Viola Davis

Viola Davis (2016)
Data i miejsce urodzenia	11 sierpnia 1965 St. Matthews (Karolina Południowa)
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Julius Tennon (od 23.06.2003)
Lata aktywności	od 1996
Multimedia w Wikimedia Commons

Viola Davis (ur. 11 sierpnia 1965 w St. Matthews) – amerykańska aktorka i producentka filmowa, teatralna i telewizyjna.

Swoją karierę aktorską rozpoczęła od ról teatralnych. W 1996 roku została nominowana do nagrody Tony za drugoplanową rolę w sztuce Seven Guitars. W tym samym roku zadebiutowała w na ekranie, grając rolę pielęgniarki w filmie Sedno sporu. W 2001 zdobyła nagrodę Tony za drugoplanową rolę w spektaklu King Hedley II. W 2008 zagrała drugoplanową rolę w filmie Wątpliwość, za którą otrzymała swoją pierwszą nominację do Oscara oraz Złotego Globu. W 2010 otrzymała drugą nagrodę Tony za pierwszoplanową rolę w sztuce Fences.

W 2011 otrzymała nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych oraz Satelitę dla najlepszej aktorki w filmie Służące. W latach 2014–2020 grała rolę amerykańskiej prawniczki Annalise Keating w serialu Sposób na morderstwo. W 2016 zagrała w filmie Płoty i otrzymała swojego pierwszego Oscara oraz Złoty Glob. W 2018 stworzyła nową wersję ilustrowanej książki dla dzieci pt. Corduroy. W kolejnych latach zagrała w filmach: Wdowy (2018), Ma Rainey: Matka bluesa (2020), Legion samobójców: The Suicide Squad (2021) oraz The Woman King (2022). W 2022 wydała swoją biografię Finding Me.

W swojej karierze Viola Davis otrzymała dużą liczbę wyróżnień. Jest m.in. laureatką: Oscara (pośród 4 nominacji), Złotego Globa (pośród 7 nominacji), nagrody Primetime Emmy (pośród 5 nominacji), 6 nagród Gildii Aktorów Ekranowych (11 nominacji), nagrody BAFTA (pośród 4 nominacji) oraz dwóch nagród Tony (pośród 3 nominacji). W 2016 po otrzymaniu Oscara stała się laureatką Potrójnej Korony Aktorstwa. W 2023 otrzymała również nagrodę Grammy, co czyni ją jedną z osób, które otrzymały EGOT. W 2017 otrzymała gwiazdę w Hollywood Walk of Fame. Magazyn Time dwukrotnie umieścił ją na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie (2012 i 2017), a w 2020 dziennik The New York Times umieścił ją na dziewiątym miejscu listy najlepszych aktorów XXI. wieku^[1].

Życiorys

Wczesne życie i edukacja

Viola Davis urodziła się 11 sierpnia 1965 w St. Matthews na terenie stanu Karolina Południowa^[2]. Jest jedną z szóstki dzieci Mary Alice (z domu Logan) i Dana Davisa^[3]. Jej matka pracowała w fabryce, później była gospodynią domową, ojciec zaś zajmował się na co dzień trenowaniem koni^[3]. Jednym z kuzynów Davis jest aktor Mike Colter^[4].

W październiku 1965 rodzina Davis przeprowadziła do Central Falls w stanie Rhode Island, gdzie ukończyła Central Falls High School^[5][6]. Aktorstwem zainteresowała się w młodości i po ukończeniu liceum, dzięki wsparciu programu Upward Bound, rozpoczęła studia aktorskie na Rhode Island College, które ukończyła w 1988^[7][8]. Następnie po czterech latach ukończyła The Juilliard School^[9].

Kariera

1992–2010: Początki, sukces teatralny oraz wstępna kariera kinowa

Po ukończeniu studiów Viola Davis rozpoczęła pracę przy spektaklu na podstawie dzieła Szekspira pt. As You Like It, gdzie zagrała rolę Denis^[10]. W 1996 Davis miała swój debit na scenie Broadway w oryginalnym spektaklu Seven Guitars. Oficjalna premiera dzieła odbyła w Walter Kerr Theatre, a Davis zagrała w sztuce Verę^[11][12]. Rola w spektaklu spotkała się z pozytywnymi recenzjami, a sama Davis otrzymała swoje pierwsze nominacje do nagrody Tony oraz Drama Desk, w kategorii najlepszej aktorki drugoplanowej^[13][14]. W tym samym roku aktorka po raz pierwszy zagrała rolę w filmie kinowym, wcielając się w rolę pielęgniarki na potrzeby filmu Sedno sporu, w reżyserii Daniela J. Sullivana^[15]. W 1996 Davis zagrała również swoją pierwszą rolę serialową, pojawiając się jako epizodyczna postać w odcinku serialu Oblicza Nowego Jorku^[16]. W latach 1997–1999 wystąpiła m.in. w: filmie Co z oczu, to z serca i spektaklu A Raisin in the Sun^[17], filmie Wojna w Pentagonie^[18] oraz sztuce Monologi waginy^[19].

W 2001 Viola Davis otrzymała uznanie za swoją rolę w spektaklu King Hedley II, w którym Davis wcieliła się w pierwszoplanową rolę Tonyi^[20][21]. Aktorka została wyróżniona nagrodą Tony oraz Drama Desk Award^[22][23]. W 2004 zagrała rolę w sztuce Intimate Apparel, za którą po raz drugi otrzymała Drama Desk Award^[24]. W latach 2001–2007 zagrała m.in. w filmie: Solaris, Kate i Leopold^[25], Antwone Fisher^[26], Daleko od nieba, Zimny jak głaz^[27] oraz World Trade Center^[28]. 30 października 2008 doszło do premiery filmu Wątpliwość, w którym drugoplanową rolę Pani Miller zagrała Viola Davis. Aktorka za rolę w produkcji została nominowana do dużej ilości nagród w tym do: Oscara, Złotego Globa, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych oraz Critics’ Choice Movie Award^{[29][30][31][32]}. 30 sierpnia 2009 Viola Davis została oficjalnym członkiem Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej.

