Lebuhraya Baru Lembah Klang dan jajaran selatan yang dihubungkan dengan Lebuhraya Utara-Selatan Hubungan Tengah. Lebuhraya Utara-Selatan adalah pemangkin kepada nadi pembangunan dan tulang belakang bagi rangkaian pengangkutan di barat Semenanjung Malaysia. Ia dikendalikan oleh syarikat konsesi PLUS Expressway Berhad.
Selain Lebuhraya Utara-Selatan, PLUS juga memegang konsesi beberapa lebuh raya lain bagi melengkapkan jaringan Lebuhraya Utara-Selatan. Lebuhraya Utara-Selatan Hubungan Tengah (ELITE; E6) adalah lebuh raya pintasan yang dibuka sepenuhnya pada tahun 1999 yang memintas Kuala Lumpur dan mengalihkan trafik dari persimpangan Nilai, melalui Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur, Putrajaya, Seafield dan akhirnya ke persimpangan Shah Alam di NKVE. E3 pula ialah Lebuhraya Hubungan Kedua (Linkedua) yang merupakan jambatan kedua yang menghubungkan Malaysia dan Singapura bermula dari Senai dan berakhir di Tanjung Kupang sebelum merentasi Selat Johor. PLUS juga menguruskan Lebuhraya Seremban - Port Dickson, E29, yang bermula dari persimpangan Mambau dan berakhir di pusat bandar Port Dickson.
Faktor penyumbang kepada pembinaan Lebuhraya Utara-Selatan adalah kemudahan rangkaian lebuh raya yang baik bagi menghubungkan bandar-bandar utama di barat Semenanjung Malaysia dan menjadikan Malaysia sebuah pusat pelaburan dan pelancongan utama di rantau Asia Tenggara. Dalam hasil kajian yang dijalankan pada tahun 1970an mendapati keseluruhan objektif tersebut boleh dicapai dengan adanya rangkaian lebuh raya yang lebih cepat dan selamat. Pada tahun 1977, Jabatan Kerja RayaDiarkibkan 2009-03-19 di Wayback Machine telah menerima arahan rasmi untuk melukis pelan lebuh raya dari sempadan Malaysia-Thai (Bukit Kayu Hitam) ke Tambak Johor. Pada tahun 1980, Lembaga Lebuhraya MalaysiaDiarkibkan 2005-08-30 di Wayback Machine telah ditubuhkan untuk memantau proses kerja bagi lebuh raya kebangsaan pertama.
Pada masa itu, semua kerja pembinaan antara 1981 hingga 1988 diuruskan sepenuhnya oleh Lembaga Lebuhraya Malaysia sebelum diserahkan kepada Plus Expressway BerhadDiarkibkan 2018-12-08 di Wayback Machine pada tahun 1988. Pembangunan rangkaian lebuh raya pertama kebangsaan itu dijalankan secara berperingkat bermula dari tahun 1981 hingga 1995. Lembaga Lebuhraya Malaysia ditubuhkan pada tahun 1980 bagi memantau kerja pembangunan peringkat awal sebelum tugasan tersebut diserahkan sepenuhnya kepada PLUS Expressway Bhd mulai tahun 1988. Lebuhraya Utara-Selatan beroperasi secara berperingkat-peringkat:
Lebuh raya Ipoh - Changkat Jering - sepanjang 60 km menelan belanja RM165 juta. Panjang keseluruhan di Perak sahaja 220 km. Jambatan menyeberangi Sungai Perak sepanjang 366 meter. Sebuah terowong sepanjang 622 meter menerusi Banjaran Keledang dan terowong ini dinamakan sebagai Terowong Menora.
Lebuh raya Ipoh - Bidor - sepanjang 48 km menelan belanja RM135 juta.
Jajaran Selatan:Lebuhraya Kuala Lumpur–Seremban, dari Plaza Tol Sungai Besi ke arah selatan. Bahagian dari Plaza Tol Sungai Besi ke Razak Mansion tidak diambil kira sebagai sebahagian daripada jajaran selatan kerana bahagian tersebut diambil alih oleh MetaCorp.
Baru-baru ini, kerajaan telah menerima rancangan untuk melebarkan bahagian dariSeremban ke Melaka untuk melancarkan lagi aliran trafik.
Ciri-ciri lebuh raya
Pembinaan dan penyelenggaraan Lebuhraya Utara-Selatan adalah mengikut garis panduan yang telah ditetapkan oleh Lembaga Lebuhraya Malaysia seperti lebar lebuh Raya, kemudahan pengguna dan ciri-ciri keselamatan.
Operasi
Had laju
Purata had laju di Lebuhraya Utara-Selatan adalah 110 kilometer sejam (km/j) kecuali di beberapa tempat berikut:-
Bukit Kayu Hitam-Jitra: 90 km/j (bahagian lebuh raya dengan simpang searas (at-grade))
Kuala Kangsar-Jelapang: 80 km/j (kawasan bukit dengan selekoh berbahaya)
Jelapang-Ipoh Selatan: 90 km/h (laluan utama); 70 km/j (laluan ekspres tempatan) (untuk mengawal aliran trafik laluan utama dengan laluan ekspres tempatan)
Gua Tempurung: 90 kmj (kawasan bukit)
Persimpangan Bukit Lanjan: 80 km/j (untuk mengawal aliran trafik NKVE dengan jajaran utara)
Bukit Lanjan-Jalan Duta: 90 km/j (bahagian naik/turun bukit curam)
Sungai Besi-Bangi: 90 kmj (kepadatan trafik yang tinggi)
Terdapat dua sistem kutipan tol di Lebuhraya Utara-Selatan:-
Sistem terbuka - Pengguna hanya perlu membayar sejumlah bayaran tetap di plaza tol tertentu dalam jarak yang dirangkumi sistem ini.
Sistem tertutup - Pengguna mengambil tiket semasa memasuki lebuh raya di plaza tol masuk dan membayar sejumlah tol di plaza tol keluar. Kadar tol adalah berdasarkan jarak perjalanan.
Penentuan Kelas Kenderaan
Kelas
Jenis
Kelas 0
Motorsikal, basikal atau kenderaan dengan atau kurang daripada 2 roda
Kelas 1
Kenderaan yang mempunyai 2 gandar dan 3 tayar atau 4 roda (kecuali teksi)
Kelas 2
Kenderaan yang mempunyai 2 gandar dan 6 roda (kecuali bas)
Kelas 3
Kenderaan yang mempunyai 3 gandar atau lebih (kecuali bas)
Kelas 4
Semua jenis teksi dan limosin
Kelas 5
Semua jenis bas
Kemudahan di sepanjang lebuh raya
Kawasan rehat dan rawat Machap
Kawasan rehat dan rawat lebih kurang setiap 60 km
Kawasan letak kereta lebih kurang setiap 2 persimpangan bertingkat
Restoran bertingkat di Ayer Keroh dan Sungai Buloh
Telefon kecemasan setiap 2 km
Perkhidmatan PLUS Ronda untuk memberi bantuan ketika dalam keadaan seperti kerosakan enjin di lebuh raya.
Jambatan Pulau Pinang
Lebuh Raya Baru Lembah Klang
Lebuhraya Utara-Selatan Hubungan Tengah
Lebuhraya Seremban-Port Dickson
Laluan Kedua Malaysia-Singapura
AH2
.jpg)