W kwietniu 2010 miała miejsce premiera sztuki Fences, gdzie Viola Davis zagrała rolę Rose Maxson, obok Denzela Washingtona^[33]. Rola w spektaklu przyniosła Davis nagrodę Tony dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej w sztuce i tym samym stała się drugą ciemnoskórą kobietą, która otrzymała takie wyróżnienie^[34].

2011–2017: How to Get Away with Murder i Płoty

10 sierpnia 2011 doszło do premiery filmu Służące, adaptacji bestsellerowej powieści pod tym samym tytułem, gdzie Viola Davis zagrała rolę Aibileen Clark, grając u boku Emmy Stone i Jessiki Chastain^[35]. Za rolę otrzymała nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych oraz Satelitę dla najlepszej aktorki w filmie fabularnym^[36][37]. Dodatkowo otrzymała nominację do: Nagrody Akademii, Złotego Globa oraz nagrody BAFTA^{[38][39][40][41]}. W 2012 Viola Davis została uwzględniona na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie według magazynu Time^[42]. W tym samym roku otrzymała tytuł aktorki roku według czasopisma Glamour^[43].

25 września 2014 doszło do światowej premiery serialu Sposób na morderstwo, który był emitowany przez stację ABC^[44]. W serialu główną rolę, czyli postać amerykańskiej prawniczki Annalise Keating, zagrała Viola Davis. Produkcja trwała do 2020, a sam serial zdobył bardzo dobre recenzje m.in. dzięki grze aktorskiej Violi Davis. Sama aktorka otrzymała za rolę w serialu: nagrodę Primetime Emmy Award (dodatkowo 3 nominacje)^[45], dwie nagrody Gildii Aktorów Ekranowych^[46][47] oraz dwie nominacje do Złotego Globu^[48]. W 2018 Davis wystąpiła gościnnie w roli Annalise Keating, w jednym odcinku siódmego sezonu serialu Skandal, a jej występ został nominowany do Nagrody Emmy^[45][49].

W 2016 Viola Davis zagrała w filmie Płoty, czyli ekranizacji spektaklu z 2010, w którym Davis zagrała rolę Rose Maxson. Reżyserem filmu oraz partnerem ekranowym Davis został Denzel Washington^[50]. Za drugoplanową rolę w filmie Davis otrzymała m.in.: Oscara, nagrodę BAFTA, Złotego Globa, Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych oraz Critics’ Choice Movie Award^[51]. W związku z otrzymaniem Nagrody Akademii Davis stała się dwudziestą trzecią osobą, która została laureatem Potrójnej Korony Aktorstwa^[52]. W 2017 otrzymała gwiazdę w Hollywood Walk of Fame oraz tytuł artysty roku według Harvard University^[53][54]. Dodatkowo w tym samym roku po raz drugi w swoim życiu pojawiła się na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie według magazynu Time^[55].

Od 2018: kolejne sukcesy aktorskie, literatura oraz EGOT

4 września 2018 doszło do premiery nowej wersji ilustrowanej książki dla dzieci pt. Corduroy, która została stworzona przez Viole Davis^[56]. W 2018 Davis zagrała w filmie Wdowy, a za drugoplanową rolę otrzymała nominację do nagrody BAFTA^[57]. 25 listopada 2020 doszło do premiery filmu Ma Rainey: Matka bluesa^[58]. Viola Davis zagrała w nim tytułową rolę piosenkarki Ma Rainey. Za główną rolę w filmie otrzymała nominację do: Oscara, Złotego Globa oraz Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych. Dzięki czwartej nominacji do Nagrody Akademii została najczęściej nominowaną osobą czarnoskórą do Oscara^[59].

W maju 2022 Viola Davis została uhonorowana nagrodą Cannes Women In Motion, podczas 75. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes^[60]. 16 września 2022 doszło do premiery filmu Królowa wojownik (ang. The Woman King), który obrazuje Agojie, czyli żeńską jednostkę wojowników, która chroniła zachodnioafrykańskie królestwo Dahomej w XVII-XIX wieku^[61]. Viola Davis zagrała w nim pierwszoplanową rolę Naniscy oraz została producentem filmu^[62]. Za rolę otrzymała nominację do Złotego Globu, nagrody BAFTA, oraz nagrody Gildii Aktorów Ekranowych^[63]. Dodatkowo została wyróżniona za produkcje filmu przez National Board of Review oraz Black Reel Awards^[64][65].

W 2022 Viola Davis wydała swoją biografię Finding Me^[66]. Wraz z książką Davis wydała audiobook, który otrzymał pozytywne recenzje i został wyróżniony m.in. NAACP Image Award oraz Audie Award^[67][68]. Podczas 65. Ceremonii wręczenia nagród Grammy Viola Davis otrzymała statuetkę w kategorii najlepszy audiobook i tym samym stała się osiemnastą osobą, która wygrała Oscara, Emmy, Grammy i Tony („EGOT”)^[69]. W 2023 została wyróżniona Nagrodą Przewodniczącego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Palm Springs^[70].

Życie prywatne

Od 2003 roku związana z Juliusem Tennonem^[71]. W 2011 para adoptowała dziewczynkę o imieniu Genesis^[72].

Filmografia

Filmy fabularne

Seriale telewizyjne

Nagrody